Doanh nghiệp mất 3 năm không phá sản được, ông Nguyễn Văn Quảng nói cần thủ tục đặc biệt

Sáng 23-10, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Phá sản (sửa đổi). Nhiều ý kiến cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng việc sử dụng ngân sách và áp dụng các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện phá sản.

Nêu ý kiến, Phó tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Quảng đồng tình việc cần thiết bổ sung thủ tục phục hồi trong thủ tục phá sản tại dự án luật, song cần phải đánh giá hiệu quả kinh tế và hiệu quả quản lý nhà nước với biện pháp này.

Kéo dài thời gian làm thủ tục phá sản gây nhiều khó khăn

Bởi theo ông, những doanh nghiệp đã đến mức độ xem xét thủ tục phá sản, kể cả khi đặt vấn đề là phục hồi lại được, có khả năng trả nợ, vẫn cần phải đánh giá khả năng thực tế. Đặc biệt là khi áp dụng biện pháp phục hồi lại doanh nghiệp trên cơ sở sử dụng ngân sách, cần đánh giá tính khả thi và hiệu quả kinh tế. 

Theo ông Quảng, vướng mắc, khó khăn nhất là thời gian thực hiện một vụ phá sản, trung bình kéo dài từ 18 - 24 tháng, thậm chí là 36 tháng, tức là mất tới hơn 3 năm mới giải quyết xong một vụ việc. Với trình tự thủ tục hiện nay, nếu không áp dụng trình tự thủ tục đặc biệt sẽ khó giải quyết. 

Trong dự thảo luật, các trình tự thủ tục đã rút ngắn, nhưng ông cho rằng quá trình thực tiễn cho thấy có phát sinh khó khăn vướng mắc để giải quyết vụ việc phá sản. Đơn cử như quy định về kinh phí chi trả cho các hoạt động phục hồi và phá sản, tại dự thảo luật gộp hai nội dung này, được đánh giá là không phù hợp. 

Lý do là hai thủ tục này đều có vướng mắc liên quan tới kinh phí để đảm bảo duy trì hoạt động của doanh nghiệp trong khi chờ thủ tục phá sản. Đặc biệt là kinh phí duy tu bảo dưỡng và đảm bảo tài sản không bị hỏng hóc, xuống cấp và mất giá trị trong khi chờ phá sản, khi có những trường hợp chi phí rất lớn. 

Từ thực tiễn đó, ông Quảng nêu vấn đề ai sẽ chi trả cho khoản chi phí này, ngân hàng có tiếp tục hay không? Nếu bỏ kinh phí này, tòa án đang thụ lý vụ việc và phải chịu trách nhiệm, thì tính hiệu quả duy trì hoạt động doanh nghiệp này sẽ ra sao? 

Đến khi có giải quyết được cũng hết phần tài sản, thì các nghĩa vụ đảm bảo cho các chủ nợ khác, đặc biệt là nghĩa vụ liên quan tới hợp đồng tín dụng gần như là không còn và phát sinh hậu quả. 

Đánh giá kỹ hiệu quả kinh tế triển khai các thủ tục

Theo Phó tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ, cần phân định rõ kinh phí, nội dung liên quan tới thủ tục phục hồi và thủ tục phá sản. Bởi hiện nay dự luật đưa ra nguyên tắc ưu tiên áp dụng thủ tục phục hồi trước, sau đó mới áp dụng thủ tục phá sản. Như vậy, kinh phí và hoạt động phải ưu tiên cho doanh nghiệp trước, chỉ khi nào không thể phục hồi được mới làm thủ tục phá sản. 

"Tôi đề nghị đánh giá hiệu quả kinh tế, cũng như hiệu quả quản lý nhà nước đối với việc triển khai 2 thủ tục này", ông Quảng góp ý và đề xuất phải có trình tự đặc biệt khi cơ quan thẩm quyền (là tòa án) xác định khả năng không phục hồi được thì phải chuyển rất nhanh sang thủ tục rút gọn để làm thủ tục phá sản, đảm bảo giảm thời gian, giảm chi phí, nhất là thiệt hại cho doanh nghiệp, chủ nợ, chi phí ngân sách nhà nước phải bỏ ra.

Đại biểu Phạm Thúy Chinh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, cho hay sau 10 năm thực hiện luật, đến tháng 9-2023 mới chỉ có hơn 1.500 vụ việc phá sản được tòa án thụ lý và hơn 500 vụ việc được tòa án quyết định xử lý phá sản. 

Thực tế hầu hết doanh nghiệp Việt Nam lựa chọn dừng hoạt động hơn là thực hiện phá sản. Do đó, bà Chinh bày tỏ mong muốn Luật Phá sản phải đơn giản hóa nhất thủ tục hành chính, thuận lợi nhất trong thực hiện thủ tục phá sản để đảm bảo tính khả thi.

"Quá trình thực hiện thủ tục phá sản là vô cùng khó khăn, có những vụ việc kéo rất dài và hậu quả xử lý chi phí pháp lý của Nhà nước là rất lớn, kéo dài. Vì vậy đề nghị cần tiếp tục đánh giá chi phí ngân sách nhà nước trong thực hiện thủ tục phá sản, đảm bảo hiệu quả kinh tế, xã hội và thống nhất trong luật hiện hành" - đại biểu Chinh nêu quan điểm.