Fed cắt giảm lãi suất lần đầu sau gần một năm: Ai hưởng lợi, ai chịu thiệt?

Ngày 17-9, Fed hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm, lần đầu tiên sau gần một năm, nhằm đối phó nguy cơ suy thoái. Động thái này vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa phơi bày 'nghịch lý của người nghèo'.

Trong phòng họp tại Washington ngày 17-9, Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell và Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC) đã đưa ra quyết định đáng chú ý: cắt giảm lãi suất tiêu chuẩn của Mỹ lần đầu tiên kể từ tháng 12-2024.

Động thái trên của Fed nhằm đối phó với tình trạng thị trường lao động suy yếu và nguy cơ suy thoái kinh tế của nước Mỹ.

Nghịch lý của người nghèo

Sau nhiều tháng chịu áp lực mạnh mẽ từ Tổng thống Donald Trump và đối mặt với những dấu hiệu báo động về thị trường lao động suy yếu, Fed cuối cùng đã hành động bằng việc giảm 0,25 điểm phần trăm, đưa lãi suất về khoảng 4 - 4,25%, theo báo Financial Times. 

Quyết định này không chỉ phản ánh những thách thức kinh tế đang hiện hữu mà còn báo hiệu sự thay đổi quan trọng trong chính sách tiền tệ Mỹ, và Fed dự báo sẽ có thêm hai lần cắt giảm nữa trước khi kết thúc năm 2025.

Quyết định cắt giảm lãi suất của Fed xuất phát từ những dấu hiệu báo động về thị trường lao động Mỹ. Tỉ lệ thất nghiệp đã tăng lên 4,3% trong tháng 8, cao nhất kể từ tháng 10-2021, theo CNBC. Số việc làm mới trong ba tháng gần đây chỉ tăng trung bình 29.000 mỗi tháng, giảm mạnh so với mức 96.000 việc làm/tháng trước đó, theo Wall Street Journal (WSJ).

Cục Thống kê lao động Mỹ đã điều chỉnh giảm số liệu, cho thấy trong 12 tháng qua nền kinh tế tạo ra ít hơn tới 911.000 việc làm so với báo cáo ban đầu. Chủ tịch Powell nhận định trên CNBC: "Việc nguồn cung và nhu cầu lao động cùng giảm mạnh là điều bất thường, trong bối cảnh thị trường lao động đang kém năng động và có phần suy yếu".

Quyết định cắt giảm lãi suất của Fed không chỉ ảnh hưởng trong nước, mà còn tạo ra những tác động lan tỏa mạnh mẽ đến thị trường tài chính toàn cầu.

Về ngắn hạn, việc giảm lãi suất sẽ giúp người tiêu dùng Mỹ được hưởng lợi ngay. Theo tờ WSJ, động thái này "sẽ mang lại sự nhẹ nhõm tức thì cho những người đang nợ thẻ tín dụng và các doanh nghiệp nhỏ vay vốn với lãi suất thả nổi".

Ông Chris Ward, Trưởng phòng ngân hàng doanh nghiệp nhỏ Mỹ tại TD Bank ở Charlotte, bang North Carolina, nhận định với WSJ: "Đợt cắt giảm lãi suất ban đầu này sẽ giúp giảm gánh nặng cho các doanh nghiệp nhỏ vốn đang chật vật trước những thách thức kinh tế vĩ mô và chi phí vay mượn cao".

Đối với thị trường bất động sản, tín hiệu tích cực đã xuất hiện ngay trước khi Fed chính thức ra quyết định. Theo tạp chí Money, do lãi suất thế chấp giảm, người mua nhà đã "tăng thêm hơn 22.000 USD vào ngân sách mua nhà của mình trong suốt mùa hè vừa qua".

Việc điều chỉnh lãi suất lần này cũng tạo ra cái gọi là "nghịch lý của người nghèo trong chính sách tiền tệ". Fed cắt lãi suất để kích thích việc làm, nhưng người thu nhập thấp sẽ chịu tác động kép: lạm phát cao do thuế quan đẩy giá hàng thiết yếu (thực phẩm, quần áo) tăng và lãi suất tiết kiệm giảm khiến họ thiệt hại, trong khi tầng lớp trung lưu và giàu có lại được hưởng lợi từ vay vốn rẻ để đầu tư vào bất động sản và chứng khoán.

Chuyên gia chia rẽ

Cộng đồng chuyên gia tài chính có những quan điểm trái chiều về hiệu quả của việc Fed cắt giảm lãi suất. Ông Michael Rosen từ Công ty đầu tư Angeles Investments ở Santa Monica, bang California, cảnh báo với Reuters rằng "ông Powell đã phần nào làm dịu bớt sự hứng khởi ban đầu của thị trường đối với triển vọng nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ hơn".

Chuyên gia Michael đồng thời nhận định nền kinh tế Mỹ đang trải qua "một giai đoạn đình lạm nhẹ, với tăng trưởng chậm lại do tác động của các chính sách thương mại và nhập cư thắt chặt, cùng lạm phát dai dẳng quanh mức 3%".

Ngược lại, ông Simon Dangoor, Trưởng bộ phận chiến lược vĩ mô về thu nhập cố định tại Goldman Sachs Asset Management (GSAM) - bộ phận quản lý tài sản của Tập đoàn Goldman Sachs, tỏ ra lạc quan hơn. 

"Đa số thành viên FOMC hiện đang hướng tới hai lần cắt giảm lãi suất nữa trong năm nay, điều này cho thấy những người ủng hộ chính sách nới lỏng trong ủy ban đang nắm thế chủ động" - ông Simon nêu.

Fed đang đối mặt với một bài toán nan giải: nếu cắt giảm lãi suất quá nhanh, nguy cơ lạm phát tái bùng phát sẽ gia tăng; nhưng nếu hành động quá chậm, nền kinh tế có thể rơi vào suy thoái. Như ông Donald Kohn, cựu Phó chủ tịch Fed trong cuộc khủng hoảng tài chính 2008, nhận định: "Ngay cả khi gạt yếu tố chính trị sang một bên, đây vẫn là một tình huống khó khăn và rất phức tạp".