"Tôi đề cử tiến sĩ E.J. Antoni, kinh tế gia được nhiều người tôn trọng, làm lãnh đạo Cục Thống kê Lao động (BLS). Nền kinh tế của chúng ta đang bùng nổ, và E.J. sẽ đảm bảo các số liệu được công bố là trung thực và chính xác", Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo trên Truth Social ngày 12/8.
Nếu được Thượng viện phê chuẩn, Antoni sẽ kế nhiệm Erika McEntarfer, người bị Tổng thống Trump sa thải hồi đầu tháng với cáo buộc "bóp méo" số liệu việc làm để khiến ông và đảng Cộng hòa "trông tệ hại". BLS ngày 1/8 công bố báo cáo cho thấy số liệu tháng 7 thấp hơn nhiều so với kỳ vọng, và điều chỉnh giảm đáng kể số liệu việc làm mới ở Mỹ trong hai tháng trước.
Lựa chọn của ông Trump khiến giới chuyên gia kinh tế lo ngại, khi hồ sơ của Antoni cho thấy ứng viên này không đủ kinh nghiệm điều hành kinh tế và mang quan điểm đảng phái.
"Tôi từng tham gia một số chương trình với Antoni và ấn tượng hai điều về cậu ấy: thiếu hiểu biết cơ bản về kinh tế và tốc độ chuyển sang ủng hộ phong trào MAGA", Dave Hebert, kinh tế gia tổ chức bảo thủ Viện Mỹ về Nghiên cứu Kinh tế, viết trên X. "Tôi chỉ có thể hy vọng Thượng viện sẽ chặn đề cử này".
Antoni, 37 tuổi, tốt nghiệp thạc sĩ và tiến sĩ kinh tế Đại học Northern Illinois vào năm 2018 và 2020. Năm 2021, Antoni làm việc cho Quỹ Chính sách Công Texas, viện chính sách bảo thủ ở Austin từng kiện chính phủ liên bang để đảo ngược các quy định liên quan biến đổi khí hậu.
Năm 2022, Antoni tham gia Quỹ Di sản, phụ trách nghiên cứu các vấn đề kinh tế khu vực và hiện là kinh tế gia trưởng tại tổ chức bảo thủ này. Antoni còn cố vấn cho Ủy ban Khai phóng Thịnh vượng, nhóm các nhà bình luận kinh tế bảo thủ được đồng sáng lập bởi Stephen Moore, cố vấn lâu năm của ông Trump.
Với những thông tin này, Antoni là lựa chọn gây bất ngờ, vì các lãnh đạo BLS trước đó đều là những người dày dạn kinh nghiệm làm việc trong chính phủ hoặc viện hàn lâm, Wall Street Journal bình luận. Nhiều người trở thành lãnh đạo BLS thông qua quá trình thăng tiến lâu dài trong chính cơ quan thống kê này.
Antoni dường như không có nghiên cứu học thuật nào từ sau luận án tiến sĩ, theo kết quả tìm kiếm trên kho tài liệu Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) và Google Scholar.
"Antoni có đủ bằng cấp kinh tế, nhưng không nghĩa là ông ấy hiểu cách BLS thu thập số liệu và điều chỉnh qua các tháng", Sung Won-sohn, giáo sư tài chính kinh tế tại Đại học Loyola Marymount, bang California, nói với Reuters. "Một số số liệu sắp tới sẽ không như ý Tổng thống Trump. Sẽ rất thú vị khi chờ xem cách Antoni giải thích và ông chủ Nhà Trắng phản ứng thế nào".
Hầu hết các bài bình luận của Antoni tại Quỹ Di sản là ca ngợi các chính sách và thành tựu kinh tế thời ông Trump. Antoni thường xuyên đăng bài trên X và tham gia các podcast bảo thủ như "War Room" của cựu cố vấn Nhà Trắng Steve Bannon, chỉ trích chính sách thời ông Joe Biden.
Trong khi đó, BLS thuộc Bộ Lao động Mỹ nhưng là cơ quan hoạt động độc lập và không mang tính đảng phái.
