Khi vợ sinh con, chồng thường rơi vào tình trạng khủng hoảng này…

Không chỉ phụ nữ mới trải qua trầm cảm sau sinh. Sau khi vợ sinh con, người chồng cũng rơi vào khủng hoảng, mất ngủ, kiệt sức tinh thần… Nhưng ít ai nhận ra họ đang cần được giúp đỡ.

Sau khi vợ sinh con…

Anh Nguyễn Quang Thân (37 tuổi, ngụ ở đường 229, xã Bình Mỹ, TP.HCM; trước đây là xã Bình Mỹ, H.Củ Chi, TP.HCM), cho biết 3 tháng sau khi vợ sinh con đầu lòng, anh gần như không còn nhận ra chính mình. "Ban ngày, tôi đi làm với tâm trạng nặng nề. Ban đêm, thức trắng phụ vợ chăm con rồi trở lại công ty trong trạng thái mệt mỏi. Tôi cảm thấy mọi thứ xung quanh trở nên xa cách", anh kể.

Cũng theo anh: "Có hôm tôi bực vì con khóc suốt, rồi lại thấy mình tệ vì đã nổi nóng, cáu gắt. Tôi thấy mình vô dụng, thấy vợ chẳng còn quan tâm đến mình. Rồi cứ thế, tôi rơi vào cảm giác cô đơn, chán nản mà không dám nói ra".

Anh Thân nói từng nghĩ chỉ có phụ nữ mới bị "trầm cảm sau sinh", còn đàn ông thì phải gánh trách nhiệm, phải mạnh mẽ. "Cho đến khi tình trạng mất ngủ, cáu gắt kéo dài và tôi phải tìm đến bác sĩ thì mới biết mình đang bị trầm cảm sau sinh, ở nam giới", anh Thân cho hay.

Anh Nguyễn Quốc Phục (33 tuổi, ngụ ở đường Lâm Văn Bền, P.Tân Thuận, TP.HCM; trước đây là P.Tân Thuận Tây, Q.7, TP.HCM), kể: "Thời điểm vợ sinh con đầu lòng là lúc tôi nhận dự án quan trọng ở công ty. Ngày làm việc 10 – 12 tiếng đồng hồ, tối về lại lo tã sữa, dỗ con, không còn thời gian ngủ. Tôi từng nghĩ: "Chắc mình không đủ giỏi để làm cha'". Cảm giác thất bại ấy khiến tôi mất hứng thú với mọi thứ".

Không ít người đàn ông khác cũng trải qua giai đoạn tương tự. Họ vừa làm trụ cột kinh tế, vừa học cách làm cha, vừa đối diện với áp lực "phải mạnh mẽ". Để rồi họ rơi vào trạng thái bị khủng hoảng tinh thần.

Vũ Hoàng Thảo (27 tuổi, làm việc tại số 6 Nguyễn Thị Minh Khai, P.Sài Gòn, TP.HCM; trước là P.Đa Kao, Q.1, TP.HCM), cho biết suốt 3 tháng đầu sau khi con chào đời, anh lao vào làm việc để "bù đắp cho vợ con". Anh Thảo kể: "Mỗi đêm, khi nghe tiếng con khóc, tôi cảm thấy bực bội. Tôi sợ về nhà, sợ nghe con khóc, sợ nhìn vợ mệt mỏi mà chẳng giúp được gì. Rồi tôi thu mình lại, đi làm nhiều hơn. Đến khi vợ hỏi "anh sao thế?", tôi mới bật khóc".

"Vợ tôi lúc đó mới hiểu, hóa ra "trầm cảm sau sinh" không chỉ của riêng phụ nữ. Cả hai vợ chồng quyết định đến tư vấn tâm lý gia đình. Sau vài buổi trò chuyện với chuyên gia tâm lý, tôi học cách chia sẻ cảm xúc và cho phép bản thân được yếu đuối. Giờ tôi biết, làm chồng, làm cha không chỉ là lo cơm áo gạo tiền. Đôi khi, chỉ cần ngồi cạnh vợ con, cùng ôm con ngủ, cũng là một cách để chữa lành chính mình", anh Thảo nói.

