Đọc xong chia sẻ loạt BÍ QUYẾT khi con vào lớp 1 của bà mẹ Hà Nội, phụ huynh thốt lên: “Ước gì biết sớm hơn”

Những thắc mắc khi con vào lớp 1 được chị Liên giải đáp chi tiết.

Là một bà mẹ hai con, đồng thời đang làm việc trong lĩnh vực giáo dục, chị Nguyễn Thị Hồng Liên (Hà Nội) thường xuyên nhận được nhiều tin nhắn, lời hỏi han từ các phụ huynh có con chuẩn bị vào lớp 1. Từ chuyện chọn trường, chọn lớp sao cho phù hợp, đến việc có nên dạy trước chữ, toán, tiếng Anh… tất cả đều xuất phát từ mong muốn con bước vào tiểu học thật tự tin. 

"Nhớ lại, khi con mình vào lớp 1, mình cũng đầy tâm sự, đầy lo lắng, đầy băn khoăn khi hồi đó tiền thì không nhiều, học trường tư thì khó quá, mà học trường công thì lại thương con. Làm thế nào để con có thể phát triển tốt nhất ở cấp tiểu học mà mình có thể chi phí ít tiền nhất", chị Liên chia sẻ.

Với kinh nghiệm đồng hành cùng các con và những trải nghiệm cá nhân, chị Liên đã có nhiều chia sẻ thẳng thắn, gần gũi, giúp giải tỏa phần nào nỗi lo lắng của các bậc cha mẹ trong giai đoạn chuyển cấp đầy bỡ ngỡ này.

CHỌN TRƯỜNG NÀO CHO CON KHI BẮT ĐẦU TIỂU HỌC?

Với chị Liên, điều quan trọng nhất của trẻ tiểu học là phát triển thể chất, có thời gian chơi đủ, học vừa phải, không trở thành gánh nặng. Đặc biệt, đây cũng là độ tuổi vàng để học ngoại ngữ. Vậy nên, tiêu chí đầu tiên chị cân nhắc là khả năng tài chính.

Nếu gia đình có kinh tế cao thì có rất nhiều lựa chọn: chương trình song ngữ, học nhiều môn bằng tiếng Anh, rèn kỹ năng, hoạt động ngoại khóa... Mình thấy hầu hết các trường ở mức học phí này đều khá tốt. Trẻ được học tới 20 tiết tiếng Anh/tuần, khoảng 10–12 tiết với giáo viên nước ngoài, thực sự là một cơ hội hiếm để con tiếp cận ngoại ngữ.

Nếu ở mức thấp hơn một chút có thể chọn trường tư. Ưu điểm là học nhẹ nhàng, ăn uống tốt, nhiều hoạt động thể chất, sự kiện, giúp các con năng động. Tuy nhiên, với ngoại ngữ, nếu muốn con thực sự giỏi và tiến xa thì cha mẹ vẫn nên "tăng bo" thêm 1–2 buổi tiếng Anh/tuần cho con. Vì với mức phí 5–7 triệu này, lớp thường có tối thiểu 25 học sinh, và các chương trình chỉ dừng ở mức tăng cường tiếng Anh ngôn ngữ, khó đạt chuẩn như môi trường bản ngữ.

Nếu tài chính bình thường, con hoàn toàn có thể học trường công, sau đó bù thêm bằng các lớp ngoại ngữ, kỹ năng hoặc hoạt động dã ngoại bên ngoài. Đây cũng chính là con đường chị Liên chọn cho con trai lớn. Mãi đến năm lớp 3, khi mẹ được vào làm việc tại một trường song ngữ, con mới có cơ hội chuyển sang học cùng mẹ.

"Điều quan trọng tiếp theo mình cân nhắc là trường gần nhà. Dù là công hay tư, mình vẫn ưu tiên gần nhà để không mất thời gian đưa đón. Như vậy con có nhiều thời gian chơi hơn, trong khi các bạn nhà xa đi xe bus 45 phút mới về thì con mình đã chơi xong rồi", chị Liên nói.

