Hai hình thái gây mưa lớn ở Hà Nội, Thái Nguyên

7h hôm qua, bão Matmo suy yếu thành áp thấp nhiệt đới ở tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), sau đó tiếp tục thành vùng áp thấp khi vào Việt Nam, gây mưa to cho trung du và miền núi phía bắc. Tâm mưa là Thái Nguyên, Hà Nội, Bắc Ninh. Tại Thái Nguyên, từ 19h hôm qua đến 9h hôm nay, hầu hết trạm đo ghi nhận lượng mưa trên 400 mm, trong đó trạm Hóa Thượng 526 mm, Cây Thị 462 mm.

Tại các địa phương khác, nhiều nơi mưa trên 200 mm, như: Trạm Bố Hạ (Bắc Ninh) 348 mm, Mễ Trì (Hà Nội) 261 mm, Sóc Sơn (Hà Nội) 242 mm. Mưa lớn làm xuất hiện 122 điểm ngập ở Hà Nội, gần 30 tuyến đường tê liệt, nhiều khu vực nước tràn vào nhà dân và trường học, làm đảo lộn sinh hoạt.

Lý giải nguyên nhân gây mưa, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, cho biết vùng áp thấp suy yếu từ bão Matmo ở phía bắc di chuyển sang phía tây đã tương tác với gió đông nam của áp cao cận nhiệt đới (vùng khí áp nằm ở vĩ tuyến 20-30 độ) lấn từ biển vào, tạo ra hội tụ gió.

"Hội tụ gió mạnh gây mưa ở Bắc Bộ, tập trung vào Đông Bắc Bộ và Hà Nội, khiến mây đối lưu phát triển mạnh, xuất hiện giông, sấm sét, gió giật mạnh. Thêm gió đông nam liên tục đưa hơi ẩm từ biển vào đất liền, làm tăng cường đối lưu và lượng mưa", ông Khiêm giải thích.

Đợt mưa sáng nay phạm vi không rộng bằng đợt mưa do bão Bualoi ngày 30/9. Mưa tập trung ở Mễ Trì, Mỹ Đình, Hà Đông và vùng phía tây Hà Nội. Các khu vực như Đống Đa hay phía đông thành phố mưa ít hơn. Xét về cường độ, mưa trong một giờ lớn nhất là Mễ Trì (Hà Nội) - 108 mm (5h-6h), cao hơn so với đợt mưa ngày 30/9, trạm Định Công là 101 mm. Mưa cường suất lớn khiến nước không kịp rút, gây ngập nhanh hơn.

Hiện hội tụ gió có dấu hiệu suy yếu, chiều nay Bắc Bộ còn mưa, tập trung ở Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Nội với lượng 30-60 mm, cục bộ có nơi trên 100 mm. Các nơi khác mưa 20-30 mm. Tối nay, mưa giảm nhưng đến rạng sáng mai phía Đông Bắc Bộ có thể xuất hiện mưa lớn trở lại.

Lũ sông Cầu, sông Thương tiếp tục lên

Ông Phùng Tiến Dũng, Trưởng phòng Dự báo Thủy văn, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, cho biết sau bão Bualoi (đổ bộ Nghệ An - bắc Quảng Trị ngày 29/9), lũ trên các sông Cầu, Thương từ trên báo động ba xuống dưới báo động một. Do mưa rất lớn trong 12 giờ qua tại Thái Nguyên, Bắc Ninh và Lạng Sơn, mực nước các sông đã lên lại.

Hiện mực nước sông Cầu và Thương gần báo động hai, có nơi vượt báo động hai (nguy hiểm nhất là báo động ba). Dự báo, lũ ở hai sông tiếp tục lên, có khả năng vượt báo động ba, tương đương đợt lũ lớn lịch sử sau bão Yagi năm 2024. Tại hạ lưu sông Hồng, đoạn qua Hà Nội, lũ có thể lên báo động một (9,5 m).

"Lũ lớn đồng nghĩa nguy cơ ngập úng diện rộng tại Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn và vùng ven sông ở Hà Nội", ông Dũng nói, nhấn mạnh nguy cơ sạt lở bờ sông, lũ quét và sạt lở đất ở khu vực đồi núi đang ở mức cao.

Ông Mai Văn Khiêm nhấn mạnh ngoài lũ lớn, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất tại hầu khắp các tỉnh miền núi, trung du Bắc Bộ đang ở mức rất cao do trong hơn một tuần qua liên tục có mưa, độ ẩm đất đạt ngưỡng bão hòa. Tại Thái Nguyên, Bắc Ninh, ngoài ngập lụt khu dân cư, khu ven sông, địa phương cần có biện pháp ứng phó ngập lụt tại khu công nghiệp.

Gia Chính