Hãng xe Trung Quốc yêu cầu nhân viên cọc mua ô tô để 'phù phép' doanh số

Cung vượt cầu, cạnh tranh khốc liệt ở thị trường nội địa khiến các hãng xe Trung Quốc nghĩ ra nhiều chiêu trò nhằm "phù phép" doanh số bán hàng.

Những năm gần đây, thị trường xe Trung Quốc tăng trưởng rất nhanh, đặc biệt ở mảng ô tô năng lượng mới, gồm xe điện và hybird (xe lai xăng - điện). Trung Quốc hiện đang là thị trường ô tô lớn nhất thế giới, cũng là trung tâm của cuộc đua công nghệ xe điện toàn cầu.

Theo số liệu từ Hiệp hội ô tô du lịch Trung Quốc, chỉ riêng trong 8 tháng đầu năm 2025, nước này đã tiêu thụ khoảng 14,9 triệu xe, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm tới 38% tổng doanh số ô tô tiêu thụ toàn cầu. Xe năng lượng mới hiện đã chiếm khoảng 50% thị phần ô tô du lịch tại quốc gia này.

Đằng sau mức tăng trưởng và chạy đua công nghệ giữa các thương hiệu nội địa, nhiều chuyên gia cảnh báo ngành ô tô Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng cung vượt cầu nghiêm trọng. Các hãng đua nhau tung ra sản phẩm mới trong khi nhu cầu thị trường không bắt nhịp theo kịp.

Dữ liệu từ Autohome cho biết, giá bán lẻ ô tô trung bình ở Trung Quốc đã giảm khoảng 19% trong hai năm qua, xuống còn khoảng 165.000 nhân dân tệ (khoảng 610 triệu đồng). Trong đó, mức giảm với xe hybrid (HEV, PHEV, EREV) khoảng 27%; xe thuần điện giảm khoảng 21%; xe dùng động cơ đốt trong giảm khoảng 18%.

Trong khi đó, giá ô tô mới tại thị trường Mỹ vẫn giữ vững, thậm chí tăng nhẹ. Đơn cử giá xe mới trung bình tại Mỹ trong tháng 4.2025 nằm ở mức khoảng 48.700 USD (khoảng 1,26 tỉ đồng); riêng xe điện nằm ở mức khoảng 59.300 USD (1,54 tỉ đồng). Phép so sánh giữa 2 thị trường ô tô hàng đầu thế giới cho thấy áp lực dư cung tại Trung Quốc đang rất cao.

Nghi vấn các hãng xe Trung Quốc "phù phép" doanh số

Chính áp lực dư cung đã khiến nhiều hãng xe Trung Quốc nghĩ ra nhiều cách thức để đánh bóng tên tuổi, độ phủ thị trường của thương hiệu, gây ra nhiều hệ lụy.

Mới đây, truyền thông Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích hành vi cố ý thổi phồng doanh số của một số hãng xe nội địa. Theo đó, nhiều tờ báo lớn tại quốc gia tỉ dân đã bóc tách một số chiêu trò phổ biến của nhiều hãng xe như yêu cầu nhân viên đặt cọc và hoàn trả lại hoặc hợp tác với một số công ty trung gian để tạo ra lượng đơn đặt hàng lớn. 

Đáng chú ý, doanh số bán hàng được các hãng ô tô "phù phép" theo cách trên lại không được giám sát bởi các cơ quan độc lập. Do đó lượng xe thực tế bán ra khác xa so với những con số được truyền thông rầm rộ.

Việc công bố doanh số không đúng sự thật không chỉ đánh lừa người tiêu dùng mà còn khiến các nhà đầu tư có đánh giá sai lệch về khả năng tăng trưởng. Điều này khiến thị trường dễ rơi vào tình trạng sốt ảo, mất cân đối cung - cầu. Vì thế, vào hồi đầu tháng 9 vừa qua, Bộ Công nghiệp Trung Quốc đã phải phát động chiến dịch kéo dài ba tháng nhằm trấn áp hoạt động tiếp thị sai sự thật và các hành vi bất thường trong lĩnh vực ô tô.

Truyền thông Trung Quốc không nêu đích danh hãng xe nào, khiến người dùng càng thêm tò mò, đồng thời dấy lên nghi ngờ rằng nhiều thương hiệu đều có thể đã "phù phép" số liệu bán hàng. Thực tế, tại Trung Quốc có rất nhiều hãng ô tô mới nổi và được truyền thông rầm rộ với doanh số ấn tượng. 

Trong đó, Xiaomi là một ví dụ điển hình. Xuất phát điểm là một tập đoàn công nghệ lớn, thành công trong lĩnh vực thiết bị di động nhưng hiện đã lấn sân sang lĩnh vực ô tô điện. Gia nhập thị trường từ năm 2024 với mẫu SU7 nhưng đã ghi nhận tình trạng cháy hàng, lượng xe bán ra không kịp bàn giao. Tuy nhiên, số liệu tài chính cho thấy Xiaomi vẫn đang lỗ trên mỗi xe bán ra. 

Ngoài Xiaomi, các thương hiệu như Xpeng hay Leapmotor... thường xuyên được nhắc đến trong các bảng xếp hạng doanh số xe điện tại Trung Quốc. Các hãng này đều ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong năm 2025 nhờ mở rộng danh mục sản phẩm, thúc đẩy xuất khẩu. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt và thông tin về việc "thổi phồng" doanh số đang rầm rộ, người tiêu dùng có lý do để thận trọng hơn trước những con số công bố.