Hàng thiết yếu đua nhau tăng giá, người dân cắn răng chi tiêu

Giá rất nhiều mặt hàng - trong đó chủ yếu là hàng thiết yếu - đồng loạt tăng mạnh, tác động đến cuộc sống của mỗi người dân, trong bối cảnh thu nhập vẫn èo uột.

Giá thực phẩm “bốc đầu”…

Thời gian gần đây, giá rau xanh ở Hà Nội tăng chóng mặt, nhiều loại thậm chí đắt gấp 3 lần trước đó khiến bà nội trợ giật mình.

Khảo sát ngày tại nhiều chợ dân sinh, giá mỗi mớ rau muống tăng gấp đôi từ 10.000 đồng lên 20.000 đồng. Những loại rau được coi là “rẻ tiền” như mồng tơi, rau dền đỏ còn tăng mạnh hơn, từ 5.000 đồng lên tới 20.000 đồng/mớ. Tăng nhẹ nhất là các loại rau cải nhưng cũng đắt hơn trước đó khoảng 5.000 đồng, lên 15.000 đồng/mớ.

“ Trước đây với 50.000 thì có thể mua được nhiều loại rau xanh, giờ chỉ được 1,2 mớ nhỏ. Với mức giá này thì đúng là rau đang đắt ngang thịt, mà không mua cũng không được vì bữa ăn hàng ngày không thể thiếu rau xanh”, chị Mai Lan (Thanh Trì) than.

Trong khi đó, người bán lại cho rằng cũng không vui vẻ gì khi phải bán rau giá đắt. “ Trời mưa liên tục khiến rau dễ hỏng, nên chúng tôi nhập được ít và cũng phải trả giá cao hơn trước, giá bán ra vì thế buộc phải tăng. Khách mua kêu ca khiến chúng tôi cũng không dễ bán, nhiều hôm đến cuối ngày còn phải chấp nhận bù lỗ để bán được hàng ”, bà Hoa - một tiểu thương bán rau xanh nói.

Không chỉ rau xanh mà các loại thực phẩm cơ bản khác cũng đắt lên. Hiện thịt heo các loại tăng khoảng 20.000 đồng/kg. “Cứ thấy báo đài nói giá thịt heo hơi giảm nhưng tôi thấy giá ở chợ có giảm đâu, thậm chí mấy ngày nay còn tăng. Khi hỏi thì người bán chỉ giải thích là giá nhập tăng và nguy cơ còn tăng cho đến Tết”, bà Lan (Vĩnh Hưng) nói.

Trong khi đó trứng gà sau một thời gian giảm sâu nay đã quay đầu tăng mạnh trở lại. Hiện trứng loại to được bán tới 35.000 đồng/chục quả, tăng 7.000 đồng với hồi tháng 6. Một số mặt hàng thủy sản như cá quả, cá trắm đen, trắm trắng, cá rô phi cũng tăng giá thêm khoảng 10.000 - 15.000 đồng/kg.

Giá các nguyên liệu đầu vào để chế biến cũng biến động, trong đó giá đường trắng là 29.000 đồng/kg, tăng 2.000 đồng; dầu đậu nành giá 130.000 đồng/can 2 lít, tăng 10.000 đồng; bột ngọt loại 1kg/gói có giá 70.500 đồng, tăng 7.000 đồng; muối trắng giá 8.000 đồng/kg, tăng 2.000 đồng; nước mắm nhiều loại tăng từ 3.000 – 6.000 đồng/chai.

Chị Phạm Thị Nhâm, kế toán trưởng của Công ty cổ phần dịch vụ suất ăn Công nghiệp Hà Nội, cho biết, thời điểm này hầu hết giá các mặt hàng thực phẩm đều tăng 15-25%. Điển hình như trứng gà, hồi tháng 6, doanh nghiệp của chị nhập chỉ khoảng 1.900 đồng/quả thì nay tăng 700 đồng, lên 2.600 đồng/quả. Giá thịt heo, thịt bò cũng tăng từ 15-20.000 đồng/kg.

