Hiến kế quy hoạch kỳ 2: TOD Hàng xanh và bài toán không chỉ về quy hoạch

Dự án TOD Hàng Xanh được kỳ vọng sẽ tạo đột phá cho TP.HCM trong việc tổ chức lại không gian đô thị theo hướng văn minh, bền vững. Tuy nhiên, với hơn 15.000 hộ dân bị ảnh hưởng, bài toán đặt ra không chỉ là giải phóng mặt bằng, mà còn là cách tiếp cận toàn diện về quy hoạch, tài chính và an sinh.

Kẹt xe vào giờ cao điểm, vỉa hè bị lấn chiếm, hàng quán kinh doanh tự phát ven đường, … đó là những hình ảnh quen thuộc quanh khu vực Hàng Xanh, P.Thạnh Mỹ Tây, TP.HCM. Trước thông tin liên quan đến việc thực hiện dự án TOD Hàng Xanh, theo khảo sát sơ bộ của Công ty CP Đầu tư Hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII), khi thực hiện dự án này sẽ có khoảng hơn 4.134 căn hộ với hơn 15.100 hộ dân bị ảnh hưởng.

TOD, là viết tắt của cụm từ tiếng Anh, dịch ra là mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng.

Mô hình này lấy định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở cho quy hoạch, phát triển đô thị; lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Trong bối cảnh đó, mô hình TOD – phát triển đô thị gắn với hệ thống giao thông công cộng ngày càng được xem là hướng đi chiến lược cho các đô thị lớn, trong đó có TP.HCM. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, TP.HCM vẫn chưa có một khu đô thị TOD thực thụ nào được triển khai bài bản.

TSKH.KTS Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch đô thị nhấn mạnh rằng TOD không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là một chiến lược kinh tế – xã hội dài hạn, góp phần tạo nguồn lực phát triển bền vững cho thành phố.

Bên cạnh đó, kiến trúc sư Khương Văn Mười, nguyên Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho rằng mô hình TOD có thể giúp cho người dân dễ dàng tiếp cận hệ thống giáo dục, y tế, thương mại, giải trí mà không cần phụ thuộc nhiều vào phương tiện cá nhân.

Đồng thời, ông cho biết, TOD cần được xem là một phần tích hợp giữa quy hoạch giao thông, quy hoạch dân cư và phát triển hạ tầng xã hội. Việc triển khai mô hình này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sống mà còn tạo điều kiện cho đô thị phát triển theo hướng hiện đại, có kiểm soát.

Với dự án TOD Hàng Xanh, bài toán không chỉ nằm ở con số hơn 15.000 hộ dân bị ảnh hưởng, mà ở cách thành phố tiếp cận: lấy người dân làm trung tâm, đảm bảo quyền lợi cư trú, sinh kế, phát triển của họ trong quá trình chuyển đổi. Nếu làm đúng, đây có thể trở thành khu TOD kiểu mẫu đầu tiên của TP.HCM, vừa mở ra một hình mẫu phát triển đô thị tích hợp hiệu quả, vừa là bước đi cụ thể hiện thực hóa chiến lược phát triển bền vững gắn với giao thông công cộng trong tương lai.