Hé lộ mối quan hệ giữa tân CEO VinMetal và ông lớn ngành thép Pomina

Tổng giám đốc VinMetal là ông Đỗ Tiến Sĩ. Ông Sĩ vốn được biết đến là Tổng giám đốc kiêm Phó chủ tịch Thép Pomina.

Ngày 6-10, Vingroup công bố thành lập Công ty cổ phần sản xuất và kinh doanh VinMetal nhằm gia nhập lĩnh vực công nghiệp luyện kim.

Công ty có vốn điều lệ 10.000 tỉ đồng. Vingroup góp 98%, hai con trai tỉ phú Phạm Nhật Vượng mỗi người góp 1% vốn.

Công ty tập trung vào các dòng thép dân dụng trong xây dựng, thép cán nóng, thép cường độ cao và thép hợp kim đặc chủng phục vụ sản xuất xe điện, hạ tầng giao thông tốc độ cao.

Phó chủ tịch Pomina ngồi ghế nóng VinMetal

Theo Vingroup, việc thành lập VinMetal nhằm cung ứng nhu cầu vật liệu cho mảng bất động sản, sản xuất xe điện và các dự án công nghiệp, năng lượng và giao thông như đường sắt cao tốc Bắc - Nam, tuyến TP.HCM - Cần Giờ và Hà Nội - Quảng Ninh.

Mới đây, VinMetal quyết định bổ nhiệm ông Đỗ Tiến Sĩ giữ chức Tổng giám đốc kiêm người đại diện pháp luật thay cho ông Nguyễn Việt Quang - Tổng giám đốc Vingroup.

Ông Sĩ là gương mặt lão làng trong ngành thép với 30 năm kinh nghiệm, đảm nhiệm Tổng giám đốc kiêm Phó chủ tịch Công ty cổ phần thép Pomina (Pomina). Ông Sĩ là em trai của ông Đỗ Duy Thái - Chủ tịch Pomina.

Ông còn là thành viên HĐQT độc lập, thành viên Ủy ban kiểm toán Công ty cổ phần đầu tư Thế Giới Di Động.

Theo báo cáo thường niên 2023 của Thế Giới Di Động, ông Sĩ tốt nghiệp cử nhân quản trị & marketing tại Đại học Monash (Úc), sở hữu bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh (bằng đôi) tại Đại học INSEAD (Pháp).

Giai đoạn 1995-2000, ông Sĩ là Phó tổng giám đốc Công ty thép Tây Đô và sau đó là Tổng giám đốc Pomina giai đoạn 2000-2008. Ông cũng từng giữ vị trí Chủ tịch Pomina giai đoạn 2022-2023 và sở hữu hơn 8,6 triệu cổ phiếu POM, tương đương 3,08% vốn điều lệ.

Áp lực lớn của Pomina

Tiền thân Pomina là Công ty TNHH Thép Pomina thành lập năm 1999, vốn điều lệ 42 tỉ đồng. Năm 2008, công ty cổ phần hóa với vốn điều lệ 500 tỉ đồng. Lúc này, Pomina là nhà máy thép lớn nhất Việt Nam. Tổng công suất cán phôi thép là 1,5 triệu tấn, cán thép xây dựng là 1,6 triệu tấn theo bản cáo bạch năm 2008.

Thị trường chính của Pomina gồm toàn bộ khu vực từ miền Trung trở vào, các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, toàn bộ các tỉnh Cao nguyên Trung Bộ. Ngoài ra Pomina còn là nhà phân phối thép uy tín nhất Campuchia. Công ty đạt mức thị phần 30%.

Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế bất ngờ giảm từ 406 tỉ đồng năm 2011 về gần 5 tỉ đồng năm 2012 do thị trường bất động sản đóng băng, sức mua yếu. Chi phí tài chính tăng cao do nợ dài hạn từ đầu tư nhà máy Pomina 3. Thị phần thu hẹp xuống còn 15%. Năm 2013, doanh nghiệp lỗ 220 tỉ đồng.

Công ty có lãi trở lại giai đoạn 2015-2021. Năm 2019 công ty lỗ 319 tỉ đồng do nhà máy Pomina 2 gặp sự cố ngưng sản xuất 8 tháng, chi phí tài chính cao, dự án chậm tiến độ.

Giai đoạn 2022-2024, Pomina thua lỗ gần 1.000 tỉ đồng mỗi năm. Doanh thu 9 tháng năm 2025 là 1.694 tỉ đồng, tăng 7% so với 2024. Lỗ sau thuế ở mức 512 tỉ đồng.

Một vấn đề được Pomina đề cập là áp lực chi phí tài chính. Cuối năm 2008, công ty nợ ngắn hạn 1.122 tỉ đồng, vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn là 667 tỉ đồng. Tài sản ngắn hạn đủ đáp ứng nợ ngắn hạn.

Nợ vay ngắn hạn liên tục gia tăng. Vay và nợ ngắn hạn chiếm 80-90% nợ ngắn hạn giai đoạn 2012-2020, giảm về 62% tại ngày 30-9.

Tài sản ngắn hạn chỉ còn đáp ứng được 51% nợ ngắn hạn vào cuối năm 2022 và giảm về hơn 20% cuối quý 3.

Tại ngày 30-9, công ty có 1.730 tỉ đồng tài sản ngắn hạn, tiền mặt chỉ còn 22 tỉ đồng. Nợ ngắn hạn ở mức 5.508 tỉ đồng với 5.238 tỉ đồng là vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn.

Tính đến cuối quý 3, lỗ lũy kế của Pomina gần 3.051 tỉ đồng. Vốn chủ sở hữu bị âm gần 187 tỉ đồng.

Pomina từng có nhiều kế hoạch để tái cấu trúc, lành mạnh hóa tình trạng tài chính. Năm 2023, doanh nghiệp ký biên bản ghi nhớ với Công ty Nansei (Nhật Bản) về việc chuyển nhượng 51% cổ phần. Tuy nhiên, thương vụ này không thành do quy định tỉ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài không được quá 50%.

Sau đó, Pomina thương thảo hợp tác với THACO Industries nhưng cũng chưa thành công.

Mới đây, HĐQT quyết định triệu tập phiên họp bất thường dự kiến trong tháng 12 nhằm thông qua báo cáo tài chính và phương án tái cấu trúc.