“ Khi chúng tôi đặt câu hỏi vì sao giá tăng, các đối tác cung ứng trả lời do chi phí đầu vào như: thức ăn gia súc, gia cầm, nhân công, điện, nước…đã tăng 20 - 25% nên doanh nghiệp buộc phải tăng giá sản phẩm để bù đắp chi phí ”, chị Nhâm nói.

Hàng quán được đà “tát nước theo mưa”

Trong bối cảnh giá thực phẩm và nhiều chi phí tăng cao, nhiều hàng quán đã nhanh chóng thay bảng giá, khiến người tiêu dùng thêm phần choáng váng.

Tại TP.HCM, giá mỗi ly cà phê tăng 2.000 - 5.000 đồng; mỗi tô bún, đĩa cơm bình dân không còn nhiều lựa chọn nếu khách chỉ chi 30.000 đồng như trước.

Anh Thái Quỳnh, nhân viên văn phòng ở chung cư Him Lam (phường Phước Long, TP.HCM) cho biết, đầu tháng 9, anh bất ngờ khi quán cà phê quen thuộc trước chung cư báo giá ly cà phê 40.000 đồng, tăng thêm 5.000 đồng so với giá cũ.

Chủ quán cho biết giá cà phê nguyên liệu cùng các chi phí khác tăng cao, tiền thuê mặt bằng cũng tăng thêm 2 triệu đồng/tháng nên đành "xin phép" khách được điều chỉnh giá, với tăng mỗi ly nước 10 - 15%.

Không tăng giá trực tiếp trên từng sản phẩm nhưng quán ADT ở cùng phường Phước Long cũng khiến khách hàng phải chi thêm cho mỗi món đồ ăn thức uống, do cộng thêm 8% thuế vào tổng hóa đơn. Phần bún chả ở quán này từ 55.000 đồng, tăng gần 60.000 đồng, đĩa cơm sườn 45.000 đồng khách phải trả tương đương 50.000 đồng...

Tại khu trung tâm thành phố, người lao động hiện rất khó tìm bữa ăn trưa dưới 40.000 đồng/suất. Quán cơm bình dân ở đường Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Sài Gòn) từ đầu tháng 9 đã đổi mức giá mới, từ 40.000 đồng lên 45.000 đồng/đĩa. Hay dọc đường Song Hành (phường An Khánh), mỗi tô bún, phở đã tăng 5.000 - 10.000 đồng.

Chị Linh, một khách quen của quán bún nổi tiếng trên đường này, chia sẻ khi ghé quán mua bát bún mang về cho con, chị phải trả 80.000 đồng, trong khi trước đó chừng 2 tháng, giá chỉ là 70.000 đồng.

Còn chị Thu Nga, một nhân viên văn phòng ở phường Sài Gòn cũng cho biết sáng đầu năm học mới chở con đi học sớm, 2 mẹ con ghé ăn sáng và phải trả 140.000 đồng cho 2 tô phở.

Với những phần ăn sáng bình thường mà đắt giật mình, chị bảo nếu cả nhà 4 người cùng đi ăn sáng, uống thêm cà phê thì sẽ mất khoảng 500.000 đồng, con số khiến người có mức thu nhập khá cũng phải tính toán lại.

Không chỉ bún phở mà những món ăn bình dân nhất như bánh mì, xôi mặn cũng được các hàng quán cộng thêm 2.000-3.000 đồng/suất. Thậm chí, một số tiệm bánh mì bình dân nhưng đông khách từ đầu năm đến nay cứ dần nhích giá từ 20.000 đồng lên 22.000 đồng rồi lên 25.000 đồng; những tiệm năm ngoái bán từ 30.000 đồng thì nay mức thấp nhất đã 35.000 đồng/ổ...

Khảo sát tại nhiều khu vực của TP.HCM, từ trung tâm đến ngoại thành, các món ăn phổ biến như bún bò, cơm tấm, hủ tiếu, bánh canh...có nơi thấp nhất cũng có giá từ 40.000 đồng/phần, đa phần ở mức 45.000 đồng trở lên, tăng thêm 5.000-10.000 đồng so với đầu năm.

Lý do tăng giá được chủ quán đưa ra là giá nguyên liệu tăng, muốn giữ chất lượng thì buộc phải tăng giá.

