Đội tuyển Việt Nam đại phẫu: Trẻ hơn, cao hơn và 'Tây' hơn nữa

Đội tuyển Việt Nam chuẩn bị cho cuộc chuyển giao lực lượng trong 1 năm tới, với lực lượng cầu thủ trẻ, Việt kiều, cùng những gương mặt mới được lựa chọn theo nhãn quan của HLV Kim Sang-sik.

Đội tuyển Việt Nam cần chuyển giao, không thể chậm trễ

Mỗi lứa cầu thủ trong lịch sử đội tuyển Việt Nam đều có phát triển theo công thức: khẳng định mình để giành chỗ đứng, duy trì phong độ, rồi đến giai đoạn hoàng hôn sự nghiệp, lúc tiệm cận 30 tuổi.

Lứa U.23 Việt Nam đoạt ngôi á quân châu Á năm 2018 của HLV Park Hang-seo đã hoàn thành sứ mệnh, khi đưa đội tuyển Việt Nam lên ngôi vô địch AFF Cup 2018 và 2024, tứ kết Asian Cup 2019, vòng loại thứ ba World Cup 2022...

Đây chắc chắn là lứa cầu thủ đẳng cấp và toàn năng bậc nhất bóng đá Việt Nam từng sản sinh. Tuy nhiên, một nền bóng đá không thể cứ "sống mòn" trên tài năng của một lứa duy nhất. Chuyển giao là chuyện sớm hay muộn. Vấn đề là thanh lọc thế nào để vừa tạo nên nền móng cho thế hệ mới, nhưng vẫn giữ thành tích ở ngưỡng chấp nhận được. 

HLV Philippe Troussier đã nhìn thấy giới hạn của "thế hệ vàng" từ 2 năm trước, và tiến hành tái thiết với hàng loạt tài năng trẻ. Tuy nhiên, cuộc cách tân của ông Troussier sớm đổ vỡ, bởi thế hệ trẻ còn quá non để vượt đàn anh. 

Lối chơi đề cao sự kiểm soát và áp đặt thế trận của nhà cầm quân người Pháp cũng không phù hợp, vì thể lực, kỹ chiến thuật và tâm lý cầu thủ Việt Nam chưa đủ đáp ứng.

Khác với ông Troussier, HLV Kim Sang-sik theo mềm dẻo và linh hoạt hơn. Vẫn ưu tiên phòng ngự như người tiền nhiệm Park Hang-seo, nhưng ông Kim biến hóa hơn trong đấu pháp pressing và tấn công, trao cho cầu thủ không gian tự do để "tự biên tự diễn" và biến đổi uyển chuyển. 

Ở vòng loại Asian Cup 2027 và AFF Cup 2026, lứa cũ vẫn chiếm ưu thế với khoảng từ 9 đến 10 gương mặt đá chính. Sức ép thành tích khiến ông Kim sử dụng phương án an toàn. Nhưng, đó là khi lứa trẻ chưa "chín", đồng thời việc tin dùng cựu binh cũng là cách để HLV người Hàn Quốc nhìn thấy giới hạn cuối cùng của "thế hệ vàng". 

Giờ thì, đội tuyển Việt Nam đã hội tụ đủ yếu tố để chuyển giao. Thế hệ trụ cột (sinh từ năm 1995 đến 1997) đã xuống phong độ, lứa U.23 lớn dần qua từng trận đấu, còn tư duy sử dụng Việt kiều và ngoại binh nhập tịch đã cởi mở hơn xưa. 

Cánh cửa rộng mở 

10 năm trước, bóng đá Việt Nam từng tranh cãi gay gắt: có nên triệu tập Hoàng Vũ Samson (tên cũ là Samson Kayode) lên đội tuyển quốc gia hay không?

Samson có thừa tài năng. Anh ghi 223 bàn, trở thành chân sút nội hay nhất lịch sử V-League. Samson cũng từng vô địch V-League 3 lần cùng CLB Hà Nội, nhưng, anh chưa từng (và có lẽ không bao giờ) có cơ hội chạm tới đội tuyển Việt Nam.

Bởi, Samson nổi lên ở giai đoạn đội tuyển quốc gia còn xa lạ với những ngoại binh nhập tịch. Phan Văn Santos, Đinh Hoàng La may mắn hơn Samson, khi được khoác áo tuyển, nhưng cũng chỉ là đá giao hữu.

Đến khi Xuân Son cập bến đội tuyển vào tháng 12.2024 và lập tức chói sáng với 7 bàn thắng mang về chức vô địch AFF Cup 2024, tư duy về những ngoại binh nhập tịch (như Samson năm nào) mới thay đổi. Theo chân Xuân Son, Gustavo Sant Ana (trung vệ cao 1,95 m, người Brazil) có thể cũng lên tuyển vào năm sau, khi đã có quốc tịch Việt Nam.

Và hàng loạt cầu thủ Việt kiều chất lượng đã được mở đường về nước nhờ quy chế "thoáng" hơn ở V-League (cho phép mỗi đội đăng ký 2 Việt kiều), góp phần tạo nên những Văn Lâm, Nguyễn Filip, Cao Pendant Quang Vinh ở đội tuyển hiện tại, cùng Adou Minh, Kyle Colonna, Patrik Lê Giang, Lê Viktor hay Trần Thành Trung cho tương lai.

"Đội tuyển Việt Nam phải là nơi hội tụ nguồn lực tốt nhất của nền bóng đá", bình luận viên Vũ Quang Huy chia sẻ. 

Đội tuyển Việt Nam có thể trẻ hóa với lứa U.23, có thể "Tây hóa" với Việt kiều và ngoại binh nhập tịch, hoặc cũng có thể trộn lẫn lứa già, lứa trẻ và "Tây", tùy quan điểm của HLV Kim.

Nhưng, dù pha trộn với công thức nào, có lẽ ai cũng hiểu: đội tuyển Việt Nam đã đến lúc phải thay đổi toàn diện. Đối thủ đang vươn lên từng ngày, đồng nghĩa chúng ta sẽ thụt lùi nếu đứng yên. 

Chuyển giao lực lượng, đôi khi không phải cứ... thay hết, nhưng đội tuyển quốc gia phải là nơi dành cho những cầu thủ xứng đáng và có khát vọng, chứ không thể cứ mãi bấu víu vào một thế hệ sắp bước qua giai đoạn huy hoàng.