Giá nhà tăng chóng mặt: Thu nhập 30 triệu đồng/tháng cũng không mua nổi

Nhiều cá nhân, hộ gia đình có thu nhập khoảng 30 triệu đồng/tháng vẫn khó mua được nhà, vì giá đã tăng chóng mặt, áp lực trả nợ là rất lớn.

Giấc mơ sở hữu nhà xa vời

Chị Trần Ngọc Hạnh, chủ một studio nhỏ tại TP.HCM, cho biết đã sinh sống và làm việc ở thành phố gần 10 năm nhưng vẫn chưa thể mua được nhà. Hiện chị đang thuê trọ trên đường Đặng Thùy Trâm, phường Bình Lợi Trung. Dù thu nhập trung bình mỗi tháng khoảng 30 triệu đồng, song với chị, giấc mơ sở hữu nhà ở TP.HCM vẫn còn rất xa vời.

“Tôi tham khảo nhiều dự án ở TP.HCM thì thấy những căn hộ 2 phòng ngủ rẻ nhất cũng khoảng 2,7 tỷ đồng. Với số tiền tiết kiệm 300 triệu đồng và thu nhập hiện tại thì tôi không thể mua nhà được”, chị Hạnh nói.

Không riêng gì chị Hạnh, ông Nguyễn Văn Lâm, ngụ đường Vườn Lài, phường Phú Thọ Hòa, làm nghề tài xế xe tải, còn vợ buôn bán rau ở chợ. Hai vợ chồng nay đã gần 50 tuổi nhưng vẫn phải ở trọ, chưa có nổi căn nhà riêng.

Với thu nhập khoảng 30 triệu đồng mỗi tháng, họ chỉ đủ trang trải chi phí sinh hoạt, nuôi con đang học đại học và trả tiền thuê nhà. Khả năng tích lũy để mua một căn nhà gần như là điều bất khả thi.

“Vợ chồng tôi cũng tiết kiệm được vài trăm triệu đồng nhưng vậy thì làm sao đủ mua nhà ở khu Tân Phú này. Nhà giá rẻ cũng 2,5-3 tỷ đồng/căn, tiền đâu mà mua, tiền đâu mà trả lãi ngân hàng", ông Lâm nói.

Thực tế cho thấy, mức thu nhập khoảng 30 triệu đồng/tháng tưởng chừng là khá cao, nhưng tại TP.HCM lại chỉ đủ để trang trải cuộc sống, chứ rất khó tích lũy cho giấc mơ mua nhà. Với số tiền này, sau khi chi cho tiền thuê trọ, sinh hoạt, nuôi con, số dư còn lại mỗi tháng chỉ khoảng vài triệu đồng. Để gom đủ khoản tiền trả trước tối thiểu 30% cho một căn hộ có giá từ 2,5 – 3 tỷ đồng, người lao động phải mất cả chục năm, trong khi giá bất động sản không ngừng leo thang.

Nếu vay ngân hàng để mua nhà, áp lực trả nợ còn nặng nề hơn. Một khoản vay 1,5 – 2 tỷ đồng, thời hạn 15 – 20 năm, đồng nghĩa mỗi tháng người mua phải trả cả gốc lẫn lãi khoảng 15 – 20 triệu đồng. Với các hộ gia đình đang phải lo sinh hoạt và nuôi con ăn học như trường hợp ông Lâm, đây gần như là gánh nặng vượt quá khả năng chi trả. Chính vì vậy, không ít người dù có mức thu nhập khá so với mặt bằng chung vẫn phải chấp nhận cảnh thuê trọ dài hạn.

Theo đại diện Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), trong 7 tháng đầu năm, giá nhà liên tục tăng đã đi ngược kỳ vọng của người dân, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp.

Giá căn hộ bình quân tại TP.HCM đang ở mức gần 80 triệu đồng/m2. Trong khi giá căn hộ trung bình tại Hà Nội là gần 76 triệu đồng/m2. Đà Nẵng ghi nhận mức giá trung bình là hơn 66 triệu đồng/m2.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS chia sẻ, giá nhà tiếp tục lên đỉnh khiến khả năng mua nhà của nhiều người ngày càng xa vời. Thậm chí, những người có thu nhập trung bình khá cũng khó có thể sở hữu nhà với giá nhà “dựng đứng” như hiện nay.

