Khẩn thiết đề nghị Quốc hội cấm ngay bóng cười

Đại biểu Phạm Trọng Nhân khẩn thiết đề nghị Quốc hội bổ sung bóng cười (khí N₂O dùng cho mục đích giải trí) và các chất hướng thần mới vào Điều 6 quy định về ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Phát biểu tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Đầu tư sửa đổi sáng 27/11, đại biểu Phạm Trọng Nhân (TPHCM) nhấn mạnh, dự thảo lần này không chỉ mở ra động lực mới cho phát triển kinh tế mà còn là “cánh cửa đầu tiên” bảo vệ an toàn cộng đồng. Trong đó, Điều 6 về ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh là “vòng gác đầu tiên” của hệ thống pháp luật.

Từ bài học thuốc lá điện tử – sản phẩm từng bị xem nhẹ, đại biểu Phạm Trọng Nhân cảnh báo nguy cơ nghiêm trọng từ khí N₂O. Theo ông, đây là chất hướng thần mới, hủy hoại sức khỏe nhanh và để lại hậu quả nặng nề hơn nhiều sản phẩm từng được cảnh báo.

"Tôi khẩn thiết đề nghị Quốc hội bổ sung bóng cười (khí N₂O dùng cho mục đích giải trí) và các chất hướng thần mới vào Điều 6”, đại biểu Phạm Trọng Nhân nói.

Đại biểu cho rằng, nghịch lý nằm ở chỗ, sản phẩm được ngành y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí lên tiếng nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật, cụ thể là chưa có trong điều khoản cấm đầu tư kinh doanh.

Đại biểu cho rằng: “Chúng ta chưa có thống kê quốc gia chính thức về tỷ lệ người sử dụng bóng cười nhưng không có dữ liệu 'không phải vì nó không nguy hiểm', mà vì thị trường này hoàn toàn hoạt động ngoài vùng kiểm soát. Đó là 1 thị trường 5 không: Không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc, không báo cáo y tế định kỳ. Một thị trường vận hành hoàn toàn không vùng cấm, là thị trường nằm ngoài vòng kiểm soát của Nhà nước”.

Theo đại biểu, không phải cơ quan quản lý không quản được, mà là “thị trường đó không thể quản” khi chưa thuộc bất kỳ khung pháp lý nào. Giải pháp duy nhất là “đóng cửa ngay từ Điều 6”, nếu không, 'khoảng mù' pháp lý hôm nay sẽ để lại hậu quả trong tương lai.

Đại biểu dẫn nghiên cứu của Bệnh viện Bạch Mai cho thấy, ngộ độc N₂O gây tổn thương thần kinh tủy sống gần như tuyệt đối. Tỷ lệ tổn thương tủy sống dao động từ 60-100%, tỷ lệ liệt chi lên đến 82%, nồng độ hormone tăng gấp 5 lần mức bình thường. Đó là dấu hiệu của tình trạng phá hủy bao myelin cấp tính. Nhiều bệnh nhân chỉ sử dụng vài tuần đến vài tháng đã tàn phế; đặc biệt, 100% bệnh nhân trong các nghiên cứu đều để lại di chứng sau điều trị.

Khí N₂O gây hại theo hai cơ chế độc học rõ ràng. Nó làm mất vitamin B12, phá hủy lớp vỏ bảo vệ sợi thần kinh gây tê bì, yếu liệt, liệt vĩnh viễn. N₂O kích hoạt hệ thống gây khoái cảm não bộ, tạo cảm giác hưng phấn, gây lệ thuộc nhanh dẫn tới phải tăng liều.

Đại biểu nhấn mạnh: "Hai cơ chế cộng hưởng khiến người trẻ vừa bị tổn thương thần kinh, vừa nghiện, rất khó phục hồi. Một chất vừa gây phá hủy thần kinh, vừa gây nghiện mạnh như N₂O không có lý do gì tồn tại dù chỉ một ngày trong danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh hợp pháp của quốc gia".

Ông cảnh báo nhóm sử dụng chủ yếu là học sinh, sinh viên – những người tò mò và dễ bị tổn thương nhất. “Pháp luật sinh ra để bảo vệ nhóm yếu thế, chứ không phải mở đường cho sản phẩm khai thác sự thiếu hiểu biết của giới trẻ”, ông nói.

Không thể đợi đủ 1.000 ca nhập viện mới ban hành lệnh cấm

Theo đại biểu, không một hệ thống pháp luật nào có thể chạy kịp tốc độ biến đổi của các chất hướng thần mới. Giải pháp phải là khóa chặt bằng Điều 6, thay vì liên tục cập nhật theo sau tội phạm. Quan điểm “thiếu dữ liệu để cấm” là không phù hợp trong quản trị rủi ro; không quốc gia nào đợi “đủ 1.000 ca nhập viện” mới ban hành lệnh cấm.

Ông Nhân dẫn thực tế nhiều nước đã cấm hoặc kiểm soát rất chặt khí N₂O: Anh cấm tuyệt đối; Hà Lan cấm bán và sở hữu; Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc kiểm soát chặt; Mỹ cấm cung cấp cho mục đích giải trí. “Không quốc gia nào gặp vướng mắc pháp lý quốc tế khi bảo vệ sức khỏe thanh thiếu niên”, ông nói.

Từ các phân tích trên, đại biểu đề nghị Quốc hội bổ sung bóng cười (N₂O dùng cho mục đích giải trí) và các chất hướng thần mới vào Điều 6 theo hướng cấm tuyệt đối; giao Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để cập nhật kịp thời; rà soát toàn bộ khí công nghiệp, khí thực phẩm để ngăn chặn việc lợi dụng vỏ bọc thương mại để bán cho giới trẻ.

Ủng hộ quan điểm bổ sung quy định cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đề nghị quy định rõ tại Điều 6: “Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện có tác hại cho sức khỏe con người”.

Giải thích cho đề xuất, ông cho hay tình hình mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang diễn biến “hết sức nghiêm trọng”, trong khi việc lạm dụng khí N₂O để giải trí “đang bùng nổ ở Việt Nam”.

“Cuộc chiến để đẩy lùi, ngăn chặn những loại sản phẩm độc hại, nhưng dưới bộ mặt tiện dụng, thơm và giảm hại đó chắc chắn đang còn rất cam go”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nói.