Khơi khát vọng và trách nhiệm tuổi trẻ

Buổi lắng nghe góp ý dự thảo văn kiện Đại hội Đoàn TP.HCM lần I (nhiệm kỳ 2025-2030) hôm 18-12 nhận nhiều ý kiến tâm huyết của nguyên lãnh đạo tổ chức Đoàn của TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ).

Các ý kiến cho rằng cần nhận diện đúng tình hình thanh niên, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong, xung kích và sứ mệnh lâu dài của tổ chức Đoàn thanh niên trong kỷ nguyên mới, cũng là giai đoạn phát triển mới của TP và đất nước.

Cần một bức tranh thanh niên chân thực

Đánh giá tình hình, ông Phạm Đức Hải - nguyên Phó bí thư thường trực Thành Đoàn TP.HCM - cho rằng cần phân tích thực trạng thanh niên từng nhóm cụ thể thay vì nhận định chung. Ông Hải nói cần dựa trên những cuộc điều tra xã hội học về việc làm, hôn nhân, gia đình, lối sống, xu hướng giá trị của thanh niên vì "không nắm chắc số liệu rất khó đề ra giải pháp trúng và đúng".

Nhiều đại biểu cũng cho rằng trong bối cảnh TP.HCM là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế lớn, việc thiếu nguồn nhân lực trẻ, già hóa dân số, mức sinh thấp, áp lực nhà ở, việc làm cần được phản ánh rõ nét trong văn kiện. Nội dung được nhiều đại biểu đặc biệt quan tâm là khái niệm "kỷ nguyên mới" xuất hiện xuyên suốt văn kiện.

Ông Nguyễn Văn Thỏa, nguyên Bí thư Tỉnh Đoàn Sông Bé (cũ), cho rằng đất nước sắp xếp lại giang sơn, tinh gọn bộ máy bước vào giai đoạn phát triển mới, văn kiện đại hội phải giải mã kỷ nguyên mới là gì. 

Nếu không làm rõ nội hàm này, ông nói rất khó xác định vai trò, sứ mệnh và phương thức hành động của Đoàn vì không chỉ tuyên truyền mà phải chủ động tham mưu, đề xuất, nhất là trong bối cảnh cần tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế.

Ý kiến khác đề nghị văn kiện thể hiện rõ vai trò tiên phong, xung kích của tuổi trẻ TP.HCM về chính trị, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với các nghị quyết của Trung ương về phát triển kinh tế tư nhân, khoa học - công nghệ, giáo dục, y tế và các cơ chế đặc thù của TP.HCM.

Giáo dục thanh niên vẫn là trọng tâm

Công tác giáo dục của Đoàn cần được nhìn nhận một cách bao quát và thực chất hơn là ý được nhiều đại biểu đề cập. Không chỉ giáo dục truyền thống hay các hoạt động tuyên truyền đơn lẻ, giáo dục lý tưởng cách mạng phải gắn với cương lĩnh chính trị của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác - Lênin để thanh niên có bản lĩnh vững vàng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Cùng với đó giáo dục pháp luật phải là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong xã hội pháp quyền vì không phải thanh niên nào cũng hiểu và thực hiện đúng pháp luật. Song song đó giáo dục đạo đức, lối sống bắt đầu từ những điều căn bản nhất như văn hóa ứng xử hằng ngày, nhất là khi đã có lo ngại "kinh tế đi lên nhưng văn hóa có chiều hướng đi xuống".

Nguyên Bí thư Thành Đoàn Nguyễn Văn Đua gợi ý viết dự thảo văn kiện ngắn gọn, súc tích. Nói về hiện tượng "4 không" trong một bộ phận thanh niên hiện nay, ông cho rằng đó chính là sự phát triển của lối sống cá nhân hóa, bị ảnh hưởng bởi lối sống phương Tây. 

"Đoàn đánh giá xem có phải thực chất như vậy không. Từ đó các hoạt động, phong trào của Đoàn cần giáo dục thanh niên về xây dựng gia đình hạnh phúc, lối sống vị tha, yêu gia đình, người thân", ông Đua nói.

Ông Đua nói cần cân nhắc suy nghĩ về phong trào thanh niên tiên phong làm giàu được nêu trong văn kiện, hiểu sâu hơn làm giàu về kinh tế vật chất và cả về tinh thần, văn hóa dân tộc. "Thanh niên theo xu hướng, theo trend rất nhanh, Đoàn phải tận dụng những ngôi sao của thanh niên để họ nói về Đoàn - Hội, chắt chiu, mời gọi văn nghệ sĩ trẻ đồng hành cùng công tác giáo dục thanh niên", ông Đua gợi ý.

Mức sinh và phát triển bền vững

Góp ý, nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân phân tích bài học từ Nhật Bản, Hàn Quốc vốn có mức sinh thấp kéo dài dẫn đến thiếu hụt lao động nghiêm trọng và đe dọa sự phát triển bền vững. Việt Nam, trong đó có TP.HCM, đang đứng trước nguy cơ tương tự nếu không có chính sách đột phá về con người, đặc biệt là xây dựng gia đình trẻ hạnh phúc, tạo điều kiện để thanh niên yên tâm kết hôn, sinh con.

Do đó văn kiện cần bổ sung nội dung giáo dục trách nhiệm xây dựng gia đình hạnh phúc, giữ gìn và phát huy văn hóa gia đình Việt Nam, coi đây là nền tảng của phát triển con người bền vững.

Cũng vậy, phong trào cần thực chất, tránh hành chính hóa. Các phong trào lớn như thanh niên khởi nghiệp, thanh niên chuyển đổi số, thanh niên tình nguyện... cần gắn với thiết chế cụ thể từ trung tâm khởi nghiệp, trung tâm chuyển đổi số đến các không gian sinh hoạt cho thanh niên.

Đồng thời Đoàn cần xuất hiện thường xuyên hơn trong đời sống cộng đồng, ở khu dân cư, trường học, khu công nghiệp bằng những hoạt động thiết thực để thanh niên thấy được màu áo Đoàn. Đoàn còn cần chăm chút hoạt động Hội, Đội để xây dựng đội ngũ kế thừa tiếp nối phong trào tuổi trẻ.