Đột quỵ ngày càng trẻ hoá: Chuyên gia chỉ cách nhận diện các ‘tín hiệu sức khỏe’

Trong bối cảnh đột quỵ đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, tàn phế và ngày càng trẻ hoá, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực đột quỵ chia sẻ những thông tin hữu ích về cách nhận biết, phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Đột quỵ: Nhận biết kịp, cứu sống kịp

Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có nguy cơ đột quỵ cao hàng đầu Đông Nam Á, mỗi năm ghi nhận khoảng 200.000 ca mắc đột quỵ. Đáng lo ngại, đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế, tạo ra gánh nặng chi phí lớn cho xã hội. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2021, Việt Nam ghi nhận hơn 167 ca tử vong do đột quỵ trên mỗi 100.000 người.

Trước số ca đột quỵ gia tăng, việc lan tỏa những kiến thức y khoa chính thống về đột quỵ đóng vai trò quan trọng trong nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng bệnh và chăm sóc sức khoẻ chủ động.

Trên tinh thần đó, tại số “Medi Talk” đầu tiên của tạp chí Tri thức - Znews, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng - Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân Dân 115, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM và ThS.BS Lê Thanh Khôi - Trưởng hội đồng chuyên môn Y khoa Hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu đã chia sẻ các thông tin y khoa hữu ích về “Đột quỵ: Nhận biết kịp, cứu sống kịp”. 

FAST - 4 dấu hiệu nhận diện sớm đột quỵ

Hai chuyên gia lưu ý người dân có thể tự nhận biết dấu hiệu đột quỵ cho bản thân và những người xung quanh thông qua 4 dấu hiệu FAST: F (Face - Khuôn mặt), A (Arm - Tay), S (Speak - Nói), T (Time - Thời gian). 

PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng nhấn mạnh, yếu tố thời gian rất quan trọng. “Cửa sổ vàng” (thời gian vàng) theo chuyên gia là khoảng 3 giờ từ khi khởi phát dấu hiệu đột quỵ. Chữa trị kịp thời cho bệnh nhân trong khoảng thời gian này đóng vai trò then chốt trong giảm thiểu tử vong và di chứng. 

“Ở trường hợp tắc các động mạch lớn trong não, cứ 1 phút trôi qua 2 triệu tế bào não sẽ mất đi.… Chúng ta cần phải “vẽ” những con đường để giúp bệnh nhân đến với cơ sở điều trị đột quỵ trong thời gian sớm nhất”, vị chuyên gia nói thêm.

ThS.BS Lê Thanh Khôi chia sẻ, tại hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu, hội đồng y khoa thường xuyên đào tạo về kiến thức FAST cho đội ngũ bác sĩ, dược sĩ trẻ để họ có thể giúp ích cho cộng đồng. 

Với mạng lưới rộng khắp, "gần dân - sát dân", Long Châu nỗ lực nâng cao nhận thức người dân về bệnh đột quỵ, hỗ trợ kết nối người bệnh đột quỵ đến cơ sở y tế. Trước đó, bác sĩ Long Châu đã kịp thời nhận diện dấu hiệu đột quỵ của khách hàng ngay tại trung tâm tiêm chủng; phối hợp đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất, giúp người này được cấp cứu trong “cửa sổ vàng”. 

Chủ động là “chìa khoá” phòng ngừa 

Hơn 30 năm gắn bó với lĩnh vực đột quỵ, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng đánh giá độ tuổi mắc đột quỵ đang ngày càng trẻ hoá. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu lành mạnh, làm quen và sử dụng sớm thuốc lá, bia rượu, chất gây nghiện… Những yếu tố đó làm gia tăng các bệnh lý nền nguy cơ, khiến tỷ lệ đột quỵ tăng mạnh ở đối tượng trẻ. 

Theo ông, các bệnh nền như: cao huyết áp, rối loạn chuyển hoá lipid, đái tháo đường… là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ. Nhiều người thậm chí không biết mình có bệnh nền cho đến khi bị đột quỵ.

Để quản lý tốt các yếu tố bệnh nền, đại diện Long Châu cho biết “chủ động” chính là từ khóa quan trọng: “Người dân cần chủ động kiểm soát các yếu tố nguy cơ, chủ động kiểm soát nguồn gốc nguy cơ. Nếu đã có bệnh nền thì phải tuân thủ điều trị, tránh tự bỏ thuốc và không tái khám theo chỉ định của bác sĩ. Tiếp theo là phải chủ động thay đổi lối sống tích cực và chú trọng khám sức khỏe định kỳ”. 

Đồng tình với BS. Thanh Khôi - PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng cũng khẳng định đột quỵ không phải bệnh “trời kêu ai nấy dạ” mà có thể chữa được, có thể phòng chống hiệu quả. Do đó, người dân không nên hoang mang, chạy theo các thông tin không được kiểm chứng, phi khoa học để tránh “tiền mất tật mang”.

Long Châu hợp tác chiến lược quốc gia về phòng và quản lý đột quỵ

Ngày 29/10/2025, hệ thống nhà thuốc và trung tâm tiêm chủng Long Châu đồng hành cùng Bộ Y tế và các đơn vị đã chính thức khởi động chương trình “Hợp tác chiến lược Quốc gia về phòng và quản lý đột quỵ tại Việt Nam”. 

Hơn 2.400 nhà thuốc, 200 trung tâm tiêm chủng Long Châu trên toàn quốc sẽ là “cánh tay nối dài” của ngành y tế hỗ trợ lan tỏa các thông tin y khoa chính thống đến người dân, góp phần nâng cao nhận thức người dân về phòng ngừa đột quỵ.

Bích Đào