Bà Ngọc Lan, chủ quán bún bò gần chợ Nhỏ (phường Thủ Đức) cho biết bà chưa dám tăng giá mà giữ nguyên mức 40.000- 45.000 đồng/bát như năm ngoái. Nhưng bát bún của quán ít hẳn từ bún cho đến thịt, chả. Khách quen cũng nhận thấy điều này nhưng theo bà Lan, "thà ít đi một chút nhưng giữ giá, vì bữa ăn sáng nếu khách phải chi 50.000 đồng là quá nhiều".

Tại Hà Nội, nhiều hàng quán cũng âm thầm tăng giá dịch vụ. Chị Trần Thị Nga, ở đường Minh Khai (phường Bạch Mai) kể, 1 tuần qua, chị bất ngờ khi quán phở gà quen thuộc mà gia đình chị vẫn hay ăn trong một con ngõ nhỏ đã tăng giá từ 35.000 đồng/bát lên 40.000 đồng. Với những bát đặc biệt (như phở đùi, cánh…), giá còn cao hơn, từ 45.000 - 55.000 đồng.

Tương tự, nhiều quán ăn sáng ở khu đô thị Đồng Tàu (phường Yên Sở), cũng tăng giá mỗi bát phở, bún thêm 5.000 đồng.

Mạnh tay hơn, một quán bún bò Huế trên đường Nguyễn Bặc (xã Thanh Trì) đã tăng bình quân 10.000 đồng/bát. Cụ thể, mức giá thấp nhất cho tô bún bò Huế nhỏ là 35.000 đồng lên 45.000 đồng; tô thường từ 40.000 đồng lên 50.000 đồng và tô đầy đủ tăng 15.000 đồng từ 55.000 đồng lên 70.000 đồng.

Những quán cơm bụi thường dành cho người có thu nhập thấp cũng không đứng ngoài cuộc. Một quán cơm tự chọn cho người lao động trên đường Trần Thủ Độ đã tăng 5.000 cho mỗi suất ăn. Theo đó, suất thấp nhất trước đây là 30.000 đồng nay tăng lên 35.000 đồng và chủ quán không còn bán cơm và canh nếu khách không gọi thêm món mặn.

“Nguyên liệu nào cũng tăng giá lên, giờ ai cũng chỉ mua cơm và canh thì chúng tôi lỗ nặng, biết bán đồ ăn mặn cho ai. Tôi cũng không muốn tăng giá, chỉ là không tăng thì không trụ được nên phải điều chỉnh thôi”, chị chủ quán nói.

Người tiêu dùng gồng mình chống chịu

Trước việc giá hàng hóa tăng cao trong khi thu nhập vẫn “giậm chân tại chỗ”, chị Trần Thị Cẩm Tú (phường Yên Sở, Hà Nội) than: Trước đây, cầm 500.000 đồng đi chợ có thể mua đủ thực phẩm dùng vài ngày cho gia đình 4 người. Nhưng bây giờ nếu khéo xoay xở thì mới vừa đủ cho 2 ngày.

“Tháng này, riêng chi phí đồ ăn của gia đình tôi có khi phải chi thêm 2 - 3 triệu đồng, chưa kể tiền học phí của các con và các chi phí phát sinh khác. Trong khi lương của vợ chồng tôi vẫn chỉ 15 triệu đồng/người. Tôi sẽ phải đau đầu tính toán chi tiêu để vẫn phải có phần dư, đề phòng những việc cần kíp” , chị Tú nhẩm tính.

Cũng vì giá cả tăng cao nên bà Mai (phường Hai Bà Trưng, Hà Nội) nhiều ngày nay cũng đã phải tính toán để điều chỉnh thực đơn.

“Đi chợ mà cứ như giải toán, cái nào rẻ thì mua trước, cái nào đắt quá thì đợi giảm giá. Trước ăn thịt mỗi ngày, giờ phải thay bằng đậu phụ, trứng, đồng thời phải chắt bóp cắt giảm những chi phí khác như hoa quả cho đỡ tốn", bà nói.

