Giải cứu thung lũng đang 'chết' dần vì rác ở Ninh Bình

Quèn Khó, từng là thung lũng đẹp như mơ ở Trung Sơn (Ninh Bình), song giờ là biển rác. Nước rỉ đen đặc, mùi xú uế quẩn quanh, ruồi muỗi giăng kín. Sau nhiều năm chìm trong ô nhiễm, mới đây Ninh Bình đã chấp thuận chủ trương xây dựng dự án nhà máy xử lý rác trị giá 650 tỷ đồng để 'giải cứu' thung lũng đang 'chết dần' này.

'Túi ngọc xanh' biến thành thung lũng rác

Phường Trung Sơn (Ninh Bình) vốn nổi tiếng với những dãy núi đá vôi trùng điệp, thung lũng Quèn Khó từng được ví như “túi ngọc xanh” giữa lòng Ninh Bình. Thế nhưng, hơn 10 năm qua, nơi đây lại oằn mình gánh rác cho cả tỉnh Ninh Bình.

Bãi rác Quèn Khó, điểm tập kết và chôn lấp rác sinh hoạt lớn nhất tỉnh Ninh Bình nay đã quá tải trầm trọng. Tại hố B, rác thải chất cao như núi, vượt khỏi tấm bạt chống thấm. Ngay sát bên, hố A, nơi chôn lấp từ năm 1999, đã phình to như quả đồi rác. Dưới chân bãi, dòng nước rỉ đen đặc, bốc mùi nồng nặc, tràn ra đường bê tông rồi ngấm sâu vào đất.

Phóng viên Tiền Phong ghi nhận, nước rỉ rác còn len vào khu trang trại liền kề, tạo thành những vũng tù đọng, cây cối không thể sinh trưởng.

Ông Bùi Văn Tuấn, phường Trung Sơn, Ninh Bình nói: “Nhà tôi cách bãi rác chừng 1 cây số mà ruồi bu kín cửa, trẻ con bịt mũi cả ngày. Từ 1999 tới nay, chúng tôi phải chịu cảnh sống chung với mùi hôi thối, nước rác chảy tràn ra ruộng, làm hư cả hoa màu. Mong chính quyền sớm có giải pháp hoặc di dời dân đi nơi khác".

Nhiều hộ dân khác cũng phản ánh, mỗi khi gió đổi chiều, cả thung lũng như bị phủ bởi mùi rác và khói đốt âm ỉ. “Nhiều hôm ăn cơm phải đóng kín cửa, nhưng mùi vẫn len vào,” một người dân nói.

Bãi rác Quèn Khó là một trong hai điểm ô nhiễm nghiêm trọng nhất còn tồn đọng tại Ninh Bình. Dự án cải tạo, phục hồi môi trường tại đây được phê duyệt từ năm 2018, tổng kinh phí 45 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn giậm chân tại chỗ. Trong khi đó, mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh hàng trăm tấn rác mới, dồn về Quèn Khó – khiến cả hai hố A, B đều vượt ngưỡng chôn lấp an toàn.

Ngày 16/10 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Anh Chức dẫn đầu đoàn công tác kiểm tra thực địa. Phó Chủ tịch yêu cầu Nhà máy xử lý chất thải rắn Ninh Bình phải khẩn trương phun chế phẩm sinh học khử mùi, thu gom toàn bộ nước rỉ rác và phủ bạt các khu đã ngừng tiếp nhận.

Tuy nhiên, đến ngày 28/10, ghi nhận của PV Tiền Phong cho thấy, tình hình tại bãi rác “vẫn như cũ”, nước đen tràn ra đường, ruồi nhặng vẫn bay rào rào.

Để con cháu không phải hít mùi rác

Để giải quyết tình trạng nêu trên, ngày 29/6/2025, UBND tỉnh Ninh Bình đã chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn Đông Sơn, tổng mức đầu tư 650 tỷ đồng, diện tích gần 4ha, công suất 500 tấn/ngày đêm. Theo kế hoạch, dự án sẽ thay thế phương thức chôn lấp bằng công nghệ đốt rác hiện đại, tiến tới phát điện từ rác thải.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Anh Chức cũng ký văn bản gửi Bộ Nông nghiệp & Môi trường đề nghị hỗ trợ thêm nguồn vốn để phục hồi môi trường, xử lý triệt để các cơ sở ô nhiễm tồn đọng, trong đó có Quèn Khó. Cùng lúc, tỉnh cũng lên kế hoạch thu hút đầu tư hai nhà máy đốt rác công nghệ cao, tổng công suất khoảng 1.000 tấn/ngày, nhằm giải quyết tận gốc bài toán rác thải đô thị.

Sau hàng chục năm “sống chung với rác”, người dân Trung Sơn chỉ mong một điều giản dị, dự án 650 tỷ đồng sẽ được hiện thực hoá. “Chúng tôi đã nghe nói đến việc xử lý từ lâu rồi, nhưng rác vẫn còn nguyên. Mong lần này tỉnh triển khai sớm, để con cháu không phải hít mùi này nữa,” ông Bùi Văn Tuấn, phường Trung Sơn nói, ánh mắt lặng nhìn về thung lũng đen kịt phía xa.