Du lịch thắng lớn, tiêu dùng hưởng lợi

Không chỉ giúp ngành du lịch mang về doanh số khủng, du lịch dịp lễ 2.9 còn kích hoạt tiêu dùng nội địa nhờ nhu cầu ăn uống, mua sắm, đi lại... tăng mạnh.

NHIỀU ĐỊA PHƯƠNG BỎ TÚI NGÀN TỈ TRONG VÀI NGÀY

Kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2.9 năm nay chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có của ngành du lịch nội địa. Chỉ trong 4 ngày (30.8 - 2.9), Hà Nội đón khoảng 2,08 triệu lượt khách, doanh thu du lịch đạt xấp xỉ 4.500 tỉ đồng, tăng 80% so với cùng kỳ năm trước. TP.HCM cũng ghi nhận gần 1,45 triệu lượt khách với doanh thu ước 4.140 tỉ đồng, gấp đôi kỳ nghỉ năm 2024.

Không chỉ 2 thành phố lớn nhất nước, thủ phủ miền Trung cũng cho thấy sức hút chưa bao giờ giảm. Chỉ trong 4 ngày lễ, Đà Nẵng đón 620.000 lượt khách, tăng 24% so với cùng kỳ, bỏ túi hơn 2.200 tỉ đồng. Khánh Hòa ghi nhận hơn 900.000 lượt khách, mang về gần 936 tỉ đồng. Huế đón khoảng 196.000 lượt khách, doanh thu gần 310 tỉ đồng, tăng hơn 134%...

Những con số trên không chỉ cho thấy sức hấp dẫn mạnh mẽ của các điểm đến mà các kỳ nghỉ dài ngày đang trở thành "điểm hẹn" của người dân cả nước. Tại nhiều thành phố, công suất phòng khách sạn 4 - 5 sao đạt trên 80%, nhiều nơi kín chỗ. Các hãng hàng không ghi nhận sản lượng khách tăng 20 - 25% so với ngày thường. Riêng sân bay Tân Sơn Nhất trung bình tiếp nhận tới 125.000 lượt khách/ngày trong cao điểm lễ.

Là ngành kinh tế tổng hợp, du lịch thắng lớn kéo theo sức mua tăng mạnh ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Thực tế mấy năm trở lại đây, kinh tế đối mặt nhiều khó khăn khiến tiêu dùng của người dân sụt giảm. Dù doanh nghiệp, chính quyền nhiều địa phương nỗ lực tổ chức các chương trình khuyến mãi tập trung với ưu đãi lớn, giảm giá mạnh nhưng vẫn không mấy hiệu quả. Tâm lý bất an khiến đa số người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, thậm chí cả các nhu cầu thiết yếu. Vì thế, sự kích hoạt từ du lịch đang mang lại hiệu quả tích cực, đặc biệt trong quý cuối cùng của năm, quý mà cả nền kinh tế đang tăng tốc để đạt mục tiêu tăng trưởng cao mà Chính phủ đặt ra.

ThS Trần Anh Tùng, Trưởng ngành Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Kinh tế tài chính TP.HCM, đánh giá: Kỳ nghỉ lễ 2.9 đã tạo cú hích mạnh mẽ cho tổng cầu. Với giả định chi tiêu trung bình 2 triệu đồng/ngày/khách, tổng chi tiêu xã hội trực tiếp có thể đạt tới hơn 72.000 tỉ đồng, tương đương 0,8 - 1% GDP theo quý. "Đây là con số đủ sức chứng minh vai trò đáng kể của du lịch đối với tiêu dùng ngắn hạn", ThS Tùng nhấn mạnh.

Theo ThS Trần Anh Tùng, không chỉ dịch vụ lưu trú, ăn uống, vận tải và bán lẻ hưởng lợi, du lịch còn mang lại "hiệu ứng vòng nhân": Khi lượng khách tăng đột biến, các đơn vị cung ứng nông sản, thực phẩm, đồ uống, xăng dầu, logistics đều được hưởng lợi. Doanh thu từ dịch vụ ăn uống tại nhiều trung tâm du lịch trong dịp lễ tăng khoảng 30%, trong khi vận tải công cộng, taxi, đường sắt và hàng không tăng trung bình 20 - 25%.

