Giữa cơn sóng vàng toàn cầu, Trung Quốc và Campuchia có động thái chưa từng có

Trung Quốc đang mở rộng ảnh hưởng trên thị trường vàng sau khi Campuchia công bố kế hoạch lưu trữ vàng trong kho Thượng Hải.

Báo cáo của Bloomberg cho hay Ngân hàng Trung ương Campuchia dự kiến ​​sẽ là một trong những quốc gia đầu tiên lưu trữ một phần dự trữ vàng của mình tại Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE). Báo cáo cũng lưu ý, một số ngân hàng trung ương khác đã bày tỏ sự quan tâm đến việc lưu trữ vàng tại Trung Quốc.

Kế hoạch mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc đối với thị trường tài chính toàn cầu và vàng dường như đang có hiệu quả sau động thái mới này.

Theo dữ liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), Ngân hàng trung ương Campuchia nắm giữ khoảng 54 tấn vàng, chiếm khoảng 25% trong tổng số 26 tỷ USD dự trữ ngoại hối của nước này.

Kế hoạch di dời một số kho vàng của Campuchia không gây nhiều bất ngờ, bởi Trung Quốc là đối tác kinh tế hàng đầu của nước này. Thông qua Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường, các công ty Trung Quốc đã hỗ trợ tài chính và xây dựng phần lớn cơ sở hạ tầng của Campuchia trong những năm gần đây - từ sân bay mới ở thủ đô Phnom Penh đến đường cao tốc và kênh đào.

Trung Quốc là một trong những nhà tài trợ và nhà đầu tư lớn nhất tại Campuchia, kim ngạch thương mại giữa hai nước đã tăng lên mức kỷ lục 15 tỷ USD vào năm 2024.

Trung Quốc từ lâu đã là một “tay chơi” lớn trên thị trường vàng quốc tế và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã tăng đáng kể dự trữ vàng chính thức kể từ cuối tháng 11/2022. Tuy nhiên, động thái cung cấp kho lưu trữ cho các ngân hàng trung ương khác đánh dấu bước phát triển đáng kể trong chiến lược dự trữ của Trung Quốc.

Ngoài Trung Quốc, ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi cũng là những người mua vàng lớn khi họ đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm bớt phụ thuộc vào đồng USD. Các ngân hàng trung ương đã mua khoảng 1.000 tấn vàng mỗi năm trong 3 năm qua (2022-2024), theo Hội đồng Vàng Thế giới. Dự trữ vàng toàn cầu dự kiến ​​sẽ tăng từ 750 đến 900 tấn trong năm nay.

Phần lớn vàng trên thế giới vẫn được lưu trữ tại các trung tâm thị trường truyền thống như London, New York và Thụy Sĩ.

Một số nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đang tận dụng xu hướng đa dạng hóa hệ thống tài chính quốc tế trong bối cảnh Mỹ gia tăng các biện pháp bảo vệ lợi ích kinh tế của mình. Đồng thời, ngày càng nhiều quốc gia đã hồi hương vàng để nắm giữ trong nước.

Nỗ lực thu hút dự trữ vàng chính thức của Trung Quốc chỉ là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn nhằm định hình lại thị trường vàng toàn cầu.

Đầu năm nay, có tin rằng SGE lên kế hoạch mở rộng mạng lưới kho tiền ngoài khơi tại Hồng Kông, giúp nâng cao uy tín của các sản phẩm kim loại quý định giá bằng đồng nhân dân tệ ra ngoài Trung Quốc đại lục.

Ngay từ đầu năm 2025, Trung Quốc khởi động chiến dịch nhằm đưa SGE vươn tầm quốc tế, trong bối cảnh giá vàng trên đỉnh lịch sử và quốc gia này tiêu thụ kim loại quý lớn nhất thế giới.

Tháng 4, PBoC cùng ba cơ quan chính phủ khác đã công bố “Kế hoạch hành động nhằm tăng cường hơn nữa việc tạo điều kiện thuận lợi cho dịch vụ tài chính xuyên biên giới tại Trung tâm Tài chính Quốc tế Thượng Hải”. Cụ thể, PBoC và ba cơ quan chính phủ sẽ đầu tư vào quá trình quốc tế hóa SGE, nhằm hướng đến mục tiêu đóng vai trò lớn hơn trong việc xác lập giá vàng toàn cầu, bên cạnh các sàn giao dịch lớn như London (LBMA).

Khác với phương pháp định giá của LBMA thông qua thị trường vàng OTC giữa người mua và người bán, Trung Quốc sử dụng SGE làm trung tâm định giá. SGE đã liên hệ với một số ngân hàng quốc tế có tầm ảnh hưởng lớn như HSBC, ANZ, Standard Bank và Standard Chartered Bank.

Kế hoạch cũng đề cập đến việc tăng cường vai trò của các nền tảng tài chính chủ chốt trong việc phân bổ nguồn lực toàn cầu và tạo điều kiện để các nhà đầu tư quốc tế tham gia sâu hơn vào thị trường tài chính Trung Quốc.

Quốc gia này cũng có kế hoạch thiết lập kho lưu trữ vàng ở nước ngoài để hỗ trợ thanh toán quốc tế và mở rộng khả năng tiếp cận cho các nhà đầu tư toàn cầu. Ngoài ra, Trung Quốc sẽ thúc đẩy việc sử dụng đồng Nhân dân tệ (NDT) trong thương mại kim loại quý.

Động thái của Trung Quốc và Campuchia diễn ra trong bối cảnh giá vàng liên tục lập kỷ lục mới trong năm 2025, lên đỉnh cao 4.381 USD/ounce (gần 140 triệu đồng/lượng) hôm 21/10 và đang điều chỉnh về ngưỡng 3.980 USD/ounce. Trong nước, giá vàng miếng SJC bán ra ở mức 147,5 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn Bảo Tín Minh Châu ở mức 148 triệu đồng (bán ra), so với đỉnh cao gần 160 triệu đồng.

Nhiều năm qua, hoạt động thương mại vàng của Trung Quốc chịu ảnh hưởng lớn từ giá quốc tế. Giá vàng tại Thượng Hải liên tục cao hơn tại London, mức chênh lệch lên đến hàng chục USD/ounce.

Trong khi đó, Trung Quốc và Mỹ vẫn căng thẳng về thương mại do chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.

Nhiều chuyên gia cho rằng SGE có thể thống trị thị trường vàng châu Á, nhưng sẽ khó vượt qua LME và Comex trong một sớm một chiều do thiếu mạng lưới toàn cầu và lòng tin từ giới đầu tư quốc tế. Dù vậy, kế hoạch đầy tham vọng này có thể khơi mào một cuộc cạnh tranh tài chính mới giữa Trung Quốc và phương Tây.