Israel duyệt kế hoạch có thể 'xóa sổ ý tưởng Nhà nước Palestine'

Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich hôm 20/8 thông báo ủy ban quy hoạch thuộc Bộ Quốc phòng nước này đã phê duyệt kế hoạch xây dựng khoảng 3.400 ngôi nhà cho người định cư ở E1, vùng đất trống nằm ở phía đông Jerusalem. Dự án sẽ chia cắt khu vực Bờ Tây hiện do Israel kiểm soát và tách vùng này khỏi Đông Jerusalem.

"Với E1, chúng tôi sẽ thực hiện thành công điều được hứa hẹn trong nhiều năm qua. Ý tưởng về Nhà nước Palestine đang bị xóa sổ, không chỉ bằng khẩu hiệu mà còn cả hành động", Bộ trưởng Smotrich, người theo chủ nghĩa dân tộc thuộc liên minh cánh hữu cầm quyền, tuyên bố.

Israel Peace Now, tổ chức chuyên theo dõi hoạt động định cư ở Bờ Tây, nói rằng hạ tầng có thể sẽ bắt đầu được xây dựng trong vài tháng tới, còn nhà ở là khoảng một năm.

Bộ Ngoại giao Palestine lên án thông báo của Israel, cho rằng dự án E1 sẽ khiến các cộng đồng Palestine sống tại khu vực bị cô lập và hạ thấp khả năng đạt được giải pháp hai nhà nước.

Phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric cũng chỉ trích động thái và kêu gọi chính phủ Israel ngừng mọi hoạt động xây khu định cư.

"Nếu được tiến hành, dự án này sẽ chia đôi Nhà nước Palestine, vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và làm suy yếu nghiêm trọng giải pháp hai nhà nước", Ngoại trưởng Pháp David Lammy viết trên mạng xã hội X.

Giải pháp "hai nhà nước" là ý tưởng thiết lập hai nhà nước có lãnh thổ tách biệt, trong đó một cho người Israel và một cho người Palestine. Khái niệm này xuất hiện trước khi nhà nước Israel thành lập năm 1948, thời điểm kết thúc quyền ủy trị của người Anh đối với Palestine. Tuy nhiên, bạo lực và chiến tranh bùng phát trong những thập kỷ sau đó đã cản trở nỗ lực này.

Israel đã xem xét dự án E1 trong hơn hai thập kỷ, nhưng không thể thực hiện do chịu sức ép từ các chính quyền tiền nhiệm của Mỹ và châu Âu. Phần lớn cộng đồng quốc tế coi việc Israel xây dựng khu định cư ở Bờ Tây là bất hợp pháp và cản trở nỗ lực tiến tới hòa bình.

Tái khởi động dự án có thể sẽ khiến Israel bị cô lập hơn nữa, giữa lúc nước này bị một số đồng minh phương Tây chỉ trích vì leo thang chiến dịch ở Dải Gaza. Một số quốc gia đã thông báo sẽ công nhận Nhà nước Palestine tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tháng 9 để phản đối Israel.

Trong chiến tranh Trung Đông năm 1967, quân đội Israel đã chiếm giữ Bờ Tây, Đông Jerusalem và Dải Gaza, những khu vực được coi là thuộc về Palestine. Israel sau đó xây dựng các khu định cư trên khắp Bờ Tây và không ngừng mở rộng chúng.

Phạm Giang (Theo Reuters, AP)