Trong khi đó, chị Mai Lan, một công nhân ở khu công nghiệp Sài Đồng (Hà Nội) tâm sự: “ Giá hàng hóa tăng cao thì người chịu ảnh hưởng nhiều nhất là dân lao động có thu nhập thấp và không có nơi định cư. Hiện tôi đang thuê nhà trọ giá 2,5 triệu đồng/tháng. Đầu tháng 9, khoản phí này đã bị đẩy lên thành 3 triệu. Rồi mọi chi phí đều tăng lên mỗi thứ một ít.

Trong bối cảnh lương vẫn không tăng thì tôi không biết lấy gì bù vào khoản giá tăng đó. Chắc chỉ còn cách cắt bớt chi tiêu, giảm tối thiểu những khoản kém cần thiết hơn để dành cho ăn uống, sinh hoạt. Trước mắt, tôi sẽ tìm chỗ ở khác có giá rẻ hơn, dù có thể chất lượng kém hơn cũng đành chấp nhận" .

Không chỉ các bà nội trợ lo lắng mà giá cả tăng cao cũng gây áp lực lớn cho giới kinh doanh vì lo mất khách trong bối cảnh sức mua suy giảm.

Lý giải về quyết định tăng giá mỗi ly cà phê 3.000 đồng, phần ăn thêm 5.000 đồng, Thanh Việt, chủ quán cà phê Yên ở phường Bình Trưng (TP.HCM) cho biết sau gần 1 năm gồng với giá cà phê tăng liên tục, anh đã không thể giữ giá cũ. Ngoài ra, giá thuê mặt bằng đã tăng khoảng 10%, giá điện cũng tăng thêm khoảng 5%; nước tăng 400-600 đồng mỗi m3 hồi đầu năm nay. Cùng với đó, tiền thuê nhân viên bán thời gian từ 20.000 đồng/giờ lên 22.000 đồng.

Nhưng đáng chú ý là giá nguyên liệu tăng liên tục. Anh tính bình quân các loại hải sản đã tăng khoảng 20% so với cuối năm ngoái; thịt gà, thịt heo, bò cũng tăng khoảng 15%.

“Đã đến lúc tôi không gồng gánh nổi nếu không tăng giá dịch vụ. Tuy nhiên, sau khi tăng xong thì lại chuyển sang mối lo vắng khách. Giá tăng mà khách không rõ nguyên nhân thì cũng rất dễ “tẩy chay” quán. Hoặc chính khách cũng phải bỏ thói quen chi tiẻu cũ nhằm tiết kiệm ngân sách” , Việt buồn bã nói.

Tương tự, chị Nguyễn Thị Loan (xã Thanh Trì, Hà Nội), một chủ cửa hàng thực phẩm cũng cho biết, nhiều ngày nay, lượng người ra vào mua hàng rất thưa vắng.

“Ai vào mua cũng chê giá đắt. Có thể đây chính là lý do khiến họ hạn chế mua. Theo tính toán cuối mỗi buổi bán hàng, lượng khách mua đã giảm đến 60%, nhiều đồ nhập về nhưng khách không hỏi đến. Thậm chí rau xanh nhiều loại bị tồn, tôi buộc phải giảm giá để bán cho hết, giảm thiểu lỗ nặng. Nếu tình hình này kéo dài thì chắc tôi phải giảm bớt nguồn hàng nhập về, chứ nếu không thì khó cầm cự” , chị Loan chia sẻ.

Khảo sát thị trường ngành dịch vụ ẩm thực (F&B) năm 2025 của iPOS cho thấy nhóm hàng ăn uống từ đầu 2025 đã đối mặt với bài toán chi phí, buộc nhiều doanh nghiệp phải cân nhắc việc tăng giá sản phẩm.

Theo đó, đến 49,2% doanh nghiệp khẳng định họ đã có kế hoạch điều chỉnh giá bán để ứng phó với áp lực chi phí nguyên vật liệu, lương cơ bản và tiền thuê mặt bằng tăng cao. Việc điều chỉnh giá bán không chỉ giúp duy trì biên lợi nhuận, mà còn để nâng cao chất lượng dịch vụ và cải thiện trải nghiệm khách hàng.