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân cũng thừa nhận: Cú hích du lịch 2.9 đã truyền thẳng vào cầu tiêu dùng dịch vụ và thể hiện rất rõ qua số liệu thực tế. Đây là dòng chi tiêu trực tiếp cho lưu trú, ăn uống, giải trí, đồng thời tạo "vòng nhân" với bán lẻ, logistics đô thị và dịch vụ phụ trợ. "Du lịch là "mồi lửa" cho tiêu dùng bởi nó chạm đến cả hành vi cá nhân lẫn cấu trúc kinh tế. Ở cấp hộ gia đình, du lịch thuộc nhóm trải nghiệm, mang lại thỏa dụng cao hơn vật chất. Ở cấp nền kinh tế, mỗi chuyến đi kéo theo cụm chi tiêu đi kèm: từ ăn uống, mua sắm đến vận chuyển, tạo hệ số lan tỏa rõ rệt sang bán lẻ và dịch vụ địa phương", ông Huân nhấn mạnh.

CHI TIÊU TRẢI NGHIỆM "ÁT" THẮT LƯNG BUỘC BỤNG

Lý giải về việc nhiều người sẵn sàng bỏ tiền đi du lịch trong khi tâm lý thắt lưng buộc bụng vẫn bao trùm, ThS Trần Anh Tùng cho rằng, mấu chốt nằm ở đặc tính "chi tiêu trải nghiệm". Du lịch được ưu tiên vì đem lại giá trị tinh thần và cân bằng cuộc sống. Người dân sẵn sàng chi cho chuyến đi ngắn ngày, gần nhà, hoặc cùng gia đình để có những trải nghiệm quý giá. Quan trọng hơn, tác động của du lịch không chỉ dừng lại khi kỳ nghỉ kết thúc mà còn kéo dài nhiều tuần sau đó. "Từ 1 - 2 tuần đầu, lượng khách vẫn ổn định nhờ những nhóm ít bận rộn đi muộn để tránh cao điểm; 4 - 6 tuần tiếp theo là thời gian cho các đơn hàng bổ sung từ doanh nghiệp du lịch đến nhà cung ứng (thực phẩm, logistics, nhiên liệu…) tạo dòng tiền quay vòng; giai đoạn thứ ba là niềm tin tiêu dùng được củng cố, người dân quay trở lại chuỗi chi tiêu bình thường sau một thời gian tiết chế", ThS Trần Anh Tùng chỉ rõ.

Còn theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, nhiều hộ gia đình có ngân sách riêng cho nghỉ lễ nên không cảm thấy áy náy khi chi tiêu trong tổng thể tiết kiệm của mình. Thêm vào đó, sau giai đoạn Covid-19, nhu cầu du lịch bị dồn nén, giờ đây đã bật lên mạnh mẽ, trở thành "máy đề" cho sức mua xã hội. "Hiệu ứng hậu kỳ nghỉ diễn ra theo dạng đuôi giảm dần, mạnh nhất trong 7 - 10 ngày đầu khi người dân còn dư âm. Nếu nhà bán lẻ, điểm đến nối dài bằng ưu đãi sau sự kiện hay lịch sự kiện cuối tuần, hiệu ứng có thể kéo dài 2 - 3 tuần, thậm chí 4 - 6 tuần ở các đô thị lớn", ông Huân nói.

Vì vậy theo các chuyên gia, vấn đề cốt lõi là phải biến cú hích thời vụ thành động lực dài hạn. ThS Trần Anh Tùng đề xuất, cần xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ chu kỳ tiêu dùng - du lịch, từ liên kết vùng đến các gói tín dụng vi mô. Các địa phương có thể kích cầu bằng giảm giá vé tham quan, khuyến mãi lưu trú cuối tuần, tour liên tỉnh. Các ngân hàng có thể triển khai gói tín dụng trả góp 0% trong 3 tháng cho đặt vé tour, combo nghỉ dưỡng. Quan trọng là kiểm soát chặt chẽ giá dịch vụ, tránh tình trạng chặt chém làm mất niềm tin.

Trong khi đó, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân nhấn mạnh tầm quan trọng của "lịch sự kiện" như một hạ tầng kinh tế. "Nếu trung ương và các đô thị lớn công bố sớm lịch lễ hội, thể thao, MICE theo quý, doanh nghiệp sẽ chủ động xây dựng gói combo du lịch, ăn uống và mua sắm, giữ nhịp doanh thu ổn định. Đồng thời, cần khuyến khích chi tiêu tại chỗ bằng hoàn tiền, giảm giá, giảm thuế có mục tiêu, liên minh điểm thưởng quốc gia, vé vận tải tích hợp. Kinh tế ban đêm, hình du lịch - bán lẻ, gói tín dụng ngắn hạn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa... ", PGS-TS Nguyễn Hữu Huân nêu.