Hàn Quốc củng cố quan hệ với Mỹ, Nhật, Trung

Tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung thăm Nhật Bản rồi đến Washington giữa cạnh tranh Mỹ - Trung nhưng cùng thời điểm cử đặc phái viên tới Bắc Kinh. Seoul đang tính toán gì?

Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung diễn ra tại Phòng bầu dục ngày 25-8. 

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Lee gặp ông Trump trong chuyến thăm mang tính bước ngoặt tới đồng minh quan trọng nhất của Seoul.

Lợi ích chồng chéo

Ông Lee đến Washington D.C từ hôm 24-8 sau cuộc gặp Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru tại Tokyo. Cuộc gặp giữa hai lãnh đạo Mỹ - Hàn diễn ra sau thỏa thuận thương mại hồi tháng 7, khi Washington đồng ý hạ mức thuế quan với Hàn Quốc từ 25% xuống còn 15%.

Về chuyến thăm Nhật Bản kết thúc hôm 24-8, ông Lee là tổng thống Hàn Quốc duy nhất trong 60 năm qua chọn Nhật Bản, thay vì Mỹ, làm điểm đến thăm đầu tiên sau khi nhậm chức. Truyền thông Nhật Bản ca ngợi cuộc gặp là bước đi quan trọng đầu tiên của lãnh đạo hai nước hướng tới mối quan hệ ổn định.

Việc Hàn - Nhật nhanh chóng xác nhận mối quan hệ hữu nghị (qua ngoại giao con thoi) không chỉ là chuyện song phương mà còn chịu ảnh hưởng từ mối quan hệ tam giác phức tạp giữa Hàn - Mỹ - Nhật, với nhiều lợi ích chính trị chồng chéo.

Thứ hai, về quan hệ với hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Hàn Quốc vốn phụ thuộc nặng vào Mỹ trong việc bảo đảm an ninh cho Seoul, bằng quân đội và khả năng răn đe hạt nhân. 

Tổng thống Lee hy vọng sẽ vạch ra một lộ trình hợp tác cân bằng với Mỹ, đồng thời không gây bất hòa đối tác thương mại hàng đầu của Seoul là Trung Quốc.

Trước khi tới Mỹ, ông Lee đã cử một phái đoàn đặc biệt sang Bắc Kinh, chuyển thông điệp kêu gọi cải thiện mối quan hệ vốn đã căng thẳng trong những năm gần đây. 

Trong cuộc gặp, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đánh giá quan hệ Trung - Hàn "đang ở thời điểm quan trọng để cải thiện và phát triển".

Khi thăm Mỹ tháng trước, Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun cho biết Seoul "đã trở nên khá cảnh giác trước sự trỗi dậy và những thách thức từ Trung Quốc nhưng chúng tôi vẫn muốn duy trì mối quan hệ tốt đẹp".

Theo báo South China Morning Post, cuối tháng 7 hàng ngàn người biểu tình tập trung trước Đại sứ quán Trung Quốc ở Seoul, lên án những gì họ cho là ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh tại Hàn Quốc, khiến Bắc Kinh phản đối. Cũng đã có các cuộc biểu tình ở những thành phố khác nhưng ông Lee lên án hành động này là vượt quá giới hạn của tự do ngôn luận.

Thương mại và an ninh

Tổng thống Lee Jae Myung đối mặt với thời khắc quan trọng vào ngày 25-8 khi gặp ông Trump tại Washington D.C trong cuộc gặp đầu tiên của hai nhà lãnh đạo, giữa lúc liên minh kéo dài nhiều thập niên giữa hai nước đối diện với những biến động địa chính trị nhanh chóng. 

Cuộc gặp này rất quan trọng với Hàn Quốc, khi mà quan hệ của Seoul với chính quyền ông Trump từng bị gián đoạn do bất ổn chính trị tại Hàn Quốc, sau vụ ban bố thiết quân luật của cựu tổng thống Yoon Suk Yeol.

Trọng tâm thảo luận xoay quanh các nội dung chi tiết trong thỏa thuận thương mại tháng 7, theo đó Hàn Quốc đồng ý mua 100 tỉ USD năng lượng từ Mỹ và đầu tư 350 tỉ USD vào nền kinh tế Mỹ. 

Đi cùng ông Lee có lãnh đạo của Samsung, SK, Hyundai và LG - bốn công ty lớn của Hàn Quốc dự kiến đóng góp khoản đầu tư trực tiếp khổng lồ 126.000 tỉ won (91,2 tỉ USD) vào Mỹ.

Nhà nghiên cứu Choi Yoon Jung tại Viện Sejong ở Seoul nhận định Hàn Quốc đang ở thế khó khăn hơn nhiều so với trước đây trong quan hệ thương mại với Mỹ. 

"Điều quan trọng là Tổng thống Lee phải giải thích rõ các khoản đầu tư này được tổ chức ra sao để phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ, đồng thời nhắc nhở ông Trump rằng hai quốc gia là những đối tác thương mại thân thiết, đã cùng nhau vượt qua nhiều thử thách để hiện thực hóa hiệp định thương mại tự do cách đây hơn hai thập niên" - bà Choi nói.

Cuộc thảo luận giữa hai lãnh đạo cũng có thể đan xen vấn đề an ninh khi ông Trump thường xuyên kêu gọi Hàn Quốc chi trả nhiều hơn cho lực lượng Mỹ - hiện có 28.500 quân nhân - đồn trú trên lãnh thổ mình.

Cuộc gặp Trump - Lee diễn ra trong lúc Triều Tiên vừa gửi tín hiệu cứng rắn. Bà Kim Yo Jong, người em gái quyền lực của lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, đã bác bỏ mong muốn của Washington và Seoul về việc khởi động lại hoạt động ngoại giao nhằm giải quyết chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, đồng thời khẳng định Seoul sẽ không bao giờ trở thành "đối tác ngoại giao" với Triều Tiên.

Ông Mason Richey, giáo sư chính trị quốc tế tại Đại học Ngoại ngữ Hàn Quốc, cảnh báo nguy cơ "ông Trump gạt Tổng thống Lee sang một bên để trực tiếp đàm phán với Triều Tiên" có thể là rủi ro lớn đối với Hàn Quốc cả về sức ảnh hưởng lẫn an ninh.