Giữ Tổ quốc bình yên: Chặn đứng tội phạm trên không gian mạng

Đại úy Võ Lê Thanh Lâm, cán bộ Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05), Công an tỉnh Lâm Đồng được ví như khắc tinh của tội phạm công nghệ cao trên không gian mạng.

Đầu tháng 8.2025, tại Đại hội thi đua "Vì An ninh Tổ quốc" lần thứ 9, đại úy Võ Lê Thanh Lâm (31 tuổi) vinh dự được Tổng Bí thư Tô Lâm và Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang trao tặng chứng nhận điển hình tiên tiến.

Đại úy Lâm được sinh ra và lớn lên ở thành phố ngàn hoa Đà Lạt. Năm 2012 thi vào Trường đại học An ninh nhân dân (TP.HCM), học chuyên ngành trinh sát an ninh, nhưng anh lại đam mê vi tính nên được chọn vào đội tuyển Olympic của trường để tham dự các cuộc thi về máy tính. Anh từng vô địch giải ACM/ICPC, làm chủ nhiệm Câu lạc bộ Ngoại ngữ - Tin học của trường.

Thời điểm đó vấn đề an ninh mạng còn hạn chế, trong trường chưa dạy. Một lần xem truyền hình thấy Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang đề cập đến "an ninh mạng" nên anh tự giác nghiên cứu. Năm 2015, anh có 2 đề tài nghiên cứu khoa học về lực lượng công an và công nghệ mới, công an với mặt trận không gian mạng. Cũng trong năm 2015, anh vinh dự được chọn tham dự Đại hội tài năng trẻ toàn quốc do T.Ư Đoàn tổ chức. Năm 2016 anh đạt danh hiệu sinh viên 5 tốt của Bộ Công an và năm 2017 tốt nghiệp ra trường với danh hiệu sinh viên giỏi toàn khoa.

Sau đó, anh được điều động về Công an tỉnh Ninh Thuận. Do giỏi ngoại ngữ nên anh được phân công làm ở Phòng An ninh đối ngoại, lo luôn quản lý xuất nhập cảnh.

Lập chiến tích phòng chống dịch Covid-19

Vài năm sau, bùng nổ dịch Covid-19, đại úy Lâm chủ trì tham mưu lên ban giám đốc công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 xâm nhập địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Cụ thể năm 2020, anh chủ trì tham mưu công tác quản lý nhập, xuất cảnh của người nước ngoài, công dân Việt Nam. Anh kịp thời phát hiện 2 bệnh nhân 61 và 67 bị lây nhiễm Covid-19 nhập cảnh tại địa bàn Ninh Thuận.

Theo đó, lãnh đạo Công an tỉnh Ninh Thuận báo cáo lãnh đạo UBND tỉnh để khoanh vùng, dập dịch. Đại úy Lâm được Bộ trưởng Bộ Công an tặng bằng khen vì có thành tích trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Cuối năm 2020, đại úy Lâm chuyển công tác về Phòng An ninh chính trị nội bộ (PA03) Công an tỉnh Lâm Đồng. Do giỏi về tin học nên anh được "đặc phái" qua Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (PC06) phối hợp thực hiện Đề án 06, cấp căn cước công dân. Giai đoạn này thấy việc lưu trữ giấy tờ quá nhiều và dễ thất lạc, nên ngoài giờ làm việc anh nghiên cứu viết phần mềm "Tàng thư căn cước công dân 12 số ở tỉnh Lâm Đồng" để lưu trữ hồ sơ. Công trình này của anh được Bộ Công an công nhận 1/70 công trình tiêu biểu năm 2020 - 2022.

Truy lùng kẻ giả email lãnh đạo tỉnh để lừa đảo

Tháng 7.2021, đại úy Lâm nhận công tác tại Phòng PA05, Công an tỉnh Lâm Đồng. Lúc đó, xảy ra tình trạng một số đối tượng lấy tên, năm sinh các lãnh đạo tỉnh để tạo thư điện tử giả mạo, sau đó gửi email, tin nhắn… đến các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh đề nghị chuyển tiền đến tài khoản cá nhân nhằm trục lợi, chiếm đoạt tài sản. Nhận được thư của "lãnh đạo tỉnh", nhiều cán bộ, doanh nghiệp hoang mang, bán tín bán nghi.

Ban giám đốc Công an tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo Phòng PA05 khẩn trương xác minh, làm rõ vụ việc, ngăn chặn hành vi mạo danh, chiếm đoạt tài sản của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân. Đại úy Lâm xung phong vào cuộc. Sau khi nghiên cứu, anh đưa các giải pháp công nghệ và cả đi thực địa để xác định kẻ mạo danh lãnh đạo tỉnh. Lúc đó đang cao điểm dịch Covid-19 nên không thể đi lại giữa các địa phương. Nhưng nếu không ngăn chặn kịp thời sẽ để lại hậu quả xấu, ảnh hưởng đến uy tín của lãnh đạo tỉnh.

