Hoa khôi nâng tầm nông sản cao nguyên đá

Có công việc, thu nhập ổn định ở Hà Nội nhưng Lưu Thị Hòa, 33 tuổi, người dân tộc Cờ Lao (xã Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang), quyết định về quê khởi nghiệp, gây dựng sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao nguyên đá Đồng Văn.

KHỞI NGHIỆP SAU NHỮNG LẦN GIẢI CỨU NÔNG SẢN

Chị Lưu Thị Hòa hiện là Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông lâm nghiệp và dịch vụ thương mại tổng hợp Po Mỷ, có liên kết sản xuất với hơn 10 hộ đồng bào dân tộc thiểu số sản xuất, kinh doanh nhiều loại nông sản vùng cao nguyên đá Đồng Văn. HTX đang tạo việc làm cho 15 lao động, thu nhập 4,5 triệu đồng/tháng.

Chia sẻ trên tài khoản TikTok "Po Mỷ nông sản 23", về hành trình 8 năm khởi nghiệp, Hòa viết: "Po Mỷ khởi nghiệp với tâm hồn tươi trẻ, sức năng động và khao khát của thanh xuân. Với khát khao phát triển sản phẩm từ nguồn tài nguyên bản địa, Po Mỷ cứ đi đi mãi… cho tới giờ. Khi nhìn lại, có những lúc dù đổ mồ hôi, nước mắt nhưng Po Mỷ thấy vui và hạnh phúc. Thật tuyệt vời khi hành trình ấy, Po Mỷ luôn được yêu thương". Dòng tâm sự của Hòa nhận về rất nhiều lượt "thả tim", có tài khoản bày tỏ "xin vía để khởi nghiệp bền bỉ, đúng hướng". Thành quả của Po Mỷ hôm nay dệt lên từ hành trình khởi nghiệp đầy gian truân, cảm xúc của "thuyền trưởng" Lưu Thị Hòa.

Ở thời điểm năm 2010, Hòa là người dân tộc Cờ Lao duy nhất ở Đồng Văn học lên đại học. 4 năm là sinh viên Khoa Quốc tế, Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hòa nhiều lần được xướng tên trong các cuộc thi sắc đẹp. Năm 2011 và 2013, Hòa vào vòng chung kết nữ sinh thanh lịch Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, chung kết Hoa hậu các dân tộc Việt Nam. Năm 2014, Hòa giành giải nhất cuộc thi Người đẹp miền cao nguyên đá tỉnh Hà Giang.

Không chỉ là "bông hoa đẹp", Hòa trải qua nhiều công việc làm thêm, từng có thời gian làm cộng tác viên ở Đài truyền hình Việt Nam. Tốt nghiệp ra trường, Hòa được Công ty FPT Telecom "tuyển thẳng" làm chuyên viên marketing. Làm việc ở đây hơn 1 năm, Hòa chuyển sang công ty của Hàn Quốc có văn phòng tại Hà Nội, với thu nhập cao hơn nhưng vẫn quyết nghỉ việc về quê khởi nghiệp.

Chính vì quyết định này mà bố mẹ phản đối gay gắt nhất, Hòa nhớ lại và lý giải quyết định ngược núi, trở về khởi nghiệp táo bạo này manh nha từ những năm tháng đi học xa nhà. Nhiều lần nghe bố mẹ than phiền, nông sản vất vả làm ra nhưng không bán được, bị thương lái ép giá, mua rẻ mà xót xa. Nhưng thời điểm để "giọt nước tràn ly" thúc đẩy Hòa quyết tâm khởi nghiệp là năm 2017.

"Rau quả quê hương làm ra không bán được, mọi người chuyển về Hà Nội nhờ "giải cứu". Hòa tham gia kêu gọi bạn bè, đồng nghiệp mua giúp bà con. Sau nhiều tháng suy nghĩ và cũng tự tin với chút kiến thức, kinh nghiệm tích lũy, tôi quyết tâm trở về nơi mình sinh ra và lớn lên để khởi nghiệp. Dù khi ấy, tôi đang có công việc ổn định, mức lương không thấp và nhiều cơ hội thăng tiến", Hòa nói.

"CHÌA KHÓA" ĐƯA NÔNG SẢN VÙNG CAO VƯƠN XA

Po Mỷ ra đời tháng 10.2017 với 8 hộ nông dân đầu tiên liên kết, lĩnh vực chính là trồng trọt, chế biến nông sản và thương mại. Các hộ góp đất sản xuất, Hòa bỏ vốn 300 triệu đồng để dựng nhà xưởng, mở cửa hàng.

