Điều gì xảy ra với cơ thể khi leo 'vùng tử thần' đỉnh Everest?

Hành trình chinh phục Everest là một thử thách phức tạp, đòi hỏi người tham gia phải dành nhiều tháng trời để rèn thể lực, chuẩn bị tinh thần và thích nghi dần với độ cao khắc nghiệt. Bianca Adler, cô gái 17 tuổi, người Australia, đang được xem là gương mặt trẻ triển vọng của làng leo núi mạo hiểm, bắt đầu hành trình của mình vào tháng 5 cùng cha là Paul Adler, NYPost kể lại hôm 22/10.

Câu chuyện của cô, được đăng tải trên mạng xã hội và thu hút sự chú ý lớn, phơi bày sự khốc liệt của hành trình này. Để lên đỉnh, các nhà leo núi phải vượt qua nhiều chặng, từ Trại Nền (Base Camp) ở 5.364 m lên các trại cao hơn, trước khi bước vào "vùng tử thần" – khu vực đáng sợ trên 8.000 m. Tại đây, không khí cực loãng, không cung cấp đủ oxy để duy trì sự sống, biến mỗi bước chân thành một cuộc vật lộn sinh tồn.

Tiến sĩ Harly Greenberg, Trưởng khoa Phổi và Chăm sóc đặc biệt tại Northwell Health (Mỹ), giải thích đây là nơi hầu như không đủ oxy để duy trì sự sống. Nguy hiểm lớn nhất là tình trạng thiếu oxy (hypoxia), xảy ra khi các mô của cơ thể không nhận đủ dưỡng khí, làm gián đoạn các quy trình sống của tế bào và chức năng của các cơ quan.

Nếu không được kiểm soát, tình trạng này sẽ dẫn đến say độ cao cấp tính, thường xảy ra khi người leo lên quá nhanh. "Những dấu hiệu đầu tiên liên quan đến não", Greenberg nói. "Ban đầu, mạch máu não giãn ra, gây đau đầu và buồn nôn. Sau đó là mệt mỏi, choáng váng và mất ngủ".

Trong trường hợp nghiêm trọng, người leo núi có thể bị phù não do độ cao (HACE), một tình trạng nguy kịch. Chất lỏng rò rỉ từ mạch máu vào mô não, gây suy giảm chức năng thần kinh, lú lẫn, mất ý thức và có thể tử vong nếu không xuống vùng thấp hơn kịp thời.

Căn bệnh đã suýt lấy mạng Adler và cha cô là HAPE, giới chuyên gia nhận định. Tiến sĩ Greenberg giải thích khi thiếu oxy, động mạch phổi sẽ co lại, làm tăng huyết áp. Áp lực này đẩy chất lỏng tràn vào các túi khí của phổi, khiến cơ thể không thể hấp thụ oxy. Các triệu chứng bao gồm ho dữ dội, cảm giác ngạt thở ngay cả khi nghỉ ngơi. "Đây là nguyên nhân tử vong phổ biến nhất trong các bệnh lý liên quan đến độ cao", ông nói.

Ngoài ra, mức oxy thấp cũng có thể gây bệnh võng mạc do độ cao, có thể dẫn đến tổn thương thị lực vĩnh viễn. Greenberg khuyến cáo những người có bệnh nền về phổi, tim, huyết áp cao và rối loạn giấc ngủ nên tránh các chuyến leo núi ở độ cao khắc nghiệt.

Để giảm thiểu rủi ro, các nhà leo núi cần cho cơ thể thời gian thích nghi từ từ, quá trình này có thể mất vài ngày đến vài tuần. Một số vận động viên chuyên nghiệp còn áp dụng phương pháp "thích nghi trước chuyến đi" bằng cách ngủ hoặc tập luyện trong các buồng mô phỏng điều kiện thiếu oxy để thúc đẩy cơ thể sản xuất tế bào hồng cầu, cải thiện khả năng vận chuyển oxy.

Everest, với độ cao 8.848 m, không chỉ là "nóc nhà thế giới" mà còn là thử thách khắc nghiệt tối thượng. Lịch sử chinh phục ghi dấu mốc vào ngày 29/5/1953 khi Edmund Hillary và Tenzing Norgay lần đầu đặt chân lên đỉnh, mở ra một kỷ nguyên khám phá đầy cảm hứng. Kể từ đó, nhiều kỷ lục đã được xác lập, nổi bật nhất là thành tích 30 lần lên đỉnh của hướng dẫn viên người Nepal Kami Rita Sherpa và kỳ tích của cậu bé 13 tuổi Jordan Romero trở thành người trẻ nhất chinh phục Everest vào năm 2010.

Tuy nhiên, vinh quang luôn song hành cùng hiểm nguy, khi "Vùng Chết" trên 8.000 m trở thành "mồ chôn" hơn 330 người, với những mùa leo núi thảm khốc như năm 1996 và 2015. Dù vậy, bất chấp rủi ro, mỗi năm vẫn có hàng trăm người đổ về đây, mang theo khát vọng chinh phục đỉnh núi huyền thoại.

Bình Minh (Theo The NY Post)