Dẫn độ người phạm tội từ nước ngoài, tài sản xử lý ra sao?

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh cho rằng, người dẫn độ là phạm tội hoặc bị kết án hình sự đã có thời gian sinh sống ở nước ngoài sẽ phát sinh tài khoản, đòi hỏi phải có phương án xử lý với phần tài sản này.

Thảo luận tại hội trường về luật Dẫn độ ngày 27.10, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hoà) đánh giá, dự thảo luật đã cụ thể hóa và khái quát hóa được gần như toàn bộ những vấn đề có liên quan đến dẫn độ. 

Cụ thể, dự thảo quy định "dẫn độ là việc Việt Nam chuyển giao cho nước ngoài hoặc nước ngoài chuyển giao cho Việt Nam, người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước tiếp nhận truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành hình phạt đối với người đó".

Tuy nhiên, đại biểu Thịnh băn khoăn: người bị dẫn độ tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự trong trường hợp có tài sản đang ở nước được yêu cầu dẫn độ thì tài sản này có chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay không?

Ông nêu thực tế, người bị yêu cầu dẫn độ tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đã có thời gian sinh sống tại nước được yêu cầu dẫn độ thường có tài sản, có thể là tài sản hợp pháp hoặc tài sản do phạm tội mà có. Trong trường hợp họ bị dẫn độ thì tài sản này được giải quyết như thế nào, có được chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay vẫn để ở nước được yêu cầu dẫn độ?

Theo đại biểu đoàn Khánh Hòa, thực tế một số người Việt Nam phạm tội chiếm đoạt tài sản khi chạy ra nước ngoài có mang theo tài sản chiếm đoạt. Trong trường hợp này, luật cần nêu rõ việc dẫn độ người này từ nước ngoài về Việt Nam, nước ngoài có trách nhiệm chuyển giao cho Việt Nam cả phần tài sản của họ đang ở nước ngoài.

Tương tự, với người nước ngoài được yêu cầu dẫn độ từ Việt Nam ra nước ngoài thì Việt Nam cũng có trách nhiệm chuyển giao cả phần tài sản của họ cho nước ngoài.

Giải trình sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo luật quy định rất cụ thể về chuyển giao tài liệu, đồ vật, tài sản của người bị dẫn độ.

Cụ thể, theo điều 37, trường hợp cần phải chuyển giao tài liệu, đồ vật, tài sản liên quan đến người bị dẫn độ cho nước yêu cầu dẫn độ thì Bộ Công an chuyển giao tài liệu, đồ vật, tài sản đó cho nước yêu cầu dẫn độ phù hợp với điều ước quốc tế mà Việt Nam và nước yêu cầu dẫn độ là thành viên trên cơ sở tôn trọng quyền của bên thứ ba tại thời điểm chuyển giao người bị dẫn độ hoặc vào thời điểm khác theo thỏa thuận với nước yêu cầu dẫn độ.

Đối với những tài liệu, đồ vật, tài sản không thể chuyển giao mà buộc phải tiêu hủy thì Bộ Công an thông báo cho nước yêu cầu dẫn độ và đề nghị cơ quan bảo quản tài liệu, đồ vật, tài sản đó tiêu hủy theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Không bổ sung từ chối dẫn độ với bệnh hiểm nghèo

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) đánh giá, dự thảo luật giao cho Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan triển khai chuyển đổi số trong công tác dẫn độ "là quy trình tiến bộ". Song cần làm rõ chuẩn dữ liệu bảo mật và thẩm quyền xử lý dữ liệu xuyên biên giới. 

Do đó, ông đề nghị giao cho Chính phủ sớm ban hành nghị định khung về quản lý hồ sơ dẫn độ điện tử bảo đảm vừa bảo mật quốc gia, an ninh quốc gia vừa tương thích chuẩn dữ liệu của Interpol và ASEAN Apol. Đây là điểm mang tính đột phá chiến lược đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong số hóa hoạt động tư pháp quốc tế.

Cạnh đó, về quy định các trường hợp từ chối dẫn độ, đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo xem xét, bổ sung thêm căn cứ tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc bệnh hiểm nghèo của người bị yêu cầu dẫn độ để thể hiện chính sách nhân đạo, phù hợp với thông lệ của Liên Hiệp Quốc.

Giải trình thêm về ý kiến này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, "nếu tiếp thu ý này thành một lý do để có thể từ chối dẫn độ, điều này có thể rất dễ bị lạm dụng". "Bởi tình trạng sức khỏe là một yếu tố không phải bất biến, hôm nay có thể khỏe nhưng mai có thể yếu, nếu chúng ta kiểm soát không tốt, người ta sẽ lạm dụng yếu tố này", ông Tùng nêu.