Đạo diễn Phạm Thị Thành qua đời

Người dành cả cuộc đời cống hiến không mệt mỏi cho sân khấu Việt Nam - đạo diễn, NSND Phạm Thị Thành, vừa qua đời vào 19h55 ngày 3-9 tại Hà Nội.

Thông tin được NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến - giám đốc Nhà hát Tuổi Trẻ, chia sẻ với Tuổi Trẻ Online.

Ông Sĩ Tiến cho biết NSND Phạm Thị Thành chính là người có công sáng lập Nhà hát Tuổi Trẻ, Nhà hát sẽ cùng với gia đình đứng ra tổ chức tang lễ cho nữ đạo diễn.

Nữ đạo diễn và dòng dõi trâm anh Phạm Thị Thành

Thông tin từ Nhà hát Tuổi Trẻ cho biết NSND Phạm Thị Thành sinh năm 1941 (thông tin từ gia đình, bà sinh năm 1938), trong một gia đình dòng dõi "trâm anh thế phiệt".

Thân phụ bà là ông Phạm Khắc Hòe, là người soạn thảo chiếu thoái vị cho vua Bảo Đại ngày 22-8-1945. Sinh thời, bà Phạm Thị Thành rất tự hào khi nói về người cha của mình.

Thân mẫu của NSND Phạm Thị Thành là người vợ thứ 2 của cụ Hòe, một phụ nữ xinh đẹp, là em ruột nhà thơ Ưng Bình Thúc Dạ Thị, cháu của nhà thơ Miên Thẩm, và là chắt nội của vua Minh Mạng.

Bà Phạm Thị Thành được thừa hưởng từ người cha tình yêu văn chương, và từ người mẹ giọng ca Huế ngọt ngào. Chính người mẹ đã định hướng cho bà Phạm Thị Thành theo đuổi lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn.

Năm 14 tuổi, bà đã gia nhập đoàn văn công trung ương, từ đây mở ra cuộc đời gắn chặt với sân khấu, với nghệ thuật biểu diễn của bà. 

Người sáng lập Nhà hát Tuổi Trẻ, có công "khai phá" nhà viết kịch Lưu Quang Vũ

Năm 1970 bà Thành được nhà nước cử sang Nga học đạo diễn sân khấu. Sau 7 năm học, bà về nước và cùng đạo diễn Hà Nhân viết đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ.

Năm 1987, Nhà hát Tuổi Trẻ thành lập. Bà Hà Nhân làm giám đốc, nữ đạo diễn Phạm Thị Thành làm phó giám đốc.

Lứa diễn viên đầu tiên của Nhà hát Tuổi Trẻ thời bà Thành làm lãnh đạo, có nhiều người sau này trở thành nghệ sĩ có tên tuổi như NSND Lan Hương, NSND Lê Khanh, NSƯT Chí Trung, NSND Minh Hằng, NSƯT Ngọc Huyền, NSND Anh Tú, NSƯT Đức Hải…

Nghệ sĩ Chí Trung cho biết có được những tên tuổi nghệ sĩ lớn ngày nay như Lan Hương, Lê Khanh, Ngọc Huyền, Chí Trung, Minh Hằng, Anh Tú, Đức Hải... hoàn toàn là công của đạo diễn Phạm Thị Thành. 

"Năm 1978, chúng tôi bước vào nghệ thuật hoàn toàn bỡ ngỡ, như những con chim non ngơ ngác, chỉ có lòng háo hức với nghề. Cô Thành đã dạy chúng tôi những bước đầu tiên sơ khai về nghề diễn...", nghệ sĩ Chí Trung nói.

Trong sự nghiệp sân khấu của mình, Phạm Thị Thành gắn bó với giai đoạn thăng trầm của lịch sử sân khấu thời hoàng kim, thời xã hội bao cấp, rồi chuyển đổi nền kinh tế thị trường. Bà gần gũi những cây đa cây đề của sân khấu như Thế Lữ, Song Kim, Nguyễn Đình Nghi…

Bà làm đạo diễn hơn 200 vở, trong đó gần 20 vở đoạt huy chương vàng và một số vở đoạt huy chương bạc.

Nhiều vở do bà đạo diễn vẫn còn khắc sâu trong tâm trí của khán giả thời bấy giờ như Romeo và Juliet, Lời thề thứ 9, Đỉnh cao mơ ước, Tú Xương, 2.000 ngày oan trái, Người tốt nhà số 5, Sống mãi tuổi 17, Vũ Như Tô...

Đặc biệt, đạo diễn Phạm Thị Thành chính là một trong những đạo diễn đầu tiên "khai phá" Lưu Quang Vũ, làm cho sự nghiệp viết kịch của ông tỏa sáng.

Vở kịch đầu tiên của Lưu Quang Vũ mang tên Sống mãi tuổi 17, được Phạm Thị Thành góp ý và dàn dựng trên sân khấu Nhà hát Tuổi Trẻ, từ đó mở ra một sự nghiệp sân khấu lẫy lừng, chói sáng của Lưu Quang Vũ trong khoảng 10 năm.

Hai người phối hợp ăn ý, được gọi là "cặp đôi" đạo diễn - tác giả sân khấu vàng lúc bấy giờ. 

Phạm Thị Thành là người cống hiến cho sân khấu suốt đời. Ngay cả khi nghỉ hưu, bà vẫn tiếp tục tham gia các dự án sân khấu và đạo diễn các lễ hội lớn.

Ở tuổi 60, Phạm Thị Thành vẫn là cái tên được săn mời làm đạo diễn những chương trình lễ hội quan trọng. Bà đã đạo diễn cho lễ hội lớn 990 năm Thăng Long - Hà Nội, 330 năm thành lập Khánh Hòa, 100 năm Đà Lạt, Festival Huế…

Bà tham gia nhiều dự án về nghệ thuật sân khấu của nước ngoài tại Việt Nam, nỗ lực để đưa nghệ thuật cổ truyền của dân tộc vào trong trường học.