Khi Thánh Gióng cưỡi ngựa ra thế giới

Không hẹn mà cùng, các tiết mục vừa giúp Việt Nam bội thu giải thưởng từ các cuộc thi quốc tế gần đây đều được gợi cảm hứng từ các tác phẩm văn học nổi tiếng của Việt Nam, qua tư duy sáng tạo của các nghệ sĩ trẻ.

Từ Tre Việt Nam đến Nhật ký Đặng Thùy Trâm

Chỉ trong chưa đầy 1 tuần Việt Nam đón nhận cùng lúc 2 tin vui. Rạng sáng 21.9 (giờ Việt Nam), ca sĩ Đức Phúc ngoạn mục giành ngôi quán quân cuộc thi âm nhạc quốc tế Intervision 2025 diễn ra tại Nga với màn trình diễn được báo Nga đánh giá là "một tiết mục rực rỡ". Trước đó, ngày 14.9, dancesport Việt cũng lần đầu tiên chạm đến tấm huy chương đồng giải vô địch thế giới về biểu diễn vũ điệu Latin (Championships Showdance Latin) tại cuộc thi do Liên đoàn Khiêu vũ thể thao thế giới (WDSF) tổ chức tại Mỹ với bài nhảy của cặp kiện tướng Phan Hiển - Thu Hương.

Cả hai tiết mục gây dậy sóng tại hai sàn đấu quốc tế này đều được gợi cảm hứng từ những tác phẩm văn học nổi tiếng của Việt Nam, chất chứa niềm tự hào dân tộc về những giá trị Việt, tinh thần Việt.

Hai tháng trước khi Intervision 2025 diễn ra, ca khúc Phù Đổng Thiên Vương đã được nhạc sĩ Hồ Hoài Anh sáng tác theo "đơn đặt hàng" từ Đức Phúc và ê kíp, với đề bài: hình tượng Thánh Gióng. "Ngay lập tức, trong đầu tôi lúc ấy chợt văng vẳng những lời thơ mở đầu bài thơ Tre Việt Nam của nhà thơ Nguyễn Duy: "Tre xanh/ Xanh tự bao giờ/ Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh/ Thân gầy guộc, lá mong manh/ Mà sao nên lũy nên thành, tre ơi?". Tuy đó chỉ là phần intro cho bài nhưng nó đóng vai trò rất quan trọng trong việc gợi hứng, gợi tứ cho tôi viết ra những ca từ tiếp theo và tôi đã viết nó rất nhanh, chỉ trong một ngày", nhạc sĩ Hồ Hoài Anh chia sẻ với Thanh Niên.

"Hình tượng cây tre Việt Nam trong bài thơ cùng tên của nhà thơ Nguyễn Duy là một biểu trưng đẹp cho con người Việt Nam với sức sống dẻo dai, ngay thẳng, kiên cường… Và trong ca khúc Phù Đổng Thiên Vương, đó còn là biểu trưng cho sức trẻ Việt Nam, với nguồn năng lượng tích cực mà họ lĩnh hội được từ truyền thống và hơi thở thời đại", tác giả ca khúc cho biết thêm.

Nguồn cảm hứng đầu tiên cho HLV Khánh Thi, người dàn dựng bài nhảy của Phan Hiển - Thu Hương, là dư âm từ các dịp đại lễ A50, A80 và ý tưởng xây dựng bài thi về câu chuyện tình yêu thời chiến được bắt đầu từ đó. Nhưng để đi đến lựa chọn cuối cùng là hình tượng nữ y tá và người chiến sĩ bị thương còn liên quan đến việc lựa chọn phục trang biểu diễn.

"Để truyền cảm xúc cho chúng tôi, HLV Khánh Thi đã nhắc tới hình tượng bác sĩ Đặng Thùy Trâm trong cuốn nhật ký cùng tên và bộ phim Đừng đốt của đạo diễn Đặng Nhật Minh. Một tháng trước khi cuộc thi diễn ra, tôi cũng tình cờ được đọc cuốn Nhật ký thứ 3 của liệt sĩ Đặng Thùy Trâm vừa xuất bản. Câu chuyện tình yêu nhiều giằng xé và éo le của liệt sĩ Đặng Thùy Trâm đã tạo rung cảm mạnh cho tôi khi thực hiện bài thi qua từng biểu cảm nội tâm trên nét mặt và trong từng động tác nhảy", kiện tướng dancesport Đặng Thu Hương chia sẻ với Thanh Niên.

3 phút 30 giây cho những chuyện kể từ Việt Nam

Cả tiết mục của Đức Phúc cùng bài nhảy của Phan Hiển - Thu Hương đều được quy định diễn ra trong 3 phút 30 giây.

"Để kể được trọn vẹn một câu chuyện về Việt Nam trong chỉ ngần ấy thời gian với dancesport và một nội dung thi bắt buộc phải lồng ghép tới 3 điệu nhảy quả thật không dễ dàng. Nhưng không có nghĩa là không làm được khi chúng ta thực sự muốn kể câu chuyện đó ra thế giới", HLV Khánh Thi, người dàn dựng tiết mục dự thi của Phan Hiển - Thu Hương (cùng HLV người Pháp Frederic Mosa), chia sẻ.

"Khi được xem bài nhảy đoạt huy chương đồng giải vô địch thế giới của cặp kiện tướng Phan Hiển - Thu Hương, tôi vô cùng kinh ngạc. Tôi không nghĩ các bạn ấy lại "dám" kể một câu chuyện như thế, với những biểu cảm như thế tại một cuộc thi diễn ra trên đất Mỹ. Mặc dù cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm đến nay đã được dịch ra 19 thứ tiếng và xuất bản tại 23 nước, nhưng giây phút được nhìn thấy "chị Thùy" trên sân khấu dancesport, tôi vẫn tin rằng những thông điệp xuyên qua rào cản ngôn ngữ bằng các yếu tố nghe nhìn quả thật bao giờ cũng tác động đến người xem hôm nay nhanh hơn, mạnh hơn và có sức lan tỏa rộng hơn nhiều", chị Đặng Kim Trâm (em gái liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, người biên soạn cuốn Nhật ký Đặng Thùy Trâm) nói với Thanh Niên.

Bản sắc Việt và hơi thở thời đại là hai yếu tố song hành để nhạc Việt có thể đi ra được thế giới, nhạc sĩ Hồ Hoài Anh nhấn mạnh. "Cần cân bằng hai yếu tố đó, vì nếu hợp thời quá không cẩn thận sẽ thành nhạt nhẽo, mà bản sắc quá thì lại khó tiếp cận đại chúng", anh nói.