Giải mã 'khoảng trống miễn dịch' khiến trẻ dễ đổ bệnh

Khoảng thời gian này, trẻ sơ sinh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và tiêu hóa, vốn phổ biến ở nước ta do khí hậu nhiệt đới gió mùa. Trong đó, virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp trên và dưới như viêm tiểu phế quản, viêm phổi, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm RSV gây ra hơn 3,6 triệu ca nhập viện và khoảng 100.000 ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Đáng lưu ý, 80% trường hợp nhập viện và một nửa số ca tử vong xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi - giai đoạn hệ miễn dịch còn non nớt.

Một nghiên cứu tại TP HCM cho thấy RSV chiếm 50-90% ca viêm tiểu phế quản và 5-40% ca viêm phổi. Tại Hà Nội, tỷ lệ nhiễm virus này cũng rất cao, chiếm 60-70% số trẻ nhập viện vì bệnh hô hấp tại Bệnh viện Nhi Hà Nội và gần 30% tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba. Không chỉ gây bệnh cấp tính, nhiều nghiên cứu cho thấy RSV có thể ảnh hưởng sức khỏe lâu dài, làm tăng nguy cơ hen suyễn, khò khè mạn tính và ảnh hưởng phát triển thể chất, trí tuệ của trẻ.

Để bảo vệ trẻ, phòng ngừa bệnh hô hấp trong giai đoạn sơ sinh, chuyên gia lưu ý giữ vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng cân bằng và theo dõi sức khỏe trẻ sát sao. Ngoài ra, cần bổ sung thêm các biện pháp đã được khoa học chứng minh để tăng cường kháng thể, bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh hô hấp như virus cúm, RSV, coronavirus, adenovirus, rhinovirus.

"Tiêm chủng cho mẹ bầu không chỉ bảo vệ bản thân sản phụ mà còn giúp truyền kháng thể sang con, tạo lớp lá chắn miễn dịch ngay từ lúc chào đời", phó giáo sư Trang nói. Quan điểm này dựa trên các nghiên cứu khoa học toàn cầu, nhấn mạnh vai trò của miễn dịch thụ động trong việc giảm nguy cơ bệnh hô hấp nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh. Các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn từ nhiều quốc gia đã chứng minh cơ chế này giúp giảm nguy cơ bệnh nặng cần can thiệp y tế trong những tháng đầu đời của trẻ.

Ông Trang kỳ vọng với sự phối hợp giữa Bộ Y tế, các bệnh viện sản - nhi và hỗ trợ quốc tế, Việt Nam có thể áp dụng các giải pháp tiêm chủng trong thai kỳ dựa trên khoa học, nhằm bảo vệ trẻ em ngay từ khi chào đời. Nước ta hiện có nhiều lợi thế như hệ thống Tiêm chủng mở rộng phủ khắp từ trung ương đến cơ sở, kinh nghiệm triển khai các vaccine thai kỳ như Tdap ngừa uốn ván - bạch hầu - ho gà, cúm, Covid-19. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức như chi phí và nhận thức cộng đồng, cần sự phối hợp giữa cơ quan y tế và các tổ chức quốc tế để nâng cao giáo dục y tế.

Lê Phương