Để start-up chắp cánh cho TP.HCM

Giới chuyên gia kỳ vọng những cải cách hướng tới mục tiêu xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) sẽ giúp hệ sinh thái khởi nghiệp TP.HCM cất cánh, thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư và trở thành động lực mới cho nền kinh tế quốc gia.

Theo xếp hạng của StartupBlink, TP.HCM đang đứng thứ 110 toàn cầu và thuộc nhóm năm TP khởi nghiệp năng động nhất Đông Nam Á. 

Trước đó vào cuối tháng 8-2025, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM chính thức đi vào hoạt động trong bối cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp của TP được định giá khoảng 7,4 tỉ USD, chiếm gần 50% tổng số start-up cả nước.

Phải là điểm đến đáng tin cậy với các start-up

"Nếu có một TP nào ở khu vực đang đứng trước ngưỡng cửa của điều gì đó lớn lao, đó chính là TP.HCM" - ông Edward Lim, Giám đốc quốc gia Việt Nam của BLOCK71 thuộc NUS Enterprise, khẳng định.

Theo ông Lim, với cơ cấu dân số trẻ, thành thạo công nghệ và vai trò là "trọng lực kinh tế" thu hút phần lớn dòng vốn FDI, TP.HCM có tiềm năng trở thành "phòng thí nghiệm sống", nơi các start-up và doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước hợp tác thử nghiệm mô hình mới trong điều kiện thị trường thực tế.

"Nếu có thể kết hợp tầm nhìn trở thành trung tâm tài chính với chiến lược thúc đẩy đổi mới sáng tạo, xây dựng cầu nối giữa vốn, nhân tài và công nghệ, TP.HCM hoàn toàn có thể vươn lên trở thành thủ phủ đổi mới sáng tạo của Đông Nam Á", ông Lim khẳng định.

Trong khi đó, chia sẻ với Tuổi Trẻ, ông Dũng Hồ - Giám đốc chiến lược và đối ngoại của XNOR Group - cho biết luật pháp Việt Nam vẫn chưa linh hoạt với các hình thức đầu tư phổ biến quốc tế như cổ phần ưu đãi, ESOP (cổ phần cho nhân viên) hay SAFE (thỏa thuận sơ lược cho vốn cổ phần tương lai).

"Các nhà đầu tư nước ngoài thường yêu cầu những điều khoản này để bảo vệ lợi ích và quản trị rủi ro. Nếu start-up chỉ hoạt động dưới pháp nhân Việt Nam, việc quản lý dòng tiền hay rút vốn sau này trở nên rất phức tạp. Nói chung nếu đăng ký ở Việt Nam sẽ khó nhận đầu tư từ nước ngoài", ông Dũng Hồ nói.

Trong thực tế, không ít start-up Việt Nam đã chọn Singapore - quốc gia được xếp thứ 9 trong bảng xếp hạng Hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Start-up Genome với định giá khoảng 144 tỉ USD - để đặt trụ sở.

Một ví dụ tiêu biểu là Sky Mavis, dù được ghi nhận là "kỳ lân" của Singapore vì đặt trụ sở tại đây, Sky Mavis vẫn được xem là start-up Việt Nam khi có đội ngũ sáng lập chủ yếu là người Việt và được điều hành bởi CEO người Việt Nam.

Do đó theo các chuyên gia, để xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững như Singapore, TP.HCM cần khẳng định vị thế là điểm đến tin cậy của dòng vốn đầu tư nước ngoài.

"Điều này đòi hỏi những cải cách pháp lý rõ ràng hơn nhằm đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư, đồng thời nâng cao sự hiện diện và uy tín của TP trên trường quốc tế", một chuyên gia nói.

Cần xây dựng một "hệ sinh thái sống"

Trong bối cảnh đó, kế hoạch xây dựng IFC không chỉ mang ý nghĩa phát triển hạ tầng mà còn có thể trở thành nền tảng kết nối giữa ý tưởng, nguồn vốn và uy tín cho cộng đồng khởi nghiệp.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Christopher Beselin - chủ tịch Quỹ đầu tư Endurance Capital - cho rằng dự án IFC sẽ chỉ thật sự có giá trị nếu được triển khai như một nền tảng mở, nơi vốn đầu tư, nhân tài và đổi mới sáng tạo có thể gặp nhau.

Nếu được định hướng đúng, IFC có thể tạo ra một môi trường tin cậy, giúp dòng vốn chảy vào các start-up Việt Nam thuận lợi hơn. Khi đó nhà đầu tư sẽ cảm thấy được bảo vệ, còn các nhà sáng lập có thể tập trung phát triển sản phẩm thay vì mất nhiều thời gian cho quá trình gọi vốn.

"Nếu sáng kiến IFC có thể kết nối tất cả những yếu tố này: chính sách, vốn, nhân lực trong và ngoài nước và hạ tầng, TP.HCM hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm khu vực thực thụ về xây dựng và mở rộng quy mô các công ty công nghệ chứ không chỉ là nơi khởi đầu các ý tưởng", ông Beselin nói.

Cũng theo ông Beselin, bản thân các start-up Việt Nam cũng cần chủ động nâng cao tiêu chuẩn quản trị, minh bạch báo cáo và tăng tính trách nhiệm trong vận hành. Càng sớm hình thành tư duy và phương thức làm việc theo chuẩn quốc tế, các nhà sáng lập càng dễ thu hút niềm tin của nhà đầu tư toàn cầu và góp phần củng cố vị thế của Việt Nam như một trung tâm tài chính mới nổi của khu vực.

"Nếu Chính phủ tạo môi trường thuận lợi và các start-up đáp lại bằng khát vọng cùng tính kỷ luật, TP.HCM hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và huy động vốn năng động nhất của châu Á mới nổi", Chủ tịch Endurance Capital kết luận.

Trong khi đó theo ông Edward Lim, TP.HCM sẽ cần kết hợp việc phát triển nhân tài với sự linh hoạt trong khung pháp lý, tạo ra không gian cho việc thử nghiệm ý tưởng, học hỏi và thất bại một cách an toàn.

Đây chính là điều mà Singapore đã đạt được thông qua các "regulatory sandbox" và là mô hình mà ông Lim cho rằng TP có thể vận dụng trong bối cảnh các cải cách gần đây.

Ông Lim đề xuất TP.HCM có thể có cách tiếp cận thông minh qua việc tập trung xây dựng một "hệ sinh thái sống" thay vì chỉ phát triển một vùng vật lý, bao gồm việc tăng cường liên kết giữa các trường đại học, doanh nghiệp và Chính phủ để tạo điều kiện cho các start-up phát triển.