Gỡ rào cản cho thanh niên khuyết tật khởi nghiệp

Tại tọa đàm 'Hỗ trợ thanh niên khuyết tật khởi nghiệp đổi mới sáng tạo', các đại biểu đã nêu ra khó khăn và bàn các giải pháp để hỗ trợ thanh niên khuyết tật khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo.

Sáng 20.8, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm "Hỗ trợ thanh niên khuyết tật khởi nghiệp đổi mới sáng tạo" do T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, T.Ư Hội Thanh niên khuyết tật Việt Nam và Công ty TCP Việt Nam phối hợp tổ chức, trong khuôn khổ chương trình Tỏa sáng Nghị lực Việt năm 2025.

Chủ trì tọa đàm có anh Nguyễn Kim Quy, Trưởng ban Công tác Thanh thiếu nhi, Phó chủ tịch thường trực T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam; anh Phạm Văn Thành, Chủ tịch Hội thanh niên khuyết tật Việt Nam. Tại tọa đàm, các đại biểu đã nêu ra khó khăn và bàn các giải pháp để hỗ trợ thanh niên khuyết tật khởi nghiệp.

"Chiếc phao cứu sinh" từ nhà nước

Đại diện cơ quan quản lý nhà nước, bà Đinh Thị Thụy, Trưởng phòng người khuyết tật thuộc Cục bảo trợ xã hội (Bộ Y tế), đã mang đến một bức tranh toàn cảnh về hệ thống chính sách hỗ trợ người khuyết tật mà Việt Nam đã và đang nỗ lực xây dựng. Bà Thụy khẳng định, nhà nước luôn xem người khuyết tật là một nhóm đối tượng ưu tiên và đã tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc để bảo vệ và hỗ trợ họ.

Đặc biệt, với thanh niên khuyết tật, chính sách vay vốn ưu đãi từ ngân hàng chính sách xã hội là một công cụ đắc lực. Theo Nghị định 67 và 74, người khuyết tật có giấy xác nhận đều có thể vay vốn với lãi suất chỉ bằng 50% lãi suất của hộ nghèo, tối đa lên tới 100 triệu đồng để sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, các cơ sở sản xuất kinh doanh sử dụng từ 30% lao động là người khuyết tật trở lên có thể được vay vốn tối đa đến 2 tỉ đồng.

Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục đẩy mạnh số hóa, hướng tới việc tích hợp các thủ tục hành chính cho người khuyết tật vào ứng dụng VNeID, giúp họ dễ dàng tiếp cận các chính sách mà không cần phải đi lại nhiều.

Khoảng trống kỹ năng và rào cản tiếp cận công nghệ

Trong kỷ nguyên số, công nghệ được xem là chìa khóa để phá vỡ mọi giới hạn, nhưng nó cũng vô tình tạo ra một khoảng trống lớn đối với những người chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng. Chị Trần Ngọc Ánh, người đang điều hành dự án đào tạo marketing online cho người khuyết tật, đã chỉ ra thực tế này. 

Chị Ánh cho biết, rất nhiều bạn trẻ khuyết tật, đặc biệt là người khiếm thính, khiếm thị, gặp khó khăn trong việc tiếp cận các chương trình đào tạo online do thiếu các công cụ hỗ trợ chuyên biệt.  Ngay cả với những dạng tật khác, nền tảng kỹ năng số của nhiều bạn còn rất yếu. "Nhiều bạn thậm chí chưa biết viết một bài đăng trên Facebook hay sử dụng các phần mềm văn phòng cơ bản như Word, Excel," chị Ánh chia sẻ.

Theo chị Trần Ngọc Ánh, đây là một rào cản nền tảng, khiến họ khó lòng nắm bắt được các cơ hội kinh doanh trong nền kinh tế số. Việc thiếu vốn để đầu tư vào các công cụ hỗ trợ và các chương trình đào tạo chuyên biệt đang là một thách thức lớn, hạn chế khả năng hòa nhập và phát triển của họ.

Chính sách hỗ trợ khó tiếp cận trong thực tế

Tại tọa đàm, chị Nguyễn Thị Chi, Phó giám đốc Hợp tác xã Vụn Art, người có nhiều năm làm việc cùng cộng đồng người bại não, chia sẻ những rào cản của người khuyết tật trong đó đầu tiên là sự tự tin và kỷ luật.

Chị Chi cho rằng, nhiều người khuyết tật vẫn mang tâm lý mặc cảm, tự ti, quen với việc nhận sự hỗ trợ thay vì chủ động tạo ra giá trị. Việc thay đổi tư duy này, từ người được giúp đỡ trở thành người làm chủ, là cuộc cách mạng đầu tiên và quan trọng nhất. Sự đổi mới ở đây bắt đầu từ việc dám tin vào năng lực của bản thân, dám dấn thân và duy trì kỷ luật làm việc một cách nghiêm túc. Thiếu đi nền tảng tinh thần này, mọi sự hỗ trợ từ bên ngoài đều khó có thể phát huy tác dụng.

Không thể phủ nhận những nỗ lực to lớn của nhà nước trong việc xây dựng hành lang pháp lý và các chính sách hỗ trợ người khuyết tật. Tuy nhiên, từ chính sách đến thực tiễn là một khoảng cách không nhỏ. 

Chị Nguyễn Thị Chi chỉ ra một vòng luẩn quẩn mà nhiều doanh nghiệp của người khuyết tật gặp phải: để được vay vốn, một trong những điều kiện là phải chứng minh được việc sử dụng lao động khuyết tật, thường thông qua việc đóng bảo hiểm xã hội. Nhưng với một doanh nghiệp mới thành lập, chưa có vốn, việc đóng bảo hiểm xã hội ngay lập tức là một gánh nặng tài chính khổng lồ. Họ cần vốn để hoạt động, để có doanh thu rồi mới có thể đóng bảo hiểm, nhưng chính sách lại yêu cầu ngược lại.

Bên cạnh đó, việc tìm kiếm và hiểu rõ các văn bản, chính sách ưu đãi cũng là một thách thức. Nhiều người không biết mình được hưởng những quyền lợi gì và thủ tục để tiếp cận ra sao. Điều này cho thấy sự cần thiết của một kênh thông tin tập trung, dễ tra cứu để mọi người khuyết tật có thể chủ động nắm bắt cơ hội của mình.