Những ngày đầu vận hành Po Mỷ, Hòa cảm nhận rõ áp lực đè nặng mỗi ngày, khi chưa biết bắt đầu từ đâu để tiêu thụ, chế biến nông sản. Ở thời điểm đó, nông sản làm ra chỉ bán ngoài chợ phiên hoặc chờ thương lái đến mua. Giá cao hay thấp đều do họ định đoạt. Ban đầu, Hòa mở 2 cửa hàng bán sản phẩm cho khách du lịch. Chưa kịp hoàn vốn, dịch Covid-19 ập đến, khách không đến địa phương, hàng hóa tồn đọng, ế ẩm. Nếu như không tiêu thụ được nông sản, Hòa sẽ khó thuyết phục bà con đi theo định hướng của Po Mỷ.

Tái cơ cấu hoạt động của Po Mỷ, Hòa quyết định đóng 1 cửa hàng, chuyển hướng bán online trên mạng xã hội, bắt đầu từ sản phẩm quen thuộc: mật ong bạc hà, cam sành, rượu ngô, gạo nếp nương...

"Những buổi livestream đầu tiên, tôi cầm chai mật ong, quả cam vừa nói vừa run. Ban đầu chỉ có vài người vào xem, nhiều hôm không bán được sản phẩm nào. Sóng điện thoại vùng cao thì chập chờn, nhiều lúc đang giới thiệu hàng thì rớt mạng... Chán nản, thất vọng lắm chứ nhưng không còn đường lùi", Hòa nói và nhớ đến chi tiết như tìm ra "chìa khóa" đưa nông sản vươn xa: "Một lần livestream, có khách hàng nói với tôi, họ cảm nhận được sự chân thật, xem livestream mà cảm giác như đang có mặt ở trên bản để xem toàn bộ quy trình sản xuất. Từ phản hồi ấy, tôi tin mình đi đúng hướng và quyết tâm đầu tư, đẩy mạnh bán hàng online".

Sau nhiều phiên livestream, dự các hội thảo, diễn đàn, Hòa nghiên cứu sâu về thói quen, sở thích khách hàng, liên tục chuyển đổi linh hoạt, đa dạng cách bán hàng. Ban đầu là bán hàng qua ảnh, Hòa chuyển hướng quay, dựng video ngắn kể chuyện, lồng ghép văn hóa vùng cao, duy trì lịch livestream hằng tuần... Ngoài mạng xã hội, Hòa mở thêm gian hàng trên sàn thương mại điện tử... Đến nay, Po Mỷ có hệ thống bán hàng online ổn định với 65 - 70% doanh thu đến từ đơn hàng đặt qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử.

THAY ĐỔI DIỆN MẠO NHIỀU SẢN PHẨM NÔNG SẢN

8 năm khởi nghiệp cùng Po Mỷ, Lưu Thị Hòa nhận về nhiều giải thưởng, bằng khen vinh danh của các bộ, ngành về mô hình kinh tế tiên phong ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số. "Bông hoa đẹp" người dân tộc Cờ Lao đã thổi luồng gió mới, làm thay đổi diện mạo nhiều sản phẩm nông sản cao nguyên đá Đồng Văn. Mật ong bạc hà ngoài bán theo can, theo lít đã được đóng chai, đóng hộp với mẫu mã đẹp, sang trọng hơn. Những trái lê, mận không còn bán quả tươi mà được đưa vào chế biến thành mứt, thành các sản phẩm đồ uống...

Nhưng trong suy nghĩ của "nữ tướng Po Mỷ" lúc nào cũng đau đáu, trăn trở cao nguyên đá Đồng Văn - miền đá tai mèo quanh năm khó nhọc nhưng được thiên nhiên ưu ái phú cho điều kiện tự nhiên về khí hậu thích hợp cho nhiều loại nông sản, trái cây đặc sản là tiềm năng phát triển nông nghiệp nhưng vẫn còn nhiều hộ nghèo.

Chị Hòa cũng nhìn thấy một lợi thế nữa, khi những năm gần đây, Đồng Văn phát triển mạnh về du lịch. Nguồn khách đến với địa phương chính là thị trường lớn để quảng bá, mở rộng sản xuất, thúc đẩy tiêu thụ nông sản và các sản phẩm chế biến. Mỗi du khách sẽ trở thành một đại sứ thương hiệu cho các sản phẩm nông sản, đặc sản địa phương được lan tỏa đến với người tiêu dùng khắp cả nước.

Ngoài điều hành Po Mỷ, Hòa đang là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nông dân VN tỉnh Tuyên Quang. "Công việc này không chỉ là niềm vinh dự mà còn là trách nhiệm, động lực thôi thúc tôi tiếp tục nỗ lực đầu tư, nghiên cứu chế biến sâu nông sản để có một bộ sản phẩm cốt lõi cho Po Mỷ, làm sao để gây dựng sinh kế bền vững cho đồng bào sinh sống trên miền cao nguyên đá Đồng Văn, đây là giá trị nhân văn to lớn, mục tiêu mà Po Mỷ đang hướng tới", chị Hòa trải lòng.