Fentanyl: Ma túy cực độc, mạnh gấp 100 lần morphine, dùng lượng rất nhỏ cũng tử vong

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy vừa phát hiện chất Fentanyl trong vụ vây bắt nhóm dùng súng cố thủ trong nhà 3 tầng. Chuyên gia cho hay đây là ma túy "quý tộc", cực độc (mạnh hơn heroin 50 lần, hơn morphine 100 lần).

Ngày 10-12, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho biết mẫu lọ nước 10ml thu giữ trong vụ nhóm tàng trữ gần 50.000 viên ma túy và nổ súng chống trả công an đã được giám định là Fentanyl - loại ma túy cực độc.

Tại cơ quan điều tra, bước đầu kẻ cầm đầu khai nhận để tạo độ "phê" khi sử dụng ma túy, người này mua 10 lọ Fentanyl với giá tiền hơn 7 triệu đồng.

Chỉ một lượng rất nhỏ cũng có thể gây tử vong ngay lập tức

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online ngày 11-12, bác sĩ Huỳnh Thanh Hiển - nguyên Trưởng khoa T2 (nghiện chất) Bệnh viện Tâm thần TP.HCM - cho biết Fentanyl là một loại ma túy tổng hợp có cơ chế tác động giống morphine, nhưng không xuất phát từ cây thuốc phiện.

Fentanyl được xem là một loại ma túy "quý tộc" do giá thành rất đắt đỏ. Đặc điểm nguy hiểm nhất của Fentanyl là hiệu lực cực mạnh, ước tính mạnh hơn heroin 30 - 50 lần và mạnh hơn morphine 50 - 100 lần.

Vì vậy liều sử dụng của chúng chỉ tính bằng microgram(µg), khiến nguy cơ ngộ độc và tử vong do quá liều đặc biệt cao. Điều này cho thấy chỉ một lượng rất nhỏ cũng có thể gây chết người.

Tại Hoa Kỳ, Fentanyl được xem là nguyên nhân gây ra khoảng hàng trăm ngàn ca tử vong trong những năm gần đây, liên quan đến sử dụng trái phép.

"Chính vì nồng độ hoạt chất cao và hiệu lực mạnh, người sử dụng rất dễ bị quá liều (ngộ độc). Một gam đã có thể gây tử vong ngay lập tức", bác sĩ Hiển giải thích.

Theo bác sĩ Hiển, trước đây Việt Nam hầu như chưa ghi nhận trường hợp sử dụng Fentanyl. Tuy nhiên việc Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy phát hiện chất này trong một chuyên án gần đây cho thấy Fentanyl đã bắt đầu xuất hiện ở nước ta.

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an cũng nhấn mạnh cảnh báo tính chất "cực độc" của Fentanyl vì đây là loại ma túy tổng hợp có độc tính gấp 100 lần so với morphine và gấp 50 lần so với heroin. Chỉ một lượng rất nhỏ (khoảng 2mg), Fentanyl cũng có thể gây tử vong do suy hô hấp.

Fentanyl được dùng trong y khoa như thế nào?

Dù cực kỳ nguy hiểm, bác sĩ Hiển cho biết thêm Fentanyl vẫn được sử dụng hợp pháp trong y khoa dưới sự kiểm soát chặt chẽ, chủ yếu dưới dạng miếng dán giảm đau cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối. Chúng hoạt động qua cơ chế giải phóng thuốc từ từ qua da trong 72 giờ, giúp duy trì nồng độ Fentanyl ổn định và an toàn.

Cục C04 cũng cho biết về mặt y tế, Fentanyl là một chất thuộc nhóm thuốc giảm đau opioid (nhóm các chất tự nhiên và tổng hợp có nguồn gốc từ thuốc phiện).

Đây là chất giảm đau rất mạnh (gấp 100 lần morphine, 50 lần heroin) được sử dụng có kiểm soát (kê theo đơn) trong điều trị bệnh ở nhiều nước bằng cách tiêm, bơm vào đường truyền dịch, xịt vào mũi, đặt vào miệng hoặc dán miếng dán lên da.

Tại Việt Nam, Fentanyl được đưa vào danh mục II (các chất ma túy được dùng hạn chế trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế theo quy định của cơ quan có thẩm quyền) tại nghị định số 57 năm 2022 của Chính phủ.

Trên thế giới, Fentanyl và một số dẫn xuất của nó đã được đưa vào bảng I - danh mục cần kiểm soát theo Công ước quốc tế 1961 của Liên hợp quốc.