Góp ý văn kiện Đại hội XIV của Đảng: Muốn phát triển, đừng quên 'hạ tầng mềm'

Tuổi Trẻ giới thiệu các ý kiến về vấn đề tăng trưởng, phát huy nguồn lực văn hóa, bảo vệ môi trường..., mong nhận được các bài viết góp ý của bạn đọc gần xa.

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đề ra mục tiêu phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân cho giai đoạn 2026 - 2030 từ 10%/năm trở lên, GDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt khoảng 8.500 USD.

Để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam cần một tư duy phát triển mới: lấy con người, văn hóa và thể chế làm trung tâm của tăng trưởng.

Đây không chỉ là mục tiêu kinh tế, mà là sự chuyển đổi mô hình phát triển hướng tới sự phồn vinh bền vững, nơi văn hóa trở thành nguồn lực nội sinh và hệ điều tiết cho mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

Tạo nền tảng cốt lõi cho tăng trưởng

Trước hết, phải tạo đột phá thể chế để giải phóng và phát huy tối đa các yếu tố sản xuất.

Việc hoàn thiện thể chế phát triển nhanh và bền vững, trong đó văn hóa, được đặt ngang tầm với kinh tế và chính trị - sẽ giúp kích hoạt toàn bộ năng lực của xã hội.

Cần đồng bộ hóa các chính sách về đất đai, đầu tư, tài chính, dữ liệu và đổi mới sáng tạo; cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, phân cấp gắn với trách nhiệm giải trình, để giảm chi phí tuân thủ và thời gian cho doanh nghiệp.

Đây chính là cách gia tăng năng suất tổng hợp (TFP) và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch - nền tảng cốt lõi cho tăng trưởng nhanh và bền vững.

Dự thảo nêu rõ việc xác lập chuyển đổi mô hình phát triển của đất nước. Trong đó trọng tâm là tăng trưởng kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Đồng thời khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính; tạo ra sức sản xuất và phương thức sản xuất mới chất lượng cao, trọng tâm là kinh tế dữ liệu, kinh tế số. Đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi cơ cấu và chất lượng nguồn nhân lực.

Doanh nghiệp cần được đặt vào vị trí trung tâm của đổi mới sáng tạo, trở thành "nhà máy sản sinh tri thức" của quốc gia.

Việc phát triển mạnh thị trường dữ liệu, hạ tầng số, dịch vụ số và quản lý hiệu quả thị trường sản phẩm, dịch vụ văn hóa số sẽ không chỉ mở rộng không gian kinh tế mới, mà còn tạo môi trường để văn hóa, sáng tạo và công nghệ hòa quyện, lan tỏa giá trị Việt Nam trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Xây chuẩn mực con người Việt Nam

Việc ban hành và thực thi Hệ giá trị quốc gia - Hệ giá trị văn hóa- Hệ giá trị gia đình - Chuẩn mực con người Việt Nam sẽ trở thành nền tảng tinh thần thống nhất cho phát triển.

Khi các hệ giá trị này được tích hợp sâu vào giáo dục, truyền thông, đời sống văn hóa cơ sở sẽ hình thành chuẩn mực hành vi, đạo đức, thẩm mỹ và văn hóa công vụ - yếu tố làm gia tăng chất lượng thể chế và sức cạnh tranh mềm của quốc gia.

Một hướng đi rất đáng chú ý là phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí và kinh tế di sản - những lĩnh vực vừa gìn giữ bản sắc dân tộc, vừa tạo giá trị gia tăng lớn.

Khi di sản, sáng tạo và nghệ thuật được khai thác đúng hướng gắn với du lịch, thương mại dịch vụ, kinh tế đêm, thiết kế và sản xuất nội dung số, chúng không chỉ đóng góp vào GDP mà còn nâng vị thế Việt Nam trên bản đồ công nghiệp sáng tạo toàn cầu.

Để làm được điều đó, cần hoàn thiện cơ chế tài chính, bản quyền, thuế, tín dụng, quỹ đầu tư sáng tạo; đồng thời hình thành các cụm công nghiệp sáng tạo và chuỗi giá trị văn hóa tại các đô thị trung tâm - nơi kết nối di sản, công nghệ và thị trường.

Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 phải được triển khai hiệu quả như "hạ tầng mềm" của phát triển. Đầu tư đồng bộ cho thiết chế văn hóa cơ sở, thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa các vùng miền, tạo điều kiện để người dân thực sự trở thành chủ thể và trung tâm của sáng tạo.

Khi văn hóa lan tỏa tới từng cộng đồng, từng gia đình thì vốn xã hội, niềm tin và năng lực hợp tác - những yếu tố vô hình nhưng quyết định của tăng trưởng - sẽ được củng cố mạnh mẽ.

Mời bạn đọc xem toàn văn nội dung dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng tại các link dưới đây và gửi ý kiến góp ý về Tuổi Trẻ Online.