Ghép gan bất đồng nhóm máu cho thiếu nữ 17 tuổi

Cô gái nhiều lần được phẫu thuật gan và can thiệp nút mạch, từ năm 2023 đến nay. Ban đầu u gan biến chứng vỡ, bệnh nhân phẫu thuật tại địa phương rồi chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương, được can thiệp nút mạch hai lần. Đến tháng 4, bệnh nhân được can thiệp nút mạch lần ba tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tuy nhiên, u gan vẫn tăng kích thước, bệnh nhân được chỉ định ghép gan.

Người mẹ mong muốn hiến gan cho con, song cả hai không cùng nhóm máu (con nhóm máu O, mẹ nhóm máu B). Trước đây, ghép tạng từ người cho sống bất tương hợp nhóm máu ABO, trong đó có ghép gan, là một chống chỉ định do nguy cơ thải ghép cao. Tuy nhiên, những tiến bộ hiện nay của các biện pháp điều chỉnh miễn dịch đã phá vỡ rào cản về hòa hợp nhóm máu ABO, tăng nguồn hiến tạng cho bệnh nhân.

ThS.BS CKI Nguyễn Hoàng Ngọc Anh, khoa Phẫu thuật Gan - Mật - Tụy, Bệnh viện 108, cho biết đối với ghép gan bất đồng nhóm máu ABO, vấn đề quan trọng nhất là phải làm giảm lượng kháng thể kháng kháng nguyên A và/hoặc B có trong huyết thanh của người nhận, đưa về mức an toàn để không gây các đáp ứng miễn dịch quá mức chống lại gan ghép.

Các bác sĩ đánh giá hiệu giá kháng thể nhóm máu của người hiến sau đó điều chỉnh hiệu giá kháng thể, điều trị giải mẫn cảm bằng thuốc ức chế miễn dịch kết hợp lọc thay huyết tương ba lần. Khi đó hiệu giá kháng thể còn 1/8, là giá trị an toàn để tiến hành ghép gan cho người bệnh.

Hôm 7/10, kíp ghép gan tiến hành phẫu thuật nội soi lấy mảnh gan từ người mẹ để ghép cho con gái. Ca phẫu thuật ghép diễn ra trong 8 giờ đã thành công.

PGS.TS Vũ Văn Quang, Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan - Mật - Tụy, Bệnh viện 108, cho biết ca này gặp nhiều thách thức. Bệnh nhân đã mổ cũ hai lần, vì vậy trong ổ bụng có tình trạng dính. Khi mổ, các bác sĩ phải gỡ dính. Ngoài ra, bệnh nhân có nhiều khối u ở gan, vì vậy kíp mổ phải thực hiện tỉ mỉ, chính xác.

Một tuần sau ghép, người mẹ được vào thăm con gái rồi ra viện. Sức khỏe của con phục hồi tốt, chức năng gan ghép hoạt động bình thường, vận động nhanh nhẹn.

Các bác sĩ cho biết nhu cầu về tạng ghép tăng đặt ra vấn đề cần gia tăng nguồn tạng hiến. Một số biện pháp đã được thực hiện như mở rộng tiêu chuẩn hiến tạng, hiến tạng từ người cho ngừng tim, sử dụng thiết bị tưới máu tạng ngoài cơ thể để bảo tồn và phục hồi chức năng tạng trước khi ghép, hiến tạng từ người cho bất tương hợp nhóm máu ABO...

Ở một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, ghép gan từ nguồn cho sống bất tương hợp ABO trở thành phương pháp điều trị thường quy. Kết quả sau ghép được cho là tương đương với ghép có hòa hợp nhóm máu.

Tại Việt Nam, ghép tạng từ nguồn cho bất đồng nhóm máu ABO đã được thực hiện trên bệnh nhân ghép thận và ghép gan ở trẻ em, tuy nhiên chưa ghép gan ở người trưởng thành. Miễn dịch của người lớn phức tạp hơn ở trẻ em và lượng bệnh nhân ghép gan ngày càng tăng, nguồn gan hiến hạn chế, việc triển khai ghép gan bất đồng nhóm máu giúp tăng cơ hội sống cho bệnh nhân.

Lê Nga