CÓ NÊN CHO TRẺ HỌC TRƯỚC CHƯƠNG TRÌNH? 

Quan điểm của chị Liên là không dạy trước chương trình lớp 1. Hai con nhà chị Liên, kể cả khi bạn lớn vào học trường công cũng không đi học trước.

"Thực tế, khi mình dự giờ lớp 1, thấy những bạn đã học trước thường tỏ ra nhàn nhã nhưng lại không tập trung nghe bài. Ban đầu có lợi thế hơn các bạn khác, nhưng về sau, khi chương trình khó dần, các bạn này lại dễ bị đuối do thiếu thói quen tập trung. Trong khi đó, những bạn chưa học trước nhưng chăm chỉ, nghe giảng nghiêm túc thì tiến bộ rõ rệt.

Vì vậy, cha mẹ không cần dạy trước kiến thức lớp 1, mà nên tập trung rèn kỹ năng nền tảng cho con", bà mẹ 2 con chia sẻ.

CÁC KỸ NĂNG CẦN DẠY CON TRƯỚC KHI VÀO LỚP 1 

Trước khi con vào lớp 1, và cả khi con bắt đầu vào học, nếu tối nào cũng duy trì cùng con luyện tập, thì dù chưa biết chữ hay toán trước, trẻ vẫn có thể tự tin, yêu thích việc học. Nhớ rằng: chỉ rèn kỹ năng hòa nhập, tuyệt đối không dạy trước kiến thức lớp 1. Bởi nếu học trước, trẻ đến lớp sẽ dễ chán, không tập trung, lâu dài lại đuối hơn bạn bè.

Theo chị Liên, có những kỹ năng cần dạy con:

Thứ nhất, khả năng ngồi tĩnh và ngồi bàn. 

Cố gắng luyện đến khi vào lớp 1 con có thể ngồi tĩnh tập trung từ 30 - 40 phút (thời gian của một tiết tiểu học). Từ khi con 4 tuổi, nên bắt đầu dạy con ngồi bàn. Cách để luyện con ngồi bàn như sau:

Chuẩn bị góc học tập riêng cho con: Hãy mua cho con một chiếc bàn nhỏ, xinh xắn, phù hợp với vóc dáng để con ngồi thoải mái, không quá cao cũng không quá thấp. Kèm theo đó là một chiếc đồng hồ báo thức, vừa để trang trí, vừa giúp con làm quen với việc xem giờ và biết cách theo dõi thời gian.

Áp dụng nguyên tắc thưởng – phạt hợp lý: Con cần được khen ngợi nhiều hơn kỷ luật, bởi lời khen giúp con cảm nhận mình là một đứa trẻ ngoan, từ đó nuôi dưỡng sự tự trọng và mong muốn hướng tới những điều tốt đẹp. Ngược lại, nếu con không hợp tác, vẫn có thể áp dụng hình phạt nhẹ nhàng nhưng nhất quán.

Xây dựng thói quen học tập cố định: Mẹ nên chọn một khung giờ ổn định để cùng con ngồi bàn, chẳng hạn từ 7h – 8h30 tối (nếu mẹ về muộn thì bắt đầu từ 8h cũng được). Khi mới tập, chỉ cần "dụ" con ngồi 5 phút, sau đó mỗi tuần tăng thêm 5 phút cho đến khi đạt khoảng 40 phút là đủ. Với những bé hiếu động, có thể xen kẽ: ngồi 5–10 phút, nghỉ chơi vận động 5–10 phút, rồi quay lại bàn.

Đa dạng hóa hoạt động trên bàn: Để con hứng thú, mẹ có thể thay đổi hoạt động tĩnh theo sở thích của con như: vẽ, tô màu, chơi thẻ bài, ghép hình, đọc sách và kể lại, nghe mẹ kể chuyện rồi kể lại theo tranh, luyện trí nhớ với số và chữ cái, hoặc học tiếng Anh. Ngoài ra, các bộ sách luyện IQ cũng rất hữu ích và thú vị, giúp rèn luyện khả năng tập trung hiệu quả.

