Hai sao chổi hiếm cùng bay qua bầu trời Việt Nam

Đêm 20 và 21-10, bầu trời đêm Việt Nam sẽ cùng lúc xuất hiện hai sao chổi hiếm hoi: Lemmon (C/2025 A6) và SWAN (C/2025 R2).

Đây là sự kiện mà nhiều chuyên gia gọi là "cơ hội trong đời", khi hai sao chổi có thể được nhìn thấy gần như song song, điều hiếm khi xảy ra trong lịch sử quan sát hiện đại.

Sao chổi Lemmon được phát hiện vào tháng 1-2025 bởi Đài quan sát Mount Lemmon (Mỹ).

Theo NASA và National Geographic, Lemmon sẽ tiến đến điểm gần Trái đất nhất vào ngày 21-10, ở khoảng cách khoảng 89 triệu km. 

Với độ sáng ước đạt từ 3,5 đến 4,5 độ, đây có thể là sao chổi sáng nhất năm 2025 và hoàn toàn có khả năng được nhìn thấy bằng mắt thường nếu trời tối và quang đãng. 

Giới chuyên môn dự đoán Lemmon sẽ không quay lại Hệ Mặt trời trong hơn 1.300 năm nữa, khiến lần xuất hiện này trở nên vô cùng đặc biệt.

Trong khi đó sao chổi SWAN được nhà thiên văn nghiệp dư người Ukraine Vladimir Bezugly phát hiện vào tháng 9-2025, thông qua dữ liệu từ kính thiên văn SOHO-SWAN. 

SWAN tiếp cận Trái đất gần nhất vào ngày 20-10, ở khoảng cách chỉ khoảng 39 triệu km.

Tuy nhiên, các quan sát từ Bắc bán cầu cho thấy sao chổi này nằm khá thấp trên đường chân trời phía tây nam, khiến việc nhìn thấy bằng mắt thường ở Việt Nam trở nên khó khăn hơn.

Các nhà thiên văn của Space.com cho rằng SWAN có thể tạo nên cảnh tượng ngoạn mục nếu điều kiện lý tưởng, song nhiều khả năng chỉ được nhận biết qua ống nhòm hoặc kính viễn vọng.

Ở Việt Nam, thời gian lý tưởng nhất để quan sát hai sao chổi này là khoảng 30 đến 90 phút sau khi mặt trời lặn, tức từ 18h30 đến 20h30. 

Với Lemmon, người quan sát nên hướng mắt về phía tây hoặc tây - bắc, nơi sao chổi xuất hiện gần chòm sao Gấu Lớn (Ursa Major), cụ thể là ở khu vực kéo dài từ "cán gáo" của chòm sao Bắc Đẩu. 

Trong khi đó, SWAN sẽ hiện lên rất thấp ở phía nam - tây nam, gần chòm sao Bảo Bình (Aquarius), nên việc nhìn thấy sẽ phụ thuộc lớn vào thời tiết, địa hình và độ sáng môi trường.

Điều kiện tốt nhất để quan sát là ở những nơi xa ánh sáng đô thị, có tầm nhìn thoáng và bầu trời quang đãng. 

Người quan sát có thể dùng các ứng dụng như Sky Map hoặc Star Walk để định vị chòm sao Bắc Đẩu và Bảo Bình làm mốc. Nếu có ống nhòm hoặc máy ảnh gắn chân máy, khả năng ghi lại được vệt sáng mờ của sao chổi sẽ cao hơn.

Các chuyên gia cũng lưu ý sao chổi là những thiên thể khó đoán. Độ sáng và hình dạng của chúng có thể thay đổi nhanh chóng do tác động của gió Mặt trời và hiện tượng thăng hoa - khi băng trong lõi sao chổi chuyển trực tiếp thành khí, tạo nên chiếc "đuôi" dài lấp lánh phản chiếu ánh sáng Mặt trời. 

Vì vậy, người quan sát nên tranh thủ cơ hội này ngay trong những ngày 20 đến 22-10, trước khi chúng mờ dần và lặn khuất khỏi tầm nhìn.

Nếu may mắn, bạn sẽ nhìn thấy một dải sáng xanh lục mờ ảo của Lemmon kéo dài trên nền trời phía tây, một minh chứng sống động cho chuyển động kỳ diệu của các "lữ khách" băng giá trong Hệ Mặt trời. 

Với một bầu trời quang, không quá nhiều mây, đêm 21-10 có thể sẽ là đêm mà chúng ta được chứng kiến "màn hội ngộ" có lẽ chỉ xảy ra một lần trong đời.