Ấn Độ đang mất dần ánh sáng Mặt Trời

Một nghiên cứu mới của 6 nhà khoa học Ấn Độ cho thấy trong 3 thập kỷ qua, số giờ nắng - khoảng thời gian ánh sáng Mặt Trời trực tiếp chiếu xuống bề mặt Trái Đất - đang giảm dần trên hầu hết lãnh thổ Ấn Độ.

Nguyên nhân dường như xuất phát từ ảnh hưởng của mây, ô nhiễm aerosol và điều kiện thời tiết địa phương, BBC đưa tin.

Dữ liệu từ 20 trạm khí tượng trong giai đoạn 1988-2018 cho thấy số giờ nắng giảm liên tục trên toàn Ấn Độ, chỉ có khu vực Đông Bắc nước này ghi nhận sự gia tăng nhẹ theo mùa, theo bài nghiên cứu đăng trên Scientific Reports.

Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Hindu Banaras, Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ và Cục Khí tượng Ấn Độ báo cáo mức giảm mạnh nhất ghi nhận tại vùng nội địa phía bắc (đặc biệt ở Amritsar và Kolkata), cũng như dọc theo vành đai Himalaya và bờ tây, nhất là Mumbai.

Cả 9 vùng địa lý khác nhau của Ấn Độ đều chứng kiến xu hướng giảm số giờ nắng hàng năm, dù tốc độ suy giảm khác nhau. Phân tích theo tháng cho thấy số giờ nắng tăng từ tháng 10 đến tháng 5, nhưng giảm mạnh trong giai đoạn tháng 6-7 ở 6/9 vùng.

Hai người tập thể dục vào một buổi sáng sương mù ở Mumbai, Ấn Độ, vào năm 2022. Ảnh: Reuters.

Nguyên nhân

Vấn đề này được cho có liên quan đến tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng mà nước này phải đối mặt. Ấn Độ hiện nằm trong top 10 quốc gia ô nhiễm nhất thế giới.

Các nhà khoa học cho rằng tình trạng trên bắt đầu từ những năm 1990, khi quá trình đô thị hóa nhanh, tăng trưởng công nghiệp và thay đổi mục đích sử dụng đất làm gia tăng việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Khí thải từ phương tiện giao thông và đốt sinh khối cũng góp phần thải lượng lớn hạt aerosol vào khí quyển, khiến ánh sáng Mặt Trời bị che mờ.

Tại các vùng đồng bằng Ấn - Hằng, vào mùa đông, khói bụi do ô nhiễm không khí, hiện tượng nghịch nhiệt và đốt rơm rạ tạo ra nhiều hạt aerosol tán xạ ánh sáng, khiến số giờ nắng sụt giảm.

Những hạt này - có thể là bụi, khói xe, tro từ việc đốt rơm rạ - tồn tại đủ lâu trong khí quyển để ảnh hưởng đến ánh sáng Mặt Trời, khí hậu và sức khỏe con người.

Trong khi đó, vào tháng 6-7, những đám mây gió mùa phủ kín phần lớn Ấn Độ, làm giảm mạnh lượng ánh sáng, dù nồng độ aerosol lúc này thấp hơn mùa đông.

Các nhà khoa học nhấn mạnh số giờ nắng tăng từ tháng 10 đến tháng 5 không đồng nghĩa với không khí sạch hơn. Sự thay đổi này có thể chỉ phản ánh nhiều ngày ít mây hơn.

“Nghiên cứu của chúng tôi phát hiện số giờ nắng giảm có liên quan đến hiện tượng mây tồn tại lâu hơn mà không tạo mưa, làm cản ánh sáng Mặt Trời. Các đám mây này hình thành gián tiếp do những hạt aerosol làm thay đổi thời tiết và khí hậu”, giáo sư Manoj Kumar Srivastava, chuyên ngành địa vật lý tại Đại học Hindu Banaras, một trong những tác giả của nghiên cứu, cho biết.

Theo Sachchida Nand Tripathi, nhà khoa học khí quyển tại Viện Công nghệ Ấn Độ (IIT) Kanpur, các hạt aerosol đã làm giảm khoảng 13% lượng ánh sáng Mặt Trời chiếu xuống mặt đất ở Ấn Độ, trong khi mây gây thêm mức giảm 31-44% lượng bức xạ Mặt Trời bề mặt trong giai đoạn 1993-2022.

