Đột quỵ đang trẻ hóa

Theo Bộ Y tế, đột quỵ hiện là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế, không chỉ ở người cao tuổi mà cả ở người trẻ nếu có các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, mỡ máu, tiểu đường, béo phì, hút thuốc lá, lối sống ít vận động.

Khoảng 10% BN đột quỵ trước 45 tuổi

Theo Trung tâm Đột quỵ (BV Bạch Mai), khoảng 10% các ca đột quỵ được điều trị tại đây là người trẻ (dưới 45 tuổi). Một thống kê trong năm 2024 tại bệnh viện (BV) tỉnh và các BV tuyến huyện của một tỉnh miền núi phía bắc cho thấy trong số 167 bệnh nhân (BN) đột quỵ não có 65,3% là nam, và 12% là BN trẻ. Đáng chú ý, tại Trung tâm Đột quỵ - BV Bạch Mai, các bác sĩ ghi nhận những ca đột quỵ rất trẻ, dưới 30 tuổi.

Phó giám đốc Trung tâm Đột quỵ - BV Bạch Mai Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh phòng đột quỵ tốt nhất là dự phòng yếu tố nguy cơ từ sớm. Nếu không kiểm soát hiệu quả, đột quỵ có thể xảy ra bất kỳ, khi đang chơi thể thao, tham gia giao thông, khi đi công tác, vào buổi sáng khi chuẩn bị đi làm.

Như trường hợp của nam thanh niên 27 tuổi (quê ngoại tỉnh, làm việc ở Hà Nội). Sáng 5.8, BN thức dậy bình thường chuẩn bị đi làm, nhưng khoảng 7 giờ, BN xuất hiện triệu chứng tê, yếu nửa người bên phải, đi lại loạng choạng, chóng mặt. Nghi đột quỵ nên BN được người nhà đưa vào Trung tâm Đột quỵ - BV Bạch Mai. Kết quả chụp mạch não phát hiện BN bị đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não) vùng tiểu não 2 bên. BN được điều trị theo phác đồ của Bộ Y tế, và có cải thiện. BN được thực hiện thêm các xét nghiệm chẩn đoán, tìm cơ chế bệnh sinh gây đột quỵ để điều trị dự phòng tối ưu.

Tại BV E, các bác sĩ cũng tiếp nhận các ca đột quỵ là BN trong độ tuổi 40 - 50. Trong số này có trường hợp nhập viện do tai nạn giao thông nhưng qua khám lâm sàng, xét nghiệm, kết quả chụp sọ não, bác sĩ xác định tai nạn xảy ra do BN bị đột quỵ, nhồi máu não trái. Trường hợp này đột quỵ có nguyên nhân do tắc một nhánh động mạch mạch máu não trái. BN có tiền sử mỡ máu cao, thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá. Một ngày trước khi đột quỵ, BN có cơn thiếu máu não thoáng qua với biểu hiện tê yếu một bên tay và chân, đau đầu dữ dội, chóng mặt, giảm thị lực, khó nói nhưng BN lại chủ quan cho rằng đó là do say rượu nên không đến BV. Sau đó, trong lúc điều khiển ô tô trên đường, BN bị đột quỵ, rơi vào trạng thái nguy hiểm, không kiểm soát được phản xạ khi tham gia giao thông.

Nhiều nguyên nhân đột quỵ ở người trẻ

Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, người trẻ nếu không may bị đột quỵ, sức khỏe và thể chất tốt hơn, ít bệnh nền hơn, nên tiên lượng hồi phục sau đột quỵ cũng cao hơn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, không hồi phục tốt thì sẽ phải chịu gánh nặng bệnh tật dài hơn. Vì thế, người trẻ tuyệt đối không nên chủ quan với bệnh.

Đột quỵ ở người trẻ cũng có thể do các bệnh lý kèm theo như tiền sử có bệnh tim mạch (do rung nhĩ tiềm ẩn mà không phát hiện ra), do bị tăng huyết áp không tuân thủ điều trị; hoặc do dị dạng mạch máu thời gian dài nhưng không được chẩn đoán sớm.

"Người trẻ thường chủ quan, ăn uống, sinh hoạt không hợp lý dẫn đến thừa cân, béo phì và ít vận động. Đó là các yếu tố góp phần làm tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày nay báo động hơn. Do đó, để ngừa đột quỵ, người trẻ cần duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân béo phì, duy trì vận động thể lực phù hợp", bác sĩ Dũng lưu ý thêm.

Để phòng ngừa đột quỵ, bác sĩ Dũng chia sẻ mỗi người, ngay từ lúc trẻ nên duy trì thói quen sống lành mạnh như tập thể dục đều đặn, kiểm soát cân nặng, không hút thuốc lá; chủ động tầm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, tiểu đường, mỡ máu, bệnh tim mạch.

Trường hợp BN nghi ngờ đột quỵ thì cần đến cơ sở y tế sớm nhất có thể vì mỗi giây, mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào thần kinh mất đi không thể hồi phục. BN đột quỵ càng đến BV sớm, cơ hội hồi phục càng cao.