Khi nào chứng 'hay quên' ở người cao tuổi không còn là chuyện bình thường?

"Chìa khóa để đâu rồi nhỉ?", "Mình vừa định nói gì mà quên mất rồi"... Những câu hỏi tưởng chừng vô hại và quen thuộc này có thể là dấu hiệu ban đầu của suy giảm nhận thức, một vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến.

ThS Nguyễn Văn Hải - Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai - cho hay đây không đơn thuần là sự "lẫn" của tuổi già, mà có thể là cảnh báo sớm của nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Khi nào "hay quên" không còn là chuyện bình thường?

Theo bác sĩ Hải, suy giảm nhận thức đang trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng trên toàn cầu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thống kê hiện có khoảng 55 triệu người đang sống chung với sa sút trí tuệ và mỗi năm con số này lại tăng thêm gần 10 triệu ca mắc mới.

"Tại Bệnh viện Bạch Mai, chúng tôi ghi nhận số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị vì các vấn đề liên quan đến suy giảm nhận thức đang tăng lên rõ rệt. Đây là một thực trạng đáng báo động, đòi hỏi sự quan tâm đúng mức từ cộng đồng", bác sĩ Hải chia sẻ.

Nhiều người cho rằng việc trí nhớ kém đi là một phần tất yếu của quá trình lão hóa. Tuy nhiên, ranh giới giữa sự đãng trí thông thường và suy giảm nhận thức bệnh lý lại rất mong manh.

Bác sĩ Hải nhấn mạnh suy giảm nhận thức là sự suy giảm khả năng tư duy, trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng giải quyết vấn đề... vượt quá mức bình thường của quá trình lão hóa tự nhiên.

Những dấu hiệu cảnh báo sớm

Theo bác sĩ Hải, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của suy giảm nhận thức là vô cùng quan trọng. Nếu bạn hoặc người thân có những biểu hiện dưới đây, hãy đặc biệt lưu ý:

Suy giảm trí nhớ ảnh hưởng cuộc sống: Liên tục hỏi đi hỏi lại cùng một câu chuyện, quên những sự kiện quan trọng gần đây, phụ thuộc nhiều hơn vào các công cụ ghi nhớ.

Khó khăn trong việc lập kế hoạch, giải quyết vấn đề: Gặp rắc rối khi làm theo một công thức nấu ăn quen thuộc, khó quản lý tài chính cá nhân, quên trả các hóa đơn.

Lẫn lộn về thời gian và không gian: Không nhớ hôm nay là ngày nào, mùa nào; bị lạc ở những nơi rất quen thuộc như khu phố nhà mình.

Khó khăn về ngôn ngữ: Khó tìm từ ngữ chính xác để diễn đạt, gọi sai tên đồ vật (ví dụ gọi đồng hồ là "cái chỉ giờ"), dừng đột ngột giữa cuộc trò chuyện.

Thất lạc đồ vật và không thể tìm lại: Thường xuyên để đồ vật ở những nơi bất thường (ví dụ: để ví trong lò vi sóng) và sau đó buộc tội người khác lấy cắp vì không thể nhớ lại.

Suy giảm khả năng phán đoán: Đưa ra các quyết định tài chính thiếu hợp lý (có thể đầu tư tiền vào những thứ vô bổ, hoặc quyên góp số tiền lớn cho những người lạ mặt không đáng tin), mặc quần áo không phù hợp thời tiết.

Thay đổi tâm trạng và tính cách: Trở nên dễ cáu kỉnh, bồn chồn, nghi ngờ, trầm cảm hoặc thờ ơ một cách bất thường.

Rút lui khỏi công việc và hoạt động xã hội: Mất hứng thú với các sở thích, tránh né các buổi tụ họp gia đình, bạn bè vì cảm thấy khó khăn trong giao tiếp.

"Việc phát hiện sớm có ý nghĩa sống còn. Nó mở ra cơ hội can thiệp kịp thời, làm chậm tiến triển của bệnh và giúp người bệnh, gia đình có sự chuẩn bị tốt nhất", bác sĩ Hải nhấn mạnh.