Vì sao đàn ông trầm cảm sau khi vợ sinh con?

Bác sĩ Huỳnh Thùy Vân, làm việc tại Phòng khám Bệnh viện ĐH Y Dược 1, TP.HCM, cho biết sau khi vợ sinh, người chồng cũng gặp tình trạng trầm cảm. "Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng từ 10 – 25% nam giới có thể gặp các triệu chứng trầm cảm trong vòng 6 tháng đầu sau khi vợ sinh con", bà Vân nói.

Theo bà Vân: "Đàn ông thường không biểu hiện bằng nước mắt hay than vãn. Họ dễ rơi vào trạng thái nóng nảy, xa cách, làm việc quá sức, chơi game, sử dụng bia rượu… như cách để trốn tránh cảm xúc. Nhưng đó lại là dấu hiệu của rối loạn tâm lý".

Chuyên gia tâm lý Lê Mỹ Cẩm Hoài, Trung tâm tham vấn và trị liệu, tư vấn tâm lý Khải An (P.Bình Trưng, TP.HCM; trước đây thuộc P.An Phú, TP.Thủ Đức, TP.HCM), nói: "Không ít người chồng phải đối mặt với cảm giác "bị gạt ra ngoài cuộc" sau khi con ra đời. Sự quan tâm của vợ dồn hết cho con, trong khi người đàn ông vừa lo tài chính, vừa lo trách nhiệm làm cha, nhưng không được chia sẻ, không được thấu hiểu".

Bà Hoài phân tích: "Sở dĩ ít ai nhận ra trầm cảm ở đàn ông sau khi vợ sinh con là vì còn định kiến giới. Xã hội vẫn mặc định đàn ông phải mạnh mẽ, nên khi họ nói "tôi mệt", "tôi buồn", dễ bị xem là yếu đuối. Rồi khi họ mệt, buồn hay hoảng loạn, họ bị chính mình phủ nhận cảm xúc. Và điều đó khiến tình trạng trầm cảm âm thầm càng thêm nặng".

"Ngoài ra, còn có những nguyên nhân như các chương trình chăm sóc hậu sản thường chỉ tập trung vào phụ nữ, rất ít đề cập đến sức khỏe tâm lý của người chồng. Hay nhiều người chồng không dám thổ lộ với bạn bè, gia đình. Thậm chí, họ không có "ngôn ngữ cảm xúc" để diễn đạt nỗi lo trong lòng…", bà Hoài nói thêm.

Bác sĩ Vân cho rằng đừng để "nỗi buồn làm cha" bị bỏ quên. "Nếu người chồng bị trầm cảm sau khi vợ sinh, mà không phát hiện sớm có thể gây hệ lụy lâu dài. Chẳng hạn như người chồng mất kết nối với gia đình, xa cách con, dễ sa vào rượu bia hoặc có hành vi bạo lực. Cả gia đình bị ảnh hưởng, không chỉ người cha", bà Vân nói.

Vì thế, theo bà Vân: "Cần mở rộng khái niệm "hậu sản" cho cả hai giới. Theo đó, cần có các lớp tiền sản dành cho cặp đôi, giúp người chồng hiểu vai trò của mình và chuẩn bị tâm lý. Sau khi người vợ sinh, thì cả vợ chồng cùng được tư vấn tâm lý để duy trì kết nối. Gia đình và xã hội nên thừa nhận cảm xúc của đàn ông, cho họ quyền được yếu, được buồn, được chia sẻ. Đặc biệt, xã hội cũng cần nghĩ đến vấn đề "đàn ông cũng cần được chăm sóc tinh thần", thì hạnh phúc gia đình sẽ được giữ vững hơn".