Độ xe đạp điện như xe máy: Ngăn ngay hiểm họa

Thực tế nhiều học sinh trong độ tuổi trung học cơ sở chạy xe đạp điện tốc độ vùn vụt trên đường không thua xe máy, thậm chí còn 'ngạo nghễ' vượt qua xe máy.

Thời gian gần đây, việc độ chế xe đạp điện đang râm ran trong học sinh. Bài viết trên Tuổi Trẻ về việc công an xử lý các vụ học sinh đi xe đạp điện độ chế mới đây thêm một cảnh báo cần thiết về việc này. Xe điện độ chế tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, người cầm lái là học sinh lại là mối lo không nhỏ tai nạn giao thông.

Hậu quả khó lường

Mới đây, Công an xã Đồng Phú (tỉnh Đồng Nai) phối hợp lực lượng cảnh sát giao thông kiểm tra phát hiện nhiều xe máy điện của học sinh bị độ chế, thay đổi kết cấu trái phép. Một nam sinh khi bị xử phạt đã trình bày: dù ba mẹ can ngăn, nhưng vì ý thích của mình, nam sinh này đã để dành tiền ăn sáng để độ lại xe đạp điện của mình gồm thay cục IC điều tốc, bình điện, bánh, phuộc… để xe chạy bốc hơn.

Thực tế việc học sinh độ chế xe không chỉ xảy ra ở Đồng Nai mà đã trở thành chuyện đáng lưu tâm ở nhiều tỉnh thành trong cả nước. Cuối tháng 4-2025, lực lượng cảnh sát giao thông Đắk Lắk phát hiện một nhóm gần 70 thanh thiếu niên, học sinh tụ tập xe độ chế quay video gây mất an ninh trật tự.

Một thực tế khác, tại nhiều địa phương trong cả nước, camera an ninh từng ghi nhận vụ cháy xe đạp điện có nguyên nhân là do chập mạch từ bộ pin độ tự lắp. Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia quy định, xe đạp điện có công suất tối đa 250W, tốc độ tối đa 25km/h, trọng lượng tối đa 40kg và bắt buộc phải có bàn đạp.

Tuy nhiên qua độ chế bằng cách thay từ pin ắc quy qua pin lithium dung lượng cao, IC điều tốc mạnh hơn, động cơ công suất lớn hơn… nhiều xe đạp điện có thể đạt vận tốc 50 - 70km/h (gấp 2-3 lần tốc độ cho phép), thậm chí đến 100 km/h.

Trong khi đó, hệ thống khung, phanh, bánh xe vốn chỉ chịu được vận hành ở tốc độ thấp nên rất dễ bị quá tải, hỏng hóc dẫn đến mất kiểm soát khi lưu thông. Đặc biệt, người điều khiển là học sinh chưa đủ tuổi, chưa đủ kỹ năng xử lý tình huống giao thông sẽ có nguy cơ gây nguy hiểm cho bản thân và người đi đường.

Linh kiện được quảng cáo (trên mạng) là "chính hãng", "chạy khỏe", "pin trâu" thực chất nhiều khi là hàng trôi nổi không rõ nguồn gốc. Việc lắp ráp linh kiện không đạt chuẩn, đấu nối không đồng bộ… là nguyên nhân gây chập cháy khi đang lưu thông hoặc trong quá trình sạc điện.

Ngăn ngay trào lưu nguy hiểm

Theo tìm hiểu, trước đây học sinh thường mang xe ra các cửa hàng sửa chữa, mua bán xe đạp điện để thay đổi, độ chế. Song gần đây trên mạng xã hội có nhiều video hướng dẫn cách tăng tốc độ xe đạp điện, gắn pin khủng, lắp đặt IC… cùng nhiều bài review về xe đạp điện độ chế.

Từ những video này, nhiều học sinh mày mò tự mua linh kiện trôi nổi về lắp ráp, độ chế xe của mình và khoe với bạn bè. Và không ít học sinh bị cuốn vào trào lưu này mà không lường được hết hậu quả.

Xe đạp điện được xếp vào phương tiện xe thô sơ, không phải đăng ký, không gắn biển số. Các chế tài xử phạt còn tương đối hạn chế (tương tự như xe đạp). Khi phát hiện xe đạp điện độ chế thay đổi kết cấu trái phép, lực lượng chức năng phải giám định và buộc khôi phục hiện trạng ban đầu. Đồng thời thông báo cho phụ huynh, nhà trường nếu xe do học sinh cầm lái.

Trong khi đó, việc mua bán linh kiện độ chế xe đạp điện khá dễ. Làm sao ngăn chặn trào lưu nguy hiểm trên khi mức xử phạt hành vi vi phạm này vẫn còn nhẹ so với nguy cơ hiểm họa có thể xảy đến từ những xe đạp điện độ chế.

Nhiều địa phương như Đồng Nai, TP.HCM đã vào cuộc mạnh tay hơn như tăng cường kiểm tra xe đạp điện tại trường học và khu dân cư, tuyên truyền trong nhà trường về hiểm họa độ xe và cảnh báo phụ huynh không để con em tự ý thay đổi phương tiện. Song song với tuần tra kiểm soát xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, lực lượng Công an Đồng Nai còn phối hợp với nhiều trường học tổ chức tuyên truyền hiểm họa của xe đạp điện độ chế.