Một điều cha mẹ cần đặc biệt lưu ý là khi bước vào lớp 1, con sẽ phải học cách ngồi ngay ngắn, trật tự và im lặng trong giờ học. Vì thế, ngay từ khi con khoảng 5 tuổi, bố mẹ có thể bắt đầu rèn cho con thói quen ngồi học một mình mà không cần có mẹ ngồi kèm, cũng như không được phép vừa học vừa nói chuyện.

Cách đơn giản là giao nhiệm vụ cụ thể cho con, chẳng hạn: "Con làm hai trang này trong 5 phút nhé", rồi chỉ vào đồng hồ và giải thích kim phút di chuyển từ số nào đến số nào. Trong thời gian đó, con phải tập trung làm việc, không gọi mẹ, không làm việc khác. Sau khi con quen được 5 phút, có thể tăng dần lên 10 phút, rồi 15 phút, và tiến tới 20–30 phút. Đây chính là nền tảng quan trọng để con bước vào lớp 1 tự tin và chủ động hơn.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên kiểm soát các hoạt động giải trí như xem tivi, chơi iPad hay máy tính. Những trò chơi điện tử hay chương trình trên màn hình thường quá hấp dẫn, khiến con cảm thấy việc học trở nên nhàm chán và dễ chối bỏ. Nếu có cho con xem, cũng chỉ nên giới hạn trong khoảng 60–90 phút mỗi ngày để tránh ảnh hưởng đến việc hình thành thói quen học tập.

Nếu con không thích, con không tập trung thì sao. Thực ra đứa trẻ nào cũng chỉ thích chạy nhảy tự do nên các trẻ không thích ngồi học tĩnh nhiều lắm, nhất là con trai. Mẹ cứ quyết tâm, biết thưởng phạt và động viên đúng cách là làm được.

Thứ hai, khả năng nhận, ghi nhớ nhiệm vụ. 

Bắt đầu từ việc đơn giản như cất đồ, rồi nâng dần lên: rửa cốc, nhờ việc vặt. Đây là cách hình thành khả năng ghi nhớ và biến lời nói thành hành động. Đồng thời, rèn vận động tay – chân giúp phát triển não bộ, kỹ năng cầm bút, viết chữ. Cha mẹ cũng nên tập cho con biết tự ăn, tự đi vệ sinh, tự xếp đồ cá nhân.

Thứ ba, khả năng chào hỏi và diễn đạt: Mẹ phải rèn cho con chào hỏi người lớn, còn diễn đạt là việc mẹ hỏi và con đưa ra câu trả lời cũng như con tập kể lại cho mẹ các câu chuyện trong đời sống, ở lớp mẫu giáo, ở nhà cho bố mẹ. Rồi cao dần là ghi nhớ các câu chuyện dài cho người lớn kể để kể lại. Việc ghi nhớ và kể lại là cực kỳ cần thiết cho quá trình học. 

Thứ tư, kỹ năng tự đi vệ sinh và tự ăn, cái này rất nhỏ nhưng nhiều bé vào lớp 1 mà chưa biết tự xúc ăn và chưa tự đi vệ sinh được. Có bé tè dầm hoặc ị đùn, hoặc có bé đi vệ sinh nặng xong không biết tự rửa...

Thứ năm, với các trường có tiếng Anh tăng cường, thì nên cho con học tiếng Anh trước khi vào lớp 1. Vì nếu lớp 1 cùng lúc học Tiếng Việt rồi tiếng Anh, nhiều cái mới con sẽ bị loạn xạ, nên mình nghĩ là nên cho con học trước Tiếng Anh trước từ 6 tháng đến 1 năm. Còn nếu không thì để lùi sau kỳ 2 khi con học tốt tiếng Việt rồi thì cho đi học tiếng Anh cũng được.

Nếu như con bạn có 3 nhóm kỹ năng: Ngồi làm việc tĩnh, nghe - nhân - thực hiện nhiệm vụ, ghi nhớ sự kiện và diễn đạt lại tốt thì con đã có tất cả kỹ năng để vào học tốt lớp 1.