Đào tạo bác sĩ nội trú: Làm gì giữ 'tinh hoa' ngành y?

Được ví là 'tinh hoa của tinh hoa' trong ngành y, việc đào tạo bác sĩ nội trú hiện nay còn đặt ra nhiều thách thức.

Việc đào tạo bác sĩ nội trú vẫn đang gây nhiều tranh luận. 

Một số đại biểu Quốc hội đề xuất giao hoàn toàn cho Bộ Y tế quản lý, trong khi Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng cần tách bạch rõ ràng giữa quản lý nhà nước về giáo dục và quản lý chuyên môn y tế…

Quy trình tuyển chọn khắt khe, cần hỗ trợ học phí

Tốt nghiệp bác sĩ nội trú khóa 2021 - 2024 tại Trường đại học Y Dược Cần Thơ, ThS.BS Nguyễn Trọng Tính cho biết quy trình tuyển chọn bác sĩ nội trú hiện nay vô cùng khắt khe. Sinh viên y khoa chỉ có duy nhất cơ hội dự thi ngay sau khi tốt nghiệp và phải dưới 27 tuổi.

Số môn thi và khối lượng kiến thức nhiều hơn so với các chương trình đào tạo sau đại học khác, trong đó môn chuyên ngành bắt buộc phải đạt từ 7 điểm trở lên, những môn còn lại phải vượt qua điểm sàn mới đủ điều kiện xét tuyển. Vì vậy, tỉ lệ trúng tuyển bác sĩ nội trú luôn ở mức thấp do yêu cầu cao, chỉ tiêu tuyển sinh của các trường khá hạn chế.

Bác sĩ Tính chia sẻ thêm chương trình đào tạo nội trú đòi hỏi người học phải chịu được áp lực lớn vì phải đảm nhiệm khối lượng công việc tương đương cả thạc sĩ và chuyên khoa I. Bên cạnh các môn học nặng, bác sĩ nội trú còn phải thực hiện nghiên cứu khoa học và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định liên quan tới đạo đức nghiên cứu.

Trong thực hành lâm sàng, bác sĩ nội trú có cơ hội cọ xát thường xuyên khi tham gia trực, hỗ trợ thầy cô trong điều trị và giảng dạy, thăm khám bệnh nhân dưới sự giám sát của các chuyên gia, bác sĩ đầu ngành. Nhờ đó, họ được tiếp cận nhiều ca bệnh phức tạp tại các bệnh viện tuyến trên trong suốt ba năm đào tạo.

Sau 12 năm tốt nghiệp bác sĩ nội trú Trường đại học Y Dược TP.HCM (khóa 2010 - 2013), bác sĩ V.T. cho biết anh vẫn luôn biết ơn và tự hào khi được là một phần của "đại gia đình nội trú". Với bác sĩ T., đậu vào nội trú đã khó, học nội trú còn gian nan hơn, ngay cả khi cầm tấm bằng tốt nghiệp trên tay, hành trình phấn đấu trong nghề vẫn chưa bao giờ kết thúc.

Theo bác sĩ T., nên xem xét chính sách hỗ trợ học phí cho các bác sĩ nội trú để giảm gánh nặng tài chính, giúp nhiều nhân lực y tế trẻ tiếp tục theo đuổi con đường này.

Tương tự, bác sĩ Tính cho rằng chi phí học nội trú hiện vẫn là thách thức lớn đối với nhiều bác sĩ trẻ mới ra trường. Mức học phí dao động khoảng 50-70 triệu đồng mỗi năm, con số không nhỏ đối với sinh viên vừa tốt nghiệp. Điều này khiến nhiều sinh viên có năng lực nhưng do áp lực tài chính nên phải cân nhắc, thậm chí từ bỏ con đường nội trú.

Bác sĩ Tính cho rằng nếu có thêm các chính sách hỗ trợ, ưu tiên cả về tài chính lẫn cơ hội nghề nghiệp thì sẽ khuyến khích được nhiều nhân lực y tế chất lượng có thể quyết tâm theo đuổi chương trình bác sĩ nội trú, qua đó góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ bác sĩ trong tương lai.

Còn nhiều vấn đề nan giải

Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS Nguyễn Hoài Nam - nguyên phó chủ nhiệm bộ môn phẫu thuật lồng ngực và tim mạch Đại học Y Dược TP.HCM - cho hay hệ thống đào tạo bác sĩ nội trú đã trải qua hai giai đoạn phát triển.

Trước đây, bác sĩ nội trú được xem là những người ưu tú nhất, là "tinh hoa" của ngành y, với cách tuyển chọn vô cùng khắt khe. Một khóa có khoảng 350 sinh viên y khoa chỉ có khoảng 10-15 người đạt tiêu chuẩn để trở thành bác sĩ nội trú. Nhờ quá trình tuyển chọn và đào tạo nghiêm ngặt, phần lớn các bác sĩ nội trú thời kỳ này đều rất giỏi chuyên môn.

Mô hình hiện tại đã thay đổi, dần tiệm cận với các nước trên thế giới (như Pháp), xem nội trú là một con đường để trở thành bác sĩ chuyên khoa. Số lượng bác sĩ nội trú tăng lên đáng kể, không còn giữ vị thế "tinh hoa" như trước. Một bộ môn có thể có từ 20 đến gần 30 bác sĩ nội trú.

TS Phạm Hùng Vân, Hiệu trưởng Trường đại học Phan Châu Trinh, chia sẻ mô hình đào tạo bác sĩ nội trú ở Việt Nam hiện nay có nhiều điểm khác biệt so với trước đây, cũng như so với các nước phát triển. Trước kia, sau khi tốt nghiệp bác sĩ, người học thi vào nội trú, nếu trúng tuyển sẽ làm việc và được trả lương như bác sĩ tại bệnh viện. Tuy nhiên, hiện nay dù vẫn phải thi tuyển nhưng bác sĩ nội trú lại phải đóng học phí, điều này còn chưa hợp lý.

"Tại Việt Nam, bác sĩ học 6 năm nhưng khi ra trường mức lương vẫn còn thấp, chưa tương xứng với thời gian và công sức đầu tư cho nghề nghiệp. Mặc dù chương trình nội trú từ trước năm 1975 đến nay vẫn duy trì chất lượng tốt, đòi hỏi bác sĩ phải thực hành nhiều, tự đưa ra quyết định chuyên môn, nhưng việc giám sát và quản lý ở giai đoạn đầu hành nghề vẫn rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho người bệnh", TS Vân cho hay.

Theo quan điểm của ông, việc quản lý đào tạo bác sĩ nên thuộc về Bộ Y tế thay vì Bộ Giáo dục và Đào tạo, bởi ngành y có tính đặc thù cao, liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người. Điều này cũng từng được nhiều bác sĩ kiến nghị, đặc biệt là những người có kinh nghiệm từ trước năm 1975.

Trong khi đó, ông Hoài Nam lại cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo mới là cơ quan có thẩm quyền cấp các văn bằng học thuật như thạc sĩ, tiến sĩ. Bộ Y tế chỉ nên cấp các chứng chỉ xác nhận trình độ chuyên môn và năng lực hành nghề.