Đề xuất công khai tên, địa chỉ tổ chức, cá nhân có hành vi lãng phí

Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tiếp tục diễn ra sáng nay cho ý kiến dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Dự thảo luật quy định các nhóm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và quyền, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực nhà nước.

Khi nhận được thông tin về lãng phí, người đứng đầu có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, ngăn chặn và khắc phục kịp thời; xử lý hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý vi phạm và công khai kết quả; đồng thời phải giải trình trước cơ quan chức năng.

Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hòa) nêu thực tiễn tình trạng lãng phí vẫn còn diễn ra ở nhiều lĩnh vực, từ quản lý ngân sách nhà nước, đầu tư công, quản lý tài sản công đến tổ chức bộ máy và quản lý sử dụng lao động… Nhiều vụ lãng phí gây thiệt hại lớn đến nền kinh tế, làm giảm niềm tin của nhân dân và ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức bộ máy Nhà nước.

Cả nước đang thực hiện công tác cải cách hành chính, chuyển đổi số và phòng chống tham nhũng, tiêu cực, nữ đại biểu khẳng định việc Quốc hội xem xét dự thảo luật này là hết sức cần thiết.

Luật không chỉ nhằm tiết kiệm nguồn lực chống lãng phí mà còn góp phần nâng cao kỷ luật, kỷ cương, trách nhiệm giải trình, tăng cường minh bạch trong hoạt động quản lý Nhà nước và trong toàn xã hội.

Dự thảo luật quy định về nội dung bắt buộc công khai, yêu cầu công khai hành vi gây lãng phí và kết quả xử lý kèm theo thông tin về cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm.

Đại biểu cho rằng, đây là quy định mới góp phần răn đe, trách nhiệm giải trình và cũng là công cụ để cho nhân dân giám sát.

Tuy nhiên, bà Hương cho rằng, cần quy định rõ về thời gian công khai, ví dụ sau bao nhiêu lâu kể từ khi phát hiện, xử lý hành vi lãng phí thì phải công khai.

“Nếu không có thời gian quy định cụ thể, việc công khai có thể bị chậm trễ và làm giảm tác dụng của việc giám sát”, bà Hương nêu quan điểm. Bên cạnh đó, nữ đại biểu đề nghị bổ sung hình thức công khai cho phù hợp với từng loại thông tin và có chế tài xử lý trong trường hợp không công khai, công khai không đầy đủ hoặc mang tính hình thức.

Đặc biệt, bà Hương cho rằng cần quy định rõ trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu nếu cơ quan không thực hiện công khai hoặc công khai hình thức.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Trị) nêu quy định về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí. Theo bà, đây là những nội dung rất quan trọng nhưng thiết kế trong dự thảo luật chưa phù hợp.

Bà Tâm đề nghị nghiên cứu quy định rõ hơn về quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp thông tin phát hiện lãng phí vì nội dung này còn quy định chung chung, chưa rõ ràng.

Cùng với bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân, cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin, nữ đại biểu góp ý cần quy định rõ việc bảo mật thông tin, tránh trường hợp họ có thể bị trả thù, trù dập. 

Đại biểu cũng đề nghị quy định rõ quyền được biết về việc xử lý của các cơ quan chức năng đối với thông tin họ đã cung cấp để khuyến khích công dân tham gia đấu tranh phòng chống lãng phí.

Quy định về định mức, tiêu chuẩn làm căn cứ để xác định tiết kiệm, lãng phí cũng rất quan trọng vì muốn thực hành tiết kiệm, trước hết phải chặn được nguồn gốc, nguyên nhân gây lãng phí, mà điều cốt lõi nhất là quản lý từ gốc nguồn tiền làm phát sinh chi tiêu lãng phí, đó là các định mức, tiêu chuẩn, chế độ.

Vì vậy, việc xây dựng định mức, tiêu chuẩn, chế độ cần đảm bảo tính khoa học, sát, đúng với yêu cầu, nhiệm vụ, mục tiêu đề ra và cần được thẩm định, giám sát chặt chẽ để tránh lãng phí từ gốc.

Đại biểu phân tích, thực tiễn cho thấy khi xây dựng định mức cao hơn yêu cầu sẽ dẫn đến tình trạng tổ chức, cá nhân tìm cách giải ngân hết nguồn vốn, gây thất thoát, lãng phí. Mặt khác, có trường hợp tuy đã đạt được mục tiêu nhưng sử dụng không hết nguồn vốn và trả lại, nếu đánh giá là tiết kiệm cũng chưa đúng và chưa phù hợp.

Đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng cho rằng, quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí là nội dung quan trọng nhưng quy định trong dự thảo luật còn chung chung. 

Ông đề nghị phân loại rất cụ thể những thông tin về phát hiện lãng phí. Nếu liên quan trực tiếp đến cơ quan, tổ chức nào thì thủ trưởng cơ quan, tổ chức đó có trách nhiệm xem xét, kết luận việc có hay không có lãng phí. Còn trường hợp thông tin liên quan đến lãng phí không thuộc trách nhiệm của cơ quan đó, họ phải có trách nhiệm chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền để xem xét, giải quyết.