Hợp tác công - tư giúp nâng cao nhận thức tầm soát ung thư

Thông tin được PGS.TS.BS Trần Thị Thanh Hương chia sẻ tại buổi công bố kết quả khảo sát "Bridging the Gaps: Public Perceptions of the Cancer Care Continuum in Southeast Asia" (Nhận thức cộng đồng về hành trình chăm sóc ung thư tại Đông Nam Á) ngày 10/9, tại TP HCM.

Khảo sát do Siemens Healthineers ủy quyền và YouGov thực hiện trực tuyến. Gần 6.400 người tại 6 quốc gia Đông Nam Á gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam cùng tham gia, kéo dài từ 21 đến 29/7. Những đối tượng này được chọn từ cộng đồng khảo sát đại diện của YouGov để phản ánh bức tranh chung về nhận thức tại các nước có tỷ lệ ung thư gia tăng.

Kết quả, 84% người Việt tham gia cho biết họ tin tưởng vào lợi ích của việc tầm soát sớm trong cải thiện kết quả điều trị ung thư. Song chỉ 34% từng tham gia tầm soát. Số liệu phần nào cho thấy nhu cầu về sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các cơ quan y tế công lập và tư nhân để thúc đẩy và nâng cao nhận thức của người dân.

Trong đó, 56% tin rằng họ có khả năng mắc ung thư trong đời - tỷ lệ cao nhất trong 6 nước tham gia khảo sát. Dù vậy việc tầm soát vẫn còn hạn chế, những nguyên nhân chính được đề cập gồm cảm thấy chưa cần thiết (35%), chi phí cao (22%) và lo sợ bị chẩn đoán ung thư (22%).

PGS.TS.BS Trần Thị Thanh Hương cho rằng kết quả khảo sát phản ánh nhu cầu cấp bách về giáo dục cộng đồng. Hiện nhiều người dân chưa hiểu rõ chăm sóc sau điều trị cho thấy đội ngũ y tế còn nhiều việc phải làm để đảm bảo giúp bệnh nhân vượt qua ung thư và sống khỏe sau điều trị.

Với hơn 130 công trình khoa học, bác sĩ Hương từng điều phối nhiều chương trình tầm soát ung thư vú, ung thư cổ tử cung trong nước và hợp tác quốc tế. Bà nhấn mạnh khảo sát lần này là nguồn dữ liệu quan trọng để lồng ghép vào các chiến lược kiểm soát ung thư quốc gia, đặc biệt trong đào tạo nhân lực và nâng cao nhận thức. Bác sĩ cho rằng hợp tác công - tư sẽ là phương án giúp cắt giảm thời gian, chi phí hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức của người dân về tầm soát sớm.

Những năm gần đây, Việt Nam đã hình thành một số trung tâm chuyên chẩn đoán và điều trị các bệnh ung thư cụ thể như ung thư phổi, vú và cổ tử cung, bên cạnh chuỗi bệnh viện đa khoa. Các trung tâm này được xây dựng từ nguồn lực công với sự đồng hành của doanh nghiệp tư nhân về công nghệ y tế.

"Chỉ nên có trung tâm riêng cho các bệnh ung thư có tỷ lệ cao trong nước để tránh phân tán nguồn lực, ảnh hưởng đến mạng lưới điều trị, tầm soát chung trên cả nước", PGS.TS.BS Trần Thị Thanh Hương nhấn mạnh.

Đại diện phía doanh nghiệp công nghệ y tế, ông Fabian Martin Singer - Giám đốc điều hành Siemens Healthineers Việt Nam, nhận định hợp tác công - tư là chìa khóa giúp thu hẹp khoảng trống trong hầu hết các mặt để tăng tỷ lệ tầm soát sớm và chữa khỏi bệnh.

"Bằng cách kết hợp chuyên môn lâm sàng với các đổi mới công nghệ, chúng ta có thể hỗ trợ phát hiện sớm, điều trị chính xác và chăm sóc dài hạn tốt hơn", ông Fabian nói thêm.

Mô hình này thể hiện rõ nét lợi thế của hợp tác công - tư. Bệnh viện công cung cấp cơ sở hạ tầng, đội ngũ lâm sàng và khả năng tiếp cận bệnh nhân. Trong khi doanh nghiệp tư nhân như Siemens Healthineers đóng góp công nghệ, trang thiết bị hiện đại, đào tạo người sử dụng và kinh nghiệm quốc tế.

Mặt khác, khảo sát cũng cho thấy sự thiếu hụt kiến thức về các liệu pháp điều trị ung thư hiện đại mới ra mắt những năm gần đây tại 6 nước Đông Nam Á. Người dân tại đây cho biết quen thuộc với xạ trị (47%), hóa trị (44%) và phẫu thuật (33%), song ít biết đến các phương pháp tiên tiến hơn như điều trị cá thể hóa (26%), điều trị theo hướng dẫn hình ảnh (17%) hay liệu pháp miễn dịch (16%).

Bên cạnh đó, 74% cho biết có nghe về chăm sóc sau điều trị song gần một nửa (48%) chưa hiểu rõ cần làm những gì trong giai đoạn này. Người dân mong muốn được dễ dàng tiếp cận xét nghiệm chẩn đoán (62%) và nhận hướng dẫn rõ ràng về dấu hiệu tái phát (55%). Điều này phản ánh nhu cầu xây dựng hệ thống chăm sóc toàn diện hơn cho bệnh nhân ung thư.

Ông Fabian Martin Singer cho rằng để biến nhận thức thành hành động, Việt Nam cần chiến lược toàn diện kết hợp ưu tiên y tế công với đổi mới từ khối tư nhân. Điều này bao gồm mở rộng chương trình tầm soát chi phí hợp lý, ứng dụng công cụ số và trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ bác sĩ đồng thời tăng cường chăm sóc sau điều trị và phổ biến rộng rãi các liệu pháp hiện đại.

Siemens Healthineers đã sớm nhận thấy nhu cầu trên của người Việt, nhất là tại các tỉnh, khu vực vùng sâu, vùng xa, có điều kiện tiếp cận y tế khó khăn. Theo đó, doanh nghiệp đã tổ chức và phối hợp triển khai các chương trình tuyên truyền nhận thức về việc tầm soát sớm cho người dân địa phương. Đây cũng là cách đơn vị tiếp cận gần hơn nhu cầu của bệnh nhân, người dân, từ đó có những chiến lược phù hợp và phối hợp nhịp nhàng hơn với chính phủ.

"Nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, Việt Nam có thể nâng tỷ lệ tầm soát và phát hiện sớm, cải thiện kết quả điều trị và giảm tổng thể số ca tử vong vì ung thư", lãnh đạo nói thêm.

Thy An