“Nhiều người trẻ có thu nhập 40-50 triệu đồng/tháng cũng không dám mua nhà nếu không có sự hỗ trợ từ gia đình. Lãi suất ngân hàng chỉ hỗ trợ năm đầu tiên, những năm tiếp theo lãi suất thả nổi tăng mạnh, áp lực trả nợ là rất lớn, ông Đính nói.

Giá nhà vượt xa thu nhập, cao hơn nhiều nước trên thế giới

Trong 10 năm qua, thu nhập của người dân TP.HCM tăng không đáng kể, trong khi giá nhà lại leo thang chóng mặt. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê và các đơn vị nghiên cứu, thu nhập bình quân đầu người năm 2015 tại TP.HCM đạt khoảng 5.500 USD/người/năm, còn giá nhà trung bình chỉ khoảng 1.100 USD/m2.

Đến năm 2024, thu nhập bình quân đầu người của TP.HCM tăng lên khoảng 7.600 USD/người/năm, nhưng giá nhà đã vọt lên tới 3.500 USD/m2.

Như vậy, sau một thập kỷ, thu nhập trung bình chỉ tăng 1,4 lần, trong khi giá nhà tăng tới 3,1 lần. Sự chênh lệch này khiến giấc mơ sở hữu nhà của người thu nhập trung bình ngày càng xa vời, đồng thời phản ánh thị trường bất động sản phát triển thiếu cân đối so với sức mua thực tế của người dân.

Theo ghi nhận của Savills Việt Nam, tại các thành phố lớn như TP.HCM hay Hà Nội, phân khúc nhà ở dưới 2 tỷ đồng/căn gần như biến mất, trong khi hơn 60% nguồn cung mới có giá trên 4 tỷ đồng.

Ông Võ Huỳnh Tuấn Kiệt, Giám đốc Bộ phận Tiếp thị dự án nhà ở CBRE Việt Nam, cho biết thị trường hiện nay chủ yếu tập trung phát triển phân khúc cao cấp, hạng sang, trong khi nhu cầu thực tế lại nằm ở mức dưới 60 triệu đồng/m2.

Báo cáo của Numbeo (nền tảng cơ sở dữ liệu chi phí sinh hoạt lớn nhất thế giới) cho thấy, năm 2024, tỷ số giá nhà trên thu nhập bình quân hộ gia đình (HPR) tại Việt Nam đạt 23,7 lần, cao hơn hẳn mức trung bình thế giới là 14,6 lần. Như vậy, giá nhà so với thu nhập tại Việt Nam hiện cao hơn khoảng 1,6 lần so với mặt bằng chung toàn cầu.

Cũng theo Numbeo, tại Việt Nam, để một hộ gia đình sở hữu được nhà cần tới 25 năm thu nhập, trong khi bình quân toàn cầu chỉ khoảng 15 năm. Ở các đô thị lớn như TP.HCM, khi giá căn hộ bình quân đang ở mức xấp xỉ 80 triệu đồng/m2, người dân phải mất đến 34 năm tích lũy thu nhập mới có thể mua được một căn hộ. Đây là con số rất lớn, vượt xa mức trung bình cả nước, khiến TP.HCM trở thành thành phố có tỷ số HPR cao thứ 5 thế giới.

Một nghiên cứu khác của chuyên trang Batdongsan cho thấy, dựa theo mức thu nhập bình quân năm 2024, người dân trên 30 tuổi tại Việt Nam mất khoảng 26 năm tích lũy để mua được một căn hộ tầm trung giá khoảng 3 tỷ đồng - và đó là trong điều kiện giá nhà không tăng, lãi suất huy động giữ ở mức 4,5%.

CBRE Việt Nam nhận định, với giá căn hộ bình quân tại TP.HCM là 3.000 USD/m2, trong khi thu nhập bình quân đầu người chỉ 7.600 USD/năm thì cơ hội sở hữu nhà ở TP.HCM còn khó hơn cả Singapore.

Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM đánh giá, khả năng tài chính của người dân thành phố chỉ đáp ứng được khoảng 53% giá trị căn hộ dự kiến mua.

Sự chênh lệch này khiến ngay cả nhóm thu nhập trung bình cũng ngày càng khó chạm tới giấc mơ an cư, trong khi phân khúc nhà ở bình dân, nhà ở xã hội gần như “vắng bóng” trên thị trường. Thực tế, số dự án nhà ở xã hội tại TP.HCM hiện chỉ đếm trên đầu ngón tay. Điều này cho thấy bài toán nhà ở giá hợp lý đã trở thành một thách thức lớn cần lời giải từ chính sách và thị trường.