Đăng bài "khịa" học sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam sau kỳ thi tốt nghiệp, nam sinh gây tranh cãi!

So sánh thiếu căn cứ hoặc gán ghép danh hiệu chỉ làm méo mó bức tranh giáo dục vốn cần sự đa dạng và tôn trọng lựa chọn của mỗi học sinh.

Những ngày gần đây, khi danh sách thủ khoa kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 được công bố, một bài đăng trên diễn đàn học đường với nội dung: "Sao mấy năm gần đây không thấy danh hiệu Thủ khoa tốt nghiệp THPT thuộc về Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam nhỉ, trường top 1 Việt Nam mà?" đã nhanh chóng gây tranh cãi. Câu hỏi tưởng đơn giản nhưng lại chứa đựng nhiều định kiến, ám chỉ khi nhắc đến ngôi trường được xem là "top 1 Việt Nam".

Theo dữ liệu từ Bộ GD-ĐT, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 ghi nhận 9 thí sinh đạt điểm tuyệt đối 30/30 ở hai tổ hợp A00 (Toán - Lý - Hóa) và B00 (Toán - Hóa - Sinh), bao gồm:

Nguyễn Duy Phong – Trường THPT Chương Mỹ A, Hà Nội; Nguyễn Tự Quyết – Trường THPT Nguyễn Gia Thiều, Hà Nội; Nguyễn Việt Hưng – Trường THPT Chuyên Chu Văn An, Hà Nội; Nguyễn Quang Minh – Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; Nguyễn Lê Hiền Mai – Trường THPT Chuyên Hùng Vương, Phú Thọ; Trần Hữu Thịnh – Trường THPT Hưng Nhân, Hưng Yên; Nguyễn Diệu Linh – Trường THPT Nguyễn Trãi, Hưng Yên; Nguyễn Thái An – Trường THPT Kim Sơn A, Ninh Bình; Trần Đức Tài – Trường THCS & THPT Nguyễn Khuyến, TP.HCM (tổ hợp B00).

Trong khi đó, cái tên được kỳ vọng nhất – Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam – lại hoàn toàn vắng bóng. Điều này khiến nhiều người thất vọng và đặt câu hỏi: Liệu Ams có đang đi xuống? Phải chăng "trường top" đã bị vượt mặt?

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng việc vội vàng so sánh hay gán mác cho Ams là một sự định kiến thiếu căn cứ. Những em đạt 30/30 đều là những học sinh xuất sắc, đã nỗ lực phi thường. Dù đến từ trường chuyên hay không chuyên, điểm số tuyệt đối luôn phản ánh sự thông minh, chăm chỉ và kỷ luật.

Dù vậy, trên thực tế, Ams vẫn là một trong những trường chuyên hàng đầu về chất lượng đào tạo, nơi quy tụ nhiều học sinh giỏi, từ thi HSG quốc gia, quốc tế đến các suất du học danh giá.

Nhiều học sinh Ams đã được tuyển thẳng vào các trường đại học top đầu như Bách khoa Hà Nội, Y Hà Nội, Ngoại thương, hoặc các trường quốc tế như VinUni, RMIT. Nhiều em còn nhận học bổng từ các đại học danh tiếng thế giới. Trong bối cảnh đó, kỳ thi tốt nghiệp chỉ là bước cuối để hoàn tất thủ tục nhận bằng THPT, chứ không còn là "chiến trường" để phân định cao thấp.

Không ít học sinh Ams đi thi với mục tiêu đủ điểm đỗ tốt nghiệp, thay vì cạnh tranh điểm số tuyệt đối. Danh hiệu "thủ khoa" đôi khi không phải ưu tiên khi các em đã có lộ trình riêng: du học, IELTS, SAT, hoặc tuyển thẳng đại học.

Thực tế, nếu nhìn rộng hơn vào bức tranh toàn cảnh giáo dục hiện nay, dễ thấy rằng kỳ thi tốt nghiệp THPT không còn là “thước đo vàng” duy nhất để đánh giá năng lực học sinh, đặc biệt là ở các môi trường học đường đặc thù như Ams. Với định hướng hội nhập quốc tế mạnh mẽ, học sinh nơi đây thường được khuyến khích phát triển năng lực toàn diện, học theo chiều sâu và khám phá những con đường phù hợp với thế mạnh cá nhân, thay vì chỉ chăm chăm “cày điểm” cho một kỳ thi duy nhất.

Điểm số, nhất là điểm tuyệt đối, vẫn là thành quả đáng trân trọng, nhưng không thể là đại diện duy nhất cho trí tuệ và tiềm năng của thế hệ trẻ. Việc một học sinh đạt 30/30 đã là một sự nỗ lực phi thường. Nhưng điều đó không nên bị đem ra để đánh đổi cho sự phủ định những giá trị khác, như tư duy độc lập, khả năng sáng tạo, kỹ năng phản biện hay thái độ học tập tích cực, những điều mà nhiều học sinh ở Ams đang thể hiện rất tốt qua những sân chơi học thuật quốc tế, các dự án xã hội, nghiên cứu khoa học và hồ sơ du học xuất sắc.

Ở một khía cạnh khác, sự vắng mặt của Ams trong danh sách thủ khoa năm nay cũng nên được nhìn nhận một cách bình tĩnh hơn. Giáo dục không phải là cuộc đua một chiều để “về đích” với danh hiệu cao nhất, mà là hành trình khám phá, phát triển và lựa chọn lối đi phù hợp với từng người học. 

Thủ khoa và học sinh Ams vì thế không phải đối thủ, mà là những người theo đuổi mục tiêu khác nhau trong cùng hệ thống giáo dục. So sánh thiếu căn cứ hoặc gán ghép danh hiệu chỉ làm méo mó bức tranh giáo dục vốn cần sự đa dạng và tôn trọng lựa chọn của mỗi học sinh.