Đề xuất ưu tiên lực lượng vũ trang dự trữ hàng hóa chiến lược

Sáng 26/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi). Luật bổ sung một chương mới về dự trữ chiến lược để Nhà nước thực hiện mục tiêu về an ninh kinh tế - tài chính, quốc phòng, an ninh, điều tiết thị trường.

Các mặt hàng dự trữ chiến lược gồm tài nguyên, khoáng sản quan trọng, trang thiết bị phục vụ an ninh, quốc phòng, sản phẩm công nghệ cao, năng lượng, lương thực. Cùng với đó, các thiết bị, hàng hóa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cũng thuộc nhóm dự trữ này. Dự thảo luật còn quy định đa dạng hóa các hình thức dự trữ chiến lược, huy động thêm nguồn lực của tổ chức, doanh nghiệp.

Phó trưởng đoàn Đại biểu tỉnh Lâm Đồng Dương Khắc Mai tán thành việc xã hội hóa, nhưng ông đề xuất ưu tiên giao lực lượng vũ trang đảm bảo các mặt hàng dự trữ chiến lược.

Với kinh nghiệm từ những năm trong quân đội, ông nhận thấy quân đội làm tốt việc dự trữ lương thực, thực phẩm và các loại hàng thiết yếu khác. Đồng thời, ông cũng nói giai đoạn bão lũ vừa qua, cả lực lượng công an và quân đội đều đảm nhận vai trò ở những nơi khó khăn, điều kiện khắc nghiệt nhất.

Ông Phạm Văn Hòa (Hội Luật gia Đồng Tháp) cũng cho biết lực lượng công an, quân đội có những kho bãi tốt khi được đầu tư ứng dụng khoa học, công nghệ. Vì vậy, ông cũng đề nghị ưu tiên dự trữ hàng hóa tại kho bãi của lực lượng vũ trang đáp ứng đúng quy chuẩn của Bộ Xây dựng, sau đó mới giao cho tư nhân trong trường hợp kho không đủ. Theo ông Hòa, việc này sẽ giúp công an, quân đội cứu trợ, cứu đói kịp thời.

Bên cạnh đó, một số đại biểu cũng quan tâm đến việc phân cấp, phân quyền triệt để trong dự trữ quốc gia. Theo dự thảo, Chính phủ sẽ chỉ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia và chiến lược. Còn Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm quản lý, xuất, nhập hàng hóa dự trữ.

Bà Nguyễn Thị Sỉu, Phó trưởng đoàn đại biểu TP Huế cho rằng Thủ tướng cần giữ quyền quyết định với các tình huống vượt khả năng của Bộ hoặc trường hợp liên quan đến hàng chiến lược, điều tiết thị trường quy mô lớn. Theo bà, Bộ Tài chính nên giữ vai trò điều hòa, cân đối tổng thể quyết định trong trường hợp điều chỉnh kế hoạch hoặc khi có biến động thị trường lớn.

Trong khi đó, ông Hà Sỹ Đồng, nguyên quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đề nghị phân quyền mạnh hơn cho địa phương. Ông nói cần cho phép UBND cấp tỉnh quyết định tạm xuất hàng dự trữ trong hạn mức nhất định và báo cáo về Bộ Tài chính trong 24 giờ khi xảy ra tình huống khẩn cấp. "Đồng thời, ban hành ngưỡng định lượng lương thực, vật tư cứu hộ mà địa phương được tự quyết khi có bão, lũ, sạt lở, dịch bệnh ở quy mô lớn", đại biểu nêu.

Ngoài ra, ông đề nghị rõ làm mục tiêu dự trữ chiến lược và dự trữ quốc gia, tránh chồng lấn về khái niệm. Theo ông, mục tiêu, phạm vi, loại hàng hóa và cấp điều hành, điều kiện xuất, cấp giữa 2 loại dự trữ cần được phân biệt để đảm bảo cơ chế linh hoạt, dễ thi hành.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết với hoạt động dự trữ quốc gia truyền thống, Bộ đã rà soát, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế, tăng cường phân cấp, phân quyền.

Theo Bộ trưởng, công tác phân bổ các kho dự trữ vừa qua được triển khai tốt, nhất là tại đợt thiên tai, lũ lụt trên diện rộng ở miền Trung. "Bên cạnh gạo, hầu hết phương tiện, đặc biệt là phương tiện chuyên dùng được Cục trưởng Dự trữ trực tiếp chỉ đạo các kho xuất cấp luôn khi địa phương có yêu cầu, không phải xin ý kiến bất cứ ai, kể cả trong những tình huống cấp bách", ông cho hay.

Với dự trữ chiến lược, Bộ trưởng đánh giá đây là "một vấn đề rất mới và khó" khi tác động đến nhiều chính sách, chiến lược ngành, địa phương, doanh nghiệp. Ông nói hàng hóa dự trữ chiến lược gồm cả hàng dự trữ quốc gia.

Theo Bộ trưởng, dự thảo quy định những nguyên tắc cơ bản, phân định cơ chế quản lý, sử dụng hàng dự trữ chiến lược để giao cho cơ quan chuyên trách. Việc này nhằm bảo đảm nguyên tắc xây dựng luật theo hướng chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội và giao Chính phủ quy định từng thời kỳ cho phù hợp với tình hình thực tế.

Dự kiến Quốc hội biểu quyết thông qua luật Dự trữ quốc gia sửa đổi vào sáng 11/12.

Anh Tú