Khảo sát ở Anh: hơn 50% thiếu niên tiếp xúc với các thuyết âm mưu trực tuyến

Khảo sát mới tại Anh cho thấy hơn một nửa số thanh thiếu niên đang tiếp xúc với các thuyết âm mưu trên mạng, lo ngại các thuyết âm mưu này đang thay thế sự thật.

Mạng xã hội giúp công chúng tiếp cận tin tức dễ dàng, nhưng cũng khiến tin giả lan truyền nhanh chóng. Đây là vấn đề đáng lo ngại với giới trẻ tại Anh.

Khảo sát Teen Summit do Công ty Survation thực hiện theo ủy quyền của Đài BBC, với hơn 2.000 thanh thiếu niên từ 13 đến 18 tuổi, ghi nhận ý kiến về cách họ nhìn nhận thế giới xung quanh.

Kết quả cho thấy 51% từng bắt gặp thuyết âm mưu trên mạng, trong khi 18% không chắc đã từng thấy nội dung như vậy.

Đáng chú ý, sau các mối lo về lừa đảo và khả năng nhận biết nội dung do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra, nhiều người tham gia còn lo thuyết âm mưu đang dần thay thế sự thật.

BBC nêu ba thuyết âm mưu phổ biến trên mạng, tất cả đều đã bị bác bỏ sau khi được kiểm chứng và nghiên cứu kỹ.

Thế thân của ca sĩ Avril Lavigne

Avril Lavigne, ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Canada, nổi tiếng với các ca khúc như Complicated và Sk8er Boi. Dù vẫn đang biểu diễn, một số thuyết âm mưu cho rằng người xuất hiện tại các sự kiện không phải Lavigne mà là thế thân tên Melissa Vandella.

Vandella được cho là do hãng thu âm thuê để che giấu việc Lavigne đã qua đời năm 2003. Thậm chí, những người tin thuyết này còn dẫn chứng bức ảnh nữ ca sĩ có dòng chữ "Melissa" viết trên mu bàn tay.

Đài BBC khẳng định không có bằng chứng cho thấy nữ ca sĩ Avril Lavigne đã qua đời. Cô vẫn thường xuyên đăng bài trên Instagram và đi lưu diễn vào mùa xuân, hè năm 2025.

Năm 2019, Lavigne từng bày tỏ sự ngạc nhiên khi có người tin vào thuyết âm mưu này.

Máy bay phun hóa chất vào con người

Trong điều kiện ẩm cao, máy bay có thể để lại những vệt khói trắng kéo dài trên bầu trời, chủ yếu là nước và bụi kết tinh thành băng. Tuy nhiên, một số người tin rằng máy bay phun hóa chất xuống người bên dưới vì lý do bí ẩn nào đó.

Thuyết âm mưu này từng lan truyền trong đại dịch COVID-19, cho rằng các vệt khói là cách tiêm vắc xin cho người dân. Một số người còn đặt chén giấm trắng ngoài nhà để "ngăn" tác động của hóa chất.

Năm 2022, Hiệp hội Phi công hàng không Anh nói với BBC rằng họ biết về thuyết âm mưu này nhưng chưa có bằng chứng xác thực.

Khảo sát Teen Summit cho thấy 66% thanh thiếu niên tham gia lo ngại về ảnh hưởng của tin giả và thông tin sai lệch trực tuyến. Những câu chuyện như vậy dễ lan truyền nếu có nhiều người chia sẻ.

Thuật toán còn tiếp tục đề xuất nội dung tương tự nếu người dùng thường xuyên tương tác với những bài đăng kiểu này.

Một UFO đã rơi xuống Mỹ vào thập niên 1940

Sự kiện Roswell năm 1947 là một trong những thuyết âm mưu xuất hiện nhiều nhất trên phim ảnh và truyền hình. Đến nay, vẫn có người tin một vật thể bay không xác định (UFO) từng rơi gần bang New Mexico, Mỹ, và chính phủ che giấu sự thật.

Câu chuyện bắt đầu khi chủ một trang trại gần thành phố Roswell phát hiện mảnh vỡ lạ trên đất của mình. Quân đội Mỹ đến thu giữ, làm dấy lên tin đồn rằng một "đĩa bay" cùng phi hành đoàn đã được đưa đi kiểm tra. Chính phủ sau đó giải thích đó chỉ là mảnh vỡ của khí cầu thời tiết.

Khoảng 30 năm sau, thuyết âm mưu bùng lên trở lại, cho rằng câu chuyện khí cầu là bịa đặt, ảnh chụp mảnh vỡ UFO bị thu giữ và nhân chứng bị buộc im lặng. Một số người còn khẳng định vật thể là tàu vũ trụ và đã được đưa đến căn cứ quân sự Khu 51 ở bang Nevada.

Năm 1994, Quốc hội Mỹ mở cuộc điều tra về sự kiện Roswell. Kết quả cho thấy không có bằng chứng về người ngoài hành tinh hay đĩa bay, mà chỉ là chiến dịch tuyệt mật nhằm kiểm tra nguy cơ Liên Xô thử tên lửa hạt nhân.

Trước khi các thuyết âm mưu được kiểm chứng kỹ lưỡng, rất khó phân định thật giả. Khảo sát Teen Summit cũng phản ánh điều này: 26% số người tham gia tự tin có thể nhận ra thuyết âm mưu trực tuyến, trong khi 12% cho rằng họ không thể.