Đàn đá Đắk Sơn nghìn năm được công nhận bảo vật quốc gia

Đàn đá Đắk Sơn được phát hiện năm 2014 khi người dân đào hố trồng tiêu ở thôn Đắk Sơn, xã Đắk Sắk, tỉnh Lâm Đồng (xã Nam Xuân, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông - cũ).

Bộ nhạc cụ gồm 16 thanh đá rhyolite (đá phiến biến chất), có niên đại 3.500 - 3.000 năm trước. Trong đó, 11 thanh còn nguyên vẹn, 5 thanh bị gãy nhưng có thể phục dựng. Các thanh đàn có chiều dài trung bình 57,6 cm, rộng 12,4 cm, dày 3 cm, nặng khoảng 3,94 kg, tạo âm thanh với tần số từ 191,9 Hz đến 4.500 Hz.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng, việc công nhận đàn đá Đắk Sơn là bảo vật quốc gia khẳng định giá trị đặc biệt về khảo cổ, địa chất và văn hóa, đồng thời mở ra cơ hội để địa phương phát triển du lịch bền vững gắn với bảo tồn di sản.

Phó giáo sư, tiến sĩ Bùi Văn Liêm, Tổng thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam, nhận định đàn đá Đắk Sơn là báu vật quý hiếm, chế tác tinh xảo từ khâu chọn nguyên liệu đến kỹ thuật ghè đẽo, thể hiện trình độ cao của thợ thủ công tiền sử. Đây là nhạc cụ thuộc loại "thanh đá", được sắp xếp theo một thang âm cố định, phản ánh rõ nét đời sống văn hóa - nghệ thuật thời hậu kỳ Đá mới đến sơ kỳ Kim khí ở Tây Nguyên và Việt Nam. Hiện bộ đàn đang lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Đắk Nông (cũ).

Hiện cả nước có 4 bộ sưu tập đàn đá được công nhận bảo vật quốc gia, gồm đàn đá Lộc Hòa (Bình Phước), Bình Đa (Đồng Nai), Khánh Sơn (Khánh Hòa) và Đắk Sơn (Lâm Đồng), góp phần hình thành không gian văn hóa đàn đá ở miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ.

Dịp này, Lâm Đồng cũng công bố quyết định xếp hạng Di tích quốc gia danh lam thắng cảnh đối với hang C3-C4 thuộc hệ thống hang động núi lửa Krông Nô. Đây là một phần của hệ thống hang động núi lửa dài nhất Đông Nam Á, hình thành từ hoạt động phun trào của núi lửa Chư B'luk khoảng 600.000 - 200.000 năm trước.

Ngoài ra, lễ hội Tăm Blang M’prang Bon (lễ cúng rào bon trồng cây) của người M’nông cũng được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tuấn Anh