Hậu 'Pháo' bị cáo buộc lừa 7.000 tỷ đồng khi bán dự án trên đất quốc phòng

Sáu tuần sau khi bị TAND Hà Nội tuyên 30 năm tù do các sai phạm đấu thầu tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Quảng Ngãi, ông Nguyễn Văn Hậu (44 tuổi, cựu chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn) bị Cơ quan điều tra hình sự, Bộ Quốc phòng, đề nghị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong vụ án xảy ra tại tỉnh Khánh Hòa.

Bị đề nghị truy tố cùng tội danh còn có Nguyễn Thị Hằng (chị gái ông Hậu, 48 tuổi, Phó tổng giám đốc Phúc Sơn) và Trần Hữu Định (44 tuổi, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư Nam Á, bạn học). Họ vừa bị TAND Hà Nội tuyên án sơ thẩm lần lượt 4 năm 6 tháng và 3 năm tù hôm 11/7.

Liên quan vụ án, 6 người là cựu lãnh đạo tỉnh Khánh Hóa bị đề nghị truy tố tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai gồm: hai cựu chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Chiến Thắng (70 tuổi) và Lê Đức Vinh (60 tuổi); cựu phó chủ tịch Đào Công Thiên (63 tuổi); ông Võ Tấn Thái (64 tuổi, cựu Giám đốc sở Tài nguyên và Môi trường - nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường); ông Nguyễn Duy Cường (67 tuổi, cựu Hiệu trưởng trường Sĩ quan Không quân) và Hoàng Viết Quang (68 tuổi, cựu phó cục trưởng Cục Tác chiến).

Trong vụ án này, sai phạm liên quan đến việc quản lý, sử dụng sân bay Nha Trang - tài sản Nhà nước giao cho Bộ Quốc phòng, thuộc danh mục công trình chiến đấu đặc biệt, phục vụ công tác quản lý trong Quân đội.

Năm 2014, theo đề nghị của địa phương và sự đồng ý của Chính phủ, hơn 186 ha đất sân bay Nha Trang được chuyển từ đất quốc phòng sang mục đích khác để xây dựng Trung tâm Thương mại - Tài chính - Khu đô thị mới, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Bộ Quốc phòng và UBND Khánh Hòa có trách nhiệm khai thác quỹ đất này để lấy vốn đầu tư hạ tầng sân bay quân sự, doanh trại; phần còn lại (nếu có) phải nộp về ngân sách Bộ Quốc phòng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, Công ty Phúc Sơn và tỉnh Khánh Hòa đề nghị Bộ Quốc phòng bàn giao trước, tiếp nhận 63 ha khi chưa có quyết định thu hồi, giao đất. Hành vi này bị xác định trái pháp luật, là nguyên nhân khiến nhiều cựu lãnh đạo tỉnh và hai thiếu tướng quân đội bị xem xét trách nhiệm hình sự.

Bất chấp, đầu năm 2016, Hậu vẫn ban hành chính sách cho cán bộ công ty, đối tác ngoại giao và khách hàng thân thiết đăng ký mua trước sản phẩm dự án với giá ưu đãi, dưới hình thức hợp đồng hợp tác đầu tư với Công ty Phúc Sơn.

Rầm rộ quảng cáo, tràn lan phân lô bán nền

Cơ quan điều tra cáo buộc, tháng 5/2016, Hậu chỉ đạo cấp dưới tham khảo mẫu hợp đồng huy động vốn mà các chủ đầu tư khác đang sử dụng để áp dụng vào Dự án tại Nha Trang. Dù được nhân viên khuyến cáo việc này không phù hợp quy định của Luật Kinh doanh bất động sản, song Hậu vẫn quyết định áp dụng.

Từ tháng 9/2016 đến tháng 9/2017, Hậu ký nhiều quyết định duyệt giá bán 1.637 lô đất, chỉ đạo tổ chức sự kiện tại Nha Trang, Hà Nội, Vĩnh Phúc để giới thiệu tiềm năng, cơ hội đầu tư dự án.

Giai đoạn đầu, Công ty Phúc Sơn trực tiếp bán hàng, sau đó giao cho Hội Môi giới bất động sản Khánh Hòa, Văn phòng đại diện tại Nha Trang và Công ty Cổ phần Bất động sản Thế Kỷ. Ngoài ra, Hậu bán số lượng lớn cho một số cá nhân, đơn vị phân phối. Các lô góc, vị trí đẹp được Hậu giữ lại để bán sau.