"Antoni hoàn toàn không đủ tiêu chuẩn để lãnh đạo BLS. Bổ nhiệm Antoni sẽ phá vỡ truyền thống đã duy trì hàng chục năm qua rằng chuyên gia kỹ trị là người phi đảng phái", kinh tế gia Đại học Harvard Jason Furman, chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế dưới thời ông Barack Obama, đăng trên X.
Kyle Pomerleau, nhà nghiên cứu thuộc Viện Doanh nghiệp Mỹ, có chung quan điểm. Ông cho biết có rất nhiều chuyên gia bảo thủ độc lập đủ năng lực có thể dẫn dắt BLS, "và Antoni không nằm trong số này".
Neil Dutta, chuyên gia tại công ty nghiên cứu kinh tế vĩ mô độc lập Renaissance Macro Research, cảnh báo việc bổ nhiệm một người mang quan điểm đảng phái làm lãnh đạo BLS có thể phản tác dụng với ông Trump.
Nếu Antoni được phê chuẩn và dùng quyền lực của mình để tác động buộc BLS công bố số liệu có lợi cho chính quyền Trump, số liệu đó sẽ bị coi là thiếu tin cậy, khiến Fed trì hoãn hơn nữa việc cắt giảm lãi suất mà Tổng thống Mỹ đang mong muốn.
Giới quan sát sẽ theo dõi kỹ các số liệu để xem có dấu hiệu bị can thiệp hay không, với những dấu hiệu như dừng công bố một số thông tin, vô cớ điều chỉnh bảng biểu, thay đổi phương pháp thống kê hay biến động nhân sự nội bộ BLS.
Bản thân Antoni cũng đã có những bình luận gây lo ngại. BLS "gặp vấn đề nghiêm trọng, cần phải khắc phục" và "cho đến lúc đó, BLS nên dừng công bố báo cáo việc làm hàng tháng, nhưng vẫn ra dữ liệu hàng quý, vốn chính xác hơn dù kém kịp thời", Antoni trả lời Fox Business ngày 4/8.
Antoni từng cho rằng có những cách tốt hơn để thu thập, xử lý và phân loại dữ liệu, và chỉ có việc cung cấp dữ liệu chính xác một cách nhất quán, kịp thời mới có thể khôi phục lại niềm tin đã mất trong vài năm qua.
"Nếu tân lãnh đạo nhậm chức và bạn thấy có nhiều quyết định sa thải hoặc xin nghỉ việc ở các cấp dưới trực tiếp thì đó chắc chắn không phải điều giúp củng cố niềm tin", Michael Feroli, kinh tế gia trưởng về Mỹ tại ngân hàng đầu tư J.P Morgan, bình luận.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 12/8 nói mục tiêu của BLS là tiếp tục công bố báo cáo việc làm hàng tháng. Bà lưu ý rằng chất lượng số liệu đã đi xuống và đây là lý do tân lãnh đạo BLS cần phải đảm bảo tính chính xác và tin cậy.
Chủ tịch Ủy ban Thượng viện về Y tế, Giáo dục, Lao động và Hưu trí Bill Cassidy, đảng Cộng hòa, cho rằng Mỹ cần một lãnh đạo BLS cam kết đưa ra số liệu kinh tế đúng, không thiên vị. Ông Cassidy dự định trao đổi thêm trong phiên điều trần phê chuẩn chức vụ của Antoni.
Bill Beach, người được ông Trump bổ nhiệm làm lãnh đạo BLS năm 2019, nói việc Antoni gợi ý đình chỉ công bố báo cáo việc làm hàng tháng là ý tưởng không tốt cho nỗ lực củng cố niềm tin.
"Tôi nghĩ nên vừa khắc phục vấn đề, vừa công bố báo cáo và thực hiện minh bạch nhất có thể", ông Beach nói. "Antoni phải là vùng đệm giữa Nhà Trắng và BLS".
Như Tâm (Theo WSJ, CNN, AP)
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn