Đồng thuận xã hội và giải pháp tổng thể - Xe buýt TP.HCM có cần làn riêng?, Kỳ 3

Sau khi ghi nhận nhiều ý kiến của người dân và tài xế còn băn khoăn về tính khả thi, cũng như thói quen di chuyển bằng xe cá nhân và yêu cầu về quy hoạch dài hạn, câu chuyện “Xe buýt TP.HCM có cần làn riêng?” tiếp tục đặt ra vấn đề quan trọng: thành phố sẽ triển khai lộ trình ra sao, và đâu là yếu tố quyết định để giải pháp thành công?

Kỳ 3: Đồng thuận xã hội và giải pháp tổng thể

Ngoài ý kiến đồng tình, những lo ngại như trên xoay quanh đề xuất mở làn riêng cho xe buýt ở TP.HCM cho thấy, nếu không có giải pháp tổng thể, việc mở làn riêng có thể gây thêm áp lực cho hạ tầng vốn hạn chế. Chính vì vậy, các chuyên gia cho rằng thành phố phải tính toán kỹ lộ trình và tổ chức khoa học, thay vì làm ồ ạt.

Trao đổi với phóng viên Báo Thanh Niên, một số chuyên gia cho biết: tỷ lệ đi lại bằng phương tiện công cộng ở TP.HCM hiện chỉ khoảng 7–8%. Muốn thay đổi, thành phố cần tạo sức hút bằng các mô hình như xe buýt nhanh (tức BRT), làn dành riêng hoặc làn ưu tiên, thay vì chỉ dựa vào xe buýt thông thường.

Tuy nhiên, bài toán không chỉ dừng ở mô hình. ThS Lê Văn Cường cho rằng cấu trúc đô thị nhiều ngõ hẻm khiến người dân quen với xe cá nhân. Vì thế, nếu triển khai làn ưu tiên, thành phố cần có lộ trình từng bước, bắt đầu từ những tuyến có nhu cầu lớn, nhiều người đi xe buýt.

Trước đó, TP.HCM đã từng thí điểm làn đường riêng cho xe buýt, hay việc triển khai tuyến buýt nhanh BRT trên một số tuyến đường trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, do nhiều bất cập, hầu hết các dự án trên đều dang dở.

Theo ThS Lê Văn Cường, không chỉ làn dành riêng cho xe buýt, có thể thiết kế linh hoạt để dùng chung với xe cứu thương hoặc xe khách lớn trong một số khung giờ. Như vậy người dân sẽ thấy hạ tầng được tận dụng hợp lý, tránh cảm giác lãng phí.

Có thể thấy, việc tổ chức làn riêng, làn ưu tiên cho xe buýt tại TP.HCM là một giải pháp mang tính lâu dài, cần được nghiên cứu và triển khai trên cơ sở khoa học, đồng bộ với định hướng phát triển giao thông công cộng. Trong bối cảnh hạ tầng hiện hữu còn nhiều hạn chế, đặc biệt là hệ thống đường nhỏ, hẻm sâu, giải pháp này chỉ có thể phát huy hiệu quả khi đi kèm với những chính sách hỗ trợ về kết nối trung chuyển, đầu tư phương tiện, cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải công cộng. Theo ThS Lê Văn Cường, tất cả cần nằm trong một quy hoạch đồng bộ, rút kinh nghiệm từ cả thành công lẫn thất bại của các dự án trước.

Từ các ý kiến trên có thể thấy, sự đồng thuận của người dân là yếu tố then chốt. Khi người dân cảm nhận được tiện lợi, an toàn và dịch vụ ngày càng tốt hơn, phương tiện công cộng mới thật sự trở thành lựa chọn ưu tiên. Xe buýt có làn riêng hay không, câu trả lời nằm ở cách TP.HCM triển khai: lộ trình khoa học, chính sách đồng bộ và quan trọng nhất là sự đồng thuận xã hội. Đây sẽ là chìa khóa để thành phố xây dựng một hệ thống giao thông văn minh, xanh và bền vững trong tương lai.