Giữa năm 2017, Hậu nói với Định dự án đã đủ pháp lý, được phép huy động vốn; nếu bạn học cũ đầu tư sẽ được giá ưu đãi. Định đồng ý. Sau khi sang tay kiếm lời 900 triệu đồng, Định được Hậu rủ tham gia kế hoạch mới.

Theo cơ quan điều tra, thấy giá bất động sản Khánh Hòa tăng, Hậu muốn bán các lô giữ lại, đồng thời để ngoài sổ sách một phần tiền thu của khách hàng. Hậu trao đổi và được Định đồng ý đứng ra bán, với thỏa thuận: giá Hậu nhận gồm giá hợp đồng và khoản chênh ngoài hợp đồng. Nếu bán được cao hơn, Định hưởng toàn bộ phần chênh.

Định liên hệ các "cò đất" ở Nha Trang, báo giá cao hơn Hậu 30-50 triệu đồng mỗi lô; người môi giới sẽ hưởng toàn bộ chênh lệch nếu bán vượt giá.

Ngày 10/5/2018, công ty của Hậu bị UBND Khánh Hòa xử phạt hành chính vì kinh doanh bất động sản khi chưa đủ điều kiện. Sau khi nộp phạt, Phúc Sơn tiếp tục quảng bá, khẳng định dự án đầy đủ pháp lý, yêu cầu khách nhanh chóng thanh toán tiền theo tiến độ.

Đến tháng 4/2024, khi vụ án bị khởi tố, cơ quan điều tra xác định Hậu đã ký 983 hợp đồng với 683 cá nhân, tổ chức, thu 7.032 tỷ đồng. Trong đó, hơn 1.000 tỷ đồng Hậu chỉ đạo chị gái Nguyễn Thị Hằng bỏ ngoài sổ sách, hợp thức bằng hồ sơ khống. Số tiền này được Hằng chi theo chỉ đạo của Hậu như mua vàng, gửi tiết kiệm, phần còn lại giao cho em trai, kết luận điều tra nêu.

Ngoài dự án nêu trên, Phúc Sơn còn được tỉnh Khánh Hòa lựa chon làm nhà đầu tư 3 dự án BT, được thanh toán bằng quỹ đất tại sân bay Nha Trang gồm (dự án nút giao thông Ngọc Hội, đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội và các tuyến đường, nút giao thông kết nối với khu sân bay Nha Trang).

Sau khi được giao các dự án, Công ty Phúc Sơn triển khai đầu tư, xây dựng, nhưng đến nay các dự án đều chưa hoàn thành, chưa được nghiệm thu thanh toán.

'Sai phạm một phần do lỗi của các cơ quan quản lý nhà nước'

Theo cơ quan điều tra, vụ án xuất phát từ những hạn chế, bất cập trong hệ thống pháp luật về quản lý đất đai và bất động sản. Quyền quản lý, sử dụng đất vừa chịu sự điều chỉnh của Bộ Tài nguyên và Môi trường, vừa theo quy định của Bộ Tài chính, nhưng hai hệ thống pháp luật này chưa đồng bộ, còn chồng chéo. Điều đó gây khó khăn trong việc xác định thẩm quyền, trình tự giao đất, thu hồi đất hay chuyển giao về địa phương.

Quy trình xử lý tài sản công bị đánh giá là rườm rà, nhiều thủ tục; riêng trong Quân đội, một số cơ sở đất đai lại là công trình chiến đấu, thuộc danh mục tài sản đặc biệt nên càng phức tạp vì phải bảo đảm bí mật quân sự. Những vướng mắc này khiến việc xử lý tài sản công chậm trễ, gây lãng phí nguồn lực, mất cơ hội phát triển hạ tầng và kinh tế - xã hội.

Ngoài ra, công tác quản lý thị trường bất động sản ở Khánh Hòa bị buông lỏng trong thời gian dài. Nhiều doanh nghiệp được phép kinh doanh khi chưa đủ điều kiện; tình trạng giao dịch đặt cọc, giữ chỗ tràn lan không kiểm soát, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe. Hoạt động môi giới bất động sản, nhất là môi giới tự do, cũng thiếu quy định quản lý cụ thể.

"Nguyên nhân dẫn đến sai phạm một phần do lỗi của các cơ quan quản lý nhà nước", cơ quan điều tra kết luận.

Thanh Lam