Di tích Sa Huỳnh hư hại vì bão

Dân quân P.Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) cùng người dân tổ dân phố Thạnh Đức 1 vừa thu dọn những thứ còn sót lại tại miếu Bà nằm cạnh biển Sa Huỳnh, sau khi bão Kalmaegi (bão số 13) lướt qua.

Theo nhiều bậc cao niên, miếu được dựng từ thuở người Việt vào mở mang, khai phá đất phương Nam. Sau nhiều lần trùng tu, miếu khá vững chắc bên biển.

Trong miếu có 3 gian thờ, gian giữa thờ tượng Bà, những vị thần hộ vệ bà thờ ở hai bên. "Sóng lớn như sóng thần mới bổ lên tới đây, đánh sập hết những hạng mục bên ngoài. Trong miếu cũng hư hại khá nhiều, ước tính số tiền sửa chữa khoảng 150 triệu đồng. Chúng tôi sẽ quyên góp để sửa chữa, nhưng ngặt nỗi cuộc sống của bà con nơi đây rất khó khăn...", ông Võ Tấn Công (64 tuổi), vạn trưởng vạn chài Thạnh Đức 1, cho biết.

Lệ thường, sáng mùng 2 tết, ngư dân mang lễ vật ra dâng cúng tại miếu Bà để tỏ lòng tôn kính đấng linh thiêng. Họ khấn nguyện, cầu mong Bà phù hộ gặp nhiều may mắn, gia đình yên vui. Mùng 10 tháng 8 âm lịch, dân làng góp tiền xẻ heo và sắm sửa lễ vật dâng cúng tại miếu Bà, cầu khấn mọi sự tốt lành, trời yên biển lặng, đánh bắt được mùa.

Cách miếu Bà chừng trăm mét có giếng Chăm nằm gần biển. Trước bão, nước giếng trong vắt, nhìn rõ tận đáy cát trắng.

Sau nhiều năm nghiên cứu, tiến sĩ Đoàn Ngọc Khôi (chuyên gia khảo cổ) cho rằng người Chăm đào giếng này để cung cấp nước ngọt cho các thương thuyền ghé vào nghỉ ngơi trên hải trình xuôi nam - ngược bắc. Sóng dữ trong bão số 13 khiến giếng bị cát vùi lấp, phần bên trên gãy vỡ nằm chỏng chơ.

"Kỳ lạ lắm! Giếng này nằm gần biển nhưng nước trong vắt và ngọt mát, trong khi nhiều giếng trong làng nằm cách xa biển nhưng nước lợ rất khó uống. Vậy nên gia đình tôi và bà con đều lấy nước giếng này về kho nấu thức ăn, nước giếng ở nhà chỉ dùng để tắm giặt. Đến khi có điện, có mô tơ bơm nước, máy lọc nước thì bà con mới hết dùng nước giếng Chăm...", bà Võ Thị Sương (53 tuổi) cho biết.

Cạnh giếng có tảng đá bazan khá lớn, mặt phẳng hướng về phía nam khắc 6 dòng chữ Chăm cổ với đường nét mềm mại, uyển chuyển. Ngành văn hóa chưa thể dịch nội dung những dòng chữ trên bia đá nên thông điệp của tiền nhân vẫn còn bí ẩn với hậu thế.

Đây là khu vực có những di tích của 3 nền văn hóa: Sa Huỳnh - Champa - Đại Việt. "Miếu Bà là của dân gian người ta xây dựng thờ cúng, tín ngưỡng. Giếng Chăm thì chúng tôi đang kiểm tra, rà soát, xem có được công nhận là di tích cấp tỉnh chưa để có phương án xử lý phù hợp...", Chủ tịch UBND phường Sa Huỳnh Nguyễn Viết Thanh, chia sẻ.