Với quyết tâm cao độ, bằng các biện pháp nghiệp vụ về công nghệ cao, đến ngày 25.9.2021, Phòng PA05 Công an tỉnh Lâm Đồng phối hợp Công an tỉnh Đồng Nai xác định được đối tượng thực hiện hành vi trên là Đặng Thanh Tùng (sinh năm 1993, đang tạm trú tại Đồng Nai). Phòng PA05 làm rõ Tùng còn mạo danh tới 24 lãnh đạo UBND tỉnh, thành nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bất ngờ người rao bán súng trên mạng mới 15 tuổi

Cuối năm 2023, qua nắm bắt tình hình trên không gian mạng, Công an tỉnh Lâm Đồng phát hiện tình trạng rao mua bán súng đạn trên mạng xã hội. Lâm lại được giao nhiệm vụ truy tìm người rao bán súng. Sau khi vào cuộc, bằng các biện pháp nghiệp vụ, đại úy Lâm khoanh vùng và xác định đối tượng rao bán súng ở địa bàn TP.Bảo Lộc (cũ). Qua theo dõi trên mạng xã hội, biết ngày 31.12.2023 có cuộc mua bán súng nên anh báo cáo cấp trên phối hợp Phòng An ninh điều tra (PA09) và Công an TP.Bảo Lộc tổ chức mật phục truy bắt những người mua bán súng đạn.

Đại úy Lâm nhớ lại: "Thời điểm anh em xuống Bảo Lộc vẫn chưa biết đối tượng là ai, dấu vết chỉ để lại ở khu vực Bảo Lộc. Sau 2 ngày đêm kiên trì mật phục, các lực lượng bắt quả tang vụ mua bán súng trái phép tại hồ Nam Phương (TP.Bảo Lộc)".

Người bán súng khai tên L.Đ.H, 15 tuổi, ở P.Lộc Sơn (TP.Bảo Lộc cũ) khiến các trinh sát bất ngờ. Còn người mua súng tên T. ở TP.Bảo Lộc. Qua đấu tranh, H. khai việc mua súng được giao dịch trên mạng, còn giao súng không diễn ra một điểm cố định nào. Trước đó 1 tuần, H. có bán 1 khẩu súng khác cho một người ở Đài Loan, nhưng có người em từ H.Di Linh (cũ) tới nhận súng; H.không rõ lai lịch của người mua súng.

Các trinh sát khẩn trương truy tìm người mua súng ở Di Linh. Qua hệ thống camera an ninh thấy người đàn ông khả nghi bịt khẩu trang, lái xe máy nhưng che biển số. Tuy vậy, lực lượng công an đã truy tìm ra người mua súng vào ngày 1.1.2024. Người mua súng khai do mâu thuẫn với người hàng xóm nên nhờ người thân ở Đài Loan tìm mua súng trên mạng để phòng thân. Sau khi thỏa thuận giá cả xong, H. hẹn người này tới Bảo Lộc nhận súng. Khám xét nhà ở của H., cơ quan chức năng phát hiện nhiều thiết bị rời để lắp ráp súng.

Trung tá Hoàng Nguyễn Việt Tiến, Phó phòng PA05, Công an tỉnh Lâm Đồng đánh giá: "Đại úy Võ Lê Thanh Lâm là trinh sát mạng nhanh nhạy, giỏi nghiệp vụ và công nghệ nên truy vết đối tượng rất nhanh. Bên cạnh đó đề xuất nhiều giải pháp công nghệ nhằm xác định đối tượng vi phạm pháp luật trên không gian mạng để xử lý kịp thời".

Cũng theo trung tá Tiến, đại úy Lâm còn là người chủ trì, tham mưu công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia. Trực tiếp tham mưu, đấu tranh với 2 đối tượng Dương Tuấn Ngọc, Hoàng Việt Khánh ở H.Lâm Hà, Lâm Đồng (cũ), có hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia. Sau đó phối hợp cơ quan an ninh điều tra bắt, khởi tố và xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Anh còn chủ trì, phối hợp xử lý trên 40 đối tượng có hoạt động đăng tải thông tin xấu độc, thông tin sai sự thật trên không gian mạng...; trực tiếp tham mưu xây dựng thế trận an ninh nhân dân trên không gian mạng, tham mưu thiết lập các trang fanpage nhằm "phủ xanh" thông tin, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; cảnh báo âm mưu, phương thức hoạt động của tội phạm trên không gian mạng.

"Khoa học công nghệ phát triển rất nhanh, để phòng chống tội phạm trên không gian mạng, buộc mình phải tiếp cận công nghệ mới, nghiên cứu, tìm tòi để đưa ra giải pháp tối ưu nhất", đại úy Lâm chia sẻ.