Ảnh hưởng

Xu hướng này làm dấy lên lo ngại sẽ tác động đến nông nghiệp, đời sống hàng ngày và tham vọng năng lượng mặt trời của Ấn Độ.

Hiện nay, năng lượng Mặt Trời chiếm 47% tổng công suất năng lượng tái tạo của Ấn Độ.

Chính phủ cho biết nước này đang trên đà đạt mục tiêu 500GW năng lượng tái tạo vào năm 2030, trong đó riêng năng lượng Mặt Trời đã đạt hơn 100GW được lắp đặt tính đến đầu năm 2025.

Tuy nhiên, việc thiếu ánh sáng Mặt Trời có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tham vọng năng lượng này.

Giáo sư Tripathi cảnh báo rằng ô nhiễm không khí làm trầm trọng thêm vấn đề. Nó làm giảm sản lượng tấm pin Mặt Trời từ 12-41% tùy thuộc vào loại hệ thống quang điện - công nghệ chuyển đổi ánh sáng Mặt Trời thành điện năng - và ước tính gây thiệt hại 245-835 triệu USD do sản lượng điện bị mất. Người dân ở New Delhi, Ấn Độ đang phải đối mặt với vấn đề chất lượng không khí ngày càng xấu đi. Ảnh: Reuters. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nếu cải thiện chất lượng không khí, sản lượng điện Mặt Trời của Ấn Độ có thể tăng thêm 6-28 terawatt giờ điện/năm, đủ để cung cấp điện cho hàng triệu hộ gia đình.Không chỉ ảnh hưởng đến năng lượng, theo ông Tripathi, ô nhiễm không khí còn gây thiệt hại nặng nề cho nông nghiệp, ước tính làm giảm 36-50% năng suất cây trồng - chủ yếu là lúa và lúa mì - ở những vùng ô nhiễm nhất cả nước.Tình trạng “mất đi ánh nắng” không chỉ diễn ra ở Ấn Độ. Trên toàn thế giới, ô nhiễm không khí gia tăng và các kiểu thời tiết thay đổi đã khiến bầu trời trở nên u ám.Một nghiên cứu đăng trên Atmospheric Chemistry and Physics cho thấy châu Âu có thể đã trải qua tình trạng giảm lượng ánh sáng Mặt Trời chiếu xuống mặt đất do ô nhiễm không khí trong giai đoạn 1970-2009. Tại Đức, số giờ nắng giảm khoảng 11% từ năm 1951 đến năm 1980, do khí thải công nghiệp và vấn đề liên quan đến hình thành mây.Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc áp dụng luật về không khí sạch nghiêm ngặt hơn vào những năm 1990 đã giúp phục hồi số giờ nắng trên khắp châu Âu.Trung Quốc cũng ghi nhận sự suy giảm mạnh số giờ nắng từ những năm 1960 đến 2000, chủ yếu do lượng khí thải aerosol tăng cao bởi quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng.Tin vui là các nhà khoa học cho biết từ thập niên 1980, bề mặt Trái Đất bắt đầu nhận được nhiều ánh sáng hơn - hiện tượng này được gọi là sự sáng lên toàn cầu (global brightening)Phân tích mới từ dữ liệu vệ tinh trong giai đoạn 1984-2018 dường như xác nhận điều này, cho thấy tác động mạnh nhất nằm ở trên đất liền và Bắc bán cầu, chủ yếu do sự suy giảm hạt aerosol vào những năm 1980 và 1990 cùng sự thay đổi trong các kiểu mây.Tuy nhiên, tin xấu là những quốc gia ô nhiễm nặng như Ấn Độ đang bị bỏ lại phía sau.Nếu Mặt Trời tiếp tục bị che khuất bởi khói bụi, Ấn Độ sẽ khó có thể phát huy hết tiềm lực về lâu dài.Lý giải vận mệnh của các nền kinh tếMục Thế giới giới thiệu cuốn “Quốc gia thăng trầm: Lý giải vận mệnh của các nền kinh tế” được NXB Thế giới cho ra mắt vào năm 2018. Tác phẩm làm rõ sự phát triển và đi xuống của nền kinh tế thế giới từ cuối thập niên 1990 đến đầu những năm 2000. Cuốn sách vạch ra 10 quy luật để nhận diện về chu kỳ kinh tế dẫn đến vận mệnh tăng trưởng hay suy thoái của một quốc gia.> Độc giả có thể xem thêm tại đây.