Du khách thành 'vật tế thần' ở những nơi quá tải

Từ tầng hai nhà hàng, ông nhìn thấy đám đông diễu hành qua phố, tay cầm biểu ngữ và hô vang: "Gringos biến đi". Gringo chỉ những du khách da trắng đến từ Bắc Mỹ hoặc châu Âu và không phải người Tây Ban Nha hay gốc Mỹ Latinh.

Palmero sau đó được biết những người biểu tình đã đập vỡ cửa kính nhà hàng, làm hỏng nhiều ôtô, trong đó có chiếc xe mới của người tổ chức đám cưới là cư dân địa phương tại Mexico City, thủ đô của Mexico.

"Họ phá nát xe của cô ấy, đập cửa kính, bẻ gương và xịt sơn bên hông. Thực sự rất tệ", ông kể.

Là người thường xuyên đi du lịch, Palmero biết lượng lớn du khách đổ về khiến giá cả ở nhiều khu vực Mexico City leo thang, nhưng không ngờ cư dân đã xuống đường biểu tình, giống những gì ông từng đọc về Barcelona và nhiều thành phố châu Âu.

Theo Bernadett Papp, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Dự báo Du lịch Châu Âu Hà Lan, các cuộc biểu tình phản đối du khách ngày càng nhiều sau đại dịch, khi cư dân quen với nhịp sống vắng khách nhưng nay chứng kiến lượng khách đổ đến, thậm chí vượt mức trước năm 2020.

Cư dân chọn biểu tình thay vì vận động chính sách vì cách này thu hút truyền thông hiệu quả, tạo áp lực buộc chính quyền phải hành động. "Ở Barcelona, Amsterdam, biểu tình đã giúp du lịch được đưa vào chương trình nghị sự", Papp nói. Tuy nhiên, chính sách du lịch phân tán, thiếu đầu mối khiến cư dân khó biết phải đối thoại với ai, dẫn tới bức xúc và mất niềm tin.

Tatyana Tsukanova, giáo sư thỉnh giảng tại Trường Kinh doanh Khách sạn EHL, nhận định phản ứng của cư dân thường tiến triển từ chịu đựng, kêu ca, đối đầu, rồi tìm cách thích ứng và thay đổi. Trong quá trình đó, khách du lịch dễ trở thành "vật tế thần".

Mùa hè 2024, người biểu tình ở Barcelona ném đồ vật, dùng súng nước, lon nước ngọt phun vào khách, chăng dây chặn lối vào khách sạn và quán cà phê, hô vang: "Khách du lịch hãy về nhà". Những cảnh tương tự diễn ra ở Mallorca, Venice và Lisbon.

Dù khách dễ trở thành mục tiêu, gốc rễ vấn đề nằm ở chính sách, Tsukanova nói. Nghiên cứu cho thấy sự đối đầu trực tiếp khiến một số du khách thấy không được chào đón, nhưng tác động thường ngắn hạn. Thực tế, sau loạt biểu tình ở Tây Ban Nha năm 2024, lượng khách đến nước này vẫn tăng 4,1% trong 7 tháng đầu năm 2025.

Theo các chuyên gia, biểu tình giúp nâng cao nhận thức, có thể khiến khách thay đổi hành vi, như chọn ở khách sạn thay vì thuê ngắn hạn. Nhưng về lâu dài, chưa có bằng chứng cho thấy biểu tình làm giảm khách.

Nhiều thành phố thường phản ứng bằng chính sách chắp vá, mang tính biểu tượng nhiều hơn là thực chất, càng làm gia tăng lo ngại và củng cố cái nhìn tiêu cực về du lịch.

Để tránh kịch bản "thành phố dành cho khách du lịch chứ không phải để sống", Lionel Saul, giảng viên EHL, cho rằng cần siết cho thuê ngắn hạn, đánh thuế du khách cao hơn và lồng ghép cộng đồng địa phương vào quy hoạch du lịch. Nhà báo du lịch Doug Lansky bổ sung rằng việc thiếu tiếng nói người dân trong các quyết sách sẽ gây thiệt hại lâu dài cho điểm đến.

"Chúng ta muốn trải nghiệm những nền văn hóa tuyệt đẹp, nhưng cuối cùng chính chúng ta lại gây tác động tiêu cực đến những điều mình tìm kiếm", Palmero nói.

Anh Minh (Theo CNBC)