Ấn Độ xây siêu đập cạnh tranh với Trung Quốc

Các bản thiết kế cho thấy Ấn Độ đang xem xét địa điểm ở bang Arunachal Pradesh để xây một hồ chứa nước lớn tương đương với 4 triệu bể bơi Olympic phía sau con đập cao 280 m. Dự án này ra đời sau khi Trung Quốc tiến hành dự án Yaxia trị giá 167 tỷ USD ở thượng nguồn sông Siang ở Ấn Độ hay còn gọi là Yarlung Tsangpo ở Tây Tạng. Nhà chức trách Ấn Độ cho rằng công trình mới đề xuất có thể giúp đối phó với đập nước có khả năng phá kỷ lục ở Tây Tạng thông qua tích trữ nước và ngăn chặn lũ.

Siêu đập của Ấn Độ có thể sản xuất 11.200-11.600 megawatt (MW) thủy điện, trở thành đập có công suất mạnh nhất trong nước và giúp giảm khí thải từ lưới điện quốc gia vốn phụ thuộc vào than đá. Tuy nhiên, một kỹ sư cao cấp từ Tập đoàn Thủy điện Quốc gia (NHPC), cơ quan liên bang được giao phát triển đập, thừa nhận việc sản xuất điện không phải là ưu tiên hàng đầu.

"Công trình nhằm đảm bảo an ninh nước và giảm lũ nếu Trung Quốc tìm cách vũ khí hóa đập của họ và sử dụng nó như một quả bom nước. Vào mùa khô, hồ chứa sẽ được lấp đầy hết sức chứa để có thể bổ sung nếu nước bị chuyển hướng ở thượng nguồn. Trong mùa mưa, nước chỉ cao đến 2/3 tường đập, vì vậy có khả năng hấp thụ nước nếu Trung Quốc xả nước đột ngột", người kỹ sư giấu tên cho biết.

Dự án của Trung Quốc bao gồm cụm 5 nhà máy thủy điện có thể sản xuất lượng điện gấp 3 lần so với đập Tam Hiệp khổng lồ, nhà máy thủy điện lớn nhất thế giới hiện nay. Các báo cáo truyền thông cho thấy dự án có thể phức tạp hơn, liên quan đến vận chuyển nước qua những đường hầm. Giới chức Ấn Độ lo ngại Trung Quốc có thể sử dụng công trình này như một van điều khiển để tạo ra hạn hán hoặc xả "quả bom" xuống hạ lưu.

Tuy nhiên, đối với người dân tại địa điểm có thể xây dựng đập lớn nhất của Ấn Độ, phản ứng mạnh với dự án này. Khu vực xung quanh làng Riew ở quận East Siang thuộc bang Arunachal Pradesh là một trong số địa điểm được chọn xây đập của Ấn Độ, dự án dân làng cho là mối đe dọa trực tiếp hơn đối với họ. Nhưng Pema Khandu, Thủ hiến bang Arunachal Pradesh, nhấn mạnh hoạt động bảo vệ chống lại đập Trung Quốc là "nhu cầu an ninh quốc gia" và công trình mới đóng vai trò như van an toàn để kiểm soát nước.

Siêu đập của Ấn Độ sẽ tạo ra hồ chứa khổng lồ có dung tích 9,2 tỷ m3, nhưng diện tích ngập lụt chính xác phụ thuộc vào vị trí cuối cùng của đập. Người dân địa phương lo ngại con đập sẽ nhấn chìm hàng chục ngôi làng. Likeng Libang từ Yingkiong, thị trấn có nguy cơ bị ngập hoàn toàn, lo ngại những khó khăn trong việc di chuyển chỗ ở.

Theo Asia Financial, chính phủ Ấn Độ đã cân nhắc dự án xây đập từ đầu những năm 2000 để kiểm soát dòng nước từ sông băng Angsi ở Tây Tạng, nguồn duy trì cuộc sống cho hơn 100 triệu người ở hạ nguồn tại Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh. Nhưng kế hoạch bị cản trở do vấp phải sự phản đối dữ dội từ cư dân ở Arunachal Pradesh.

Ngay cả khi việc xây đập ở thượng nguồn sông Siang có tiến triển, Ấn Độ có thể mất một thập kỷ để thi công, có nghĩa nhiều khả năng dự án nhiều khả năng hoàn thành sau đập Trung Quốc, dự kiến bắt đầu sản xuất điện vào đầu hoặc giữa thập niên 2030.

An Khang (Theo AFP, Asia Financial)