Đồng Nai: Chủ đất khai thác đá... để trồng điều?

Từng bị xử phạt vì "hủy hoại đất", nhưng một chủ đất ở xã Phú Trung, tỉnh Đồng Nai vẫn tiếp tục đào bới, "khai thác" đá để… trồng điều. Người dân nghi ngờ đây là hoạt động khai thác khoáng sản trá hình?

Lọt thỏm giữa những vườn điều và rẫy cao su của người dân tại xã Phú Trung (huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước cũ, nay thuộc tỉnh Đồng Nai), cách trụ sở UBND xã chỉ khoảng 4 km, có một khu đất được chủ cho rằng đang "cải tạo" để trồng điều. Tuy nhiên, thực tế khu đất này lại giống một "công trường" khai thác đá hơn.

"Công trường" khai thác đá giữa vườn điều?

Những ngày giữa tháng 10.2025, phóng viên Thanh Niên nhận được phản ánh về việc một khu đất ở xã Phú Trung có dấu hiệu khai thác khoáng sản (đá) trái phép. Một số hình ảnh người dân từng ghi lại tại vị trí này trước đó hơn 2 tháng cho thấy hoạt động này đã diễn ra khá lâu.

Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi men theo con đường bê tông nhỏ đối diện trụ sở UBND xã Phú Trung, đi sâu vào khu vực rẫy điều và cao su khoảng 4 km thì phát hiện một khu đất rộng hàng ngàn mét vuông. Tại đây, nhiều đống đá chẻ lớn nhỏ được tập kết ngổn ngang, trông chẳng khác gì một "công trường" khai thác.

Phía trên đồi, một vách đá lớn có dấu hiệu bị đục phá, xung quanh cũng có nhiều đống đá tảng lớn, nhỏ. Nền đường bê tông dẫn vào khu vực này bị hư hại nghiêm trọng, khiến phóng viên gần như không thể tiếp tục di chuyển. Khi thấy có người lạ đến, một vài người từ lán trại gần đó bước ra quan sát với ánh mắt dò xét, khiến không khí trở nên căng thẳng.

Trưa cùng ngày (14.10), từ trên cao, phóng viên ghi nhận một xe cuốc đang hoạt động tại khu vực đồi (nơi có dấu hiệu đục phá trước đó). Cùng lúc này, một xe ben phủ kín bạt rời khỏi khu vực bãi đá này bằng lối đi khác, tránh con đường gần trụ sở UBND xã.

Một người dân ở xã Phú Riềng (Đồng Nai) - địa bàn giáp ranh với Phú Trung, cho biết xe ben chở đá thường di chuyển qua các con đường rẫy, đoạn giáp ranh giữa 2 xã Phú Trung và Phú Riềng, chủ yếu vào buổi trưa hoặc ban đêm, có thể là để "né" giờ làm việc của cơ quan chức năng.

Phóng viên đón lõng chờ sẵn ở 1 tuyến đường rẫy mà người dân chỉ dẫn, gần với đường ĐT.753B. Tuy nhiên một lúc sau, có 1 người đàn ông từ bên trong đi ra dò xét. Thấy người lạ, có thể thấy động, nên chiếc xe đã không di chuyển ra phía đường mà phóng viên đã chờ sẵn.

Ba ngày sau (ngày 17.10), khi quay lại khu vực gần hiện trường, từ trên cao, chúng tôi ghi nhận một số bãi tập kết đá từng thấy trước đó đã "biến mất", nhưng chiếc xe cuốc vẫn còn tại đây. Phóng viên đã trực tiếp đến UBND xã Phú Trung để phản ánh sự việc. Sau khi nhận phản ánh từ phóng viên, ông Nguyễn Quý Hà, Phó chủ tịch UBND xã Phú Trung cùng một cán bộ xã đã trực tiếp dẫn phóng viên vào kiểm tra thực địa.

Chủ đất nói "chỉ cải tạo để trồng điều"

Tại khu đất phóng viên phản ánh, ông Vũ Văn Chiến (49 tuổi, ngụ xã Phú Trung, là chủ khu đất) nhanh chóng chạy ra  tiếp chuyện lực lượng chức năng và thừa nhận việc đang "cải tạo" đất để… trồng điều.

Người này giải thích về số lượng đá lớn đang được tập kết ngổn ngang khắp nơi rằng: "Đá nhiều quá, trồng điều không sống được nên tôi phải cải tạo đất. Đá mang về kè ao cá, làm đường nông thôn, cho các trường học xin về làm tiểu cảnh và người dân địa phương chứ không bán".

Tuy nhiên, theo quan sát của phóng viên, khu vực đang được "cải tạo" lại có dấu hiệu của một công trường khai thác đá hơn. Trên sườn đồi cao khoảng 5 m, vách đá bị đục phá nham nhở. Rải rác xung quanh là những đống đá đã được chẻ ra sẵn hoặc những khối đá lớn, nhỏ xếp thành từng cụm, có cả những phiến đá đang được cắt gọt lại. Gần khu vực này, phóng viên còn phát hiện một búa phá đá bị tháo rời - dấu hiệu cho thấy việc khai thác đá có thể mới diễn ra không lâu.

Tại đây, ông Chiến thừa nhận, trong thời gian vừa qua chính quyền địa phương và công an xã cũng đã nhiều lần trực tiếp kiểm tra, xử lý.

Chính quyền từng xử phạt chủ đất về hành vi hủy hoại đất

Ông Trần Quý Hà, Phó chủ tịch UBND xã Phú Trung, cho biết thực tế chính quyền đã nắm thông tin việc khu vực này đang "cải tạo" đất.

"Khi nhận phản ánh, chúng tôi phối hợp công an xã và phòng kinh tế vào kiểm tra, lập biên bản. Hiện giao cơ quan công an xác minh cụ thể phần diện tích cải tạo, khai thác sai mục đích. Nếu phát hiện có dấu hiệu khai thác khoáng sản trái phép, xã sẽ xử lý nghiêm và yêu cầu khôi phục hiện trạng ban đầu", ông Hà cho biết.

Cũng theo ông Hà, vụ việc này đã từng được phát hiện và xử lý khi còn thuộc thẩm quyền quản lý xã (thời điểm còn thuộc huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước cũ).

"Hiện theo quy định mới, xã đang lập hồ sơ để xử lý vi phạm hành chính theo thẩm quyền của chính quyền 2 cấp. Nếu sau kiểm tra mà vẫn tái diễn, địa phương sẽ xử lý dứt điểm. Trường hợp lợi dụng cải tạo đất để khai thác khoáng sản, xã sẽ kiên quyết xử lý nghiêm và quản lý chặt, không để phát sinh khai thác tài nguyên khoáng sản của địa phương cũng như của quốc gia", ông Nguyễn